Bozorga yo‘l oldim, haqiqatan ham narxlar baland edi. Dastlabki kunlari kartoshka 9000 so‘mgacha, yog‘ 27 000 so‘m, shakar 27 000 so‘m, non 2800 so‘mga chiqdi. Biroz vaqtdan so‘ng Chirchiq shahridagi dehqon bozorida “Dehqon yarmarkasi” tashkil etildi. Yarmarkada narxlar biroz arzonroq edi. Kartoshka – 5000 so‘m. O‘simlik yog‘i – 19 000–22 000 so‘m, shakar – 17 000 so‘m. Bozordagi go‘sht narxi 75 000–80 000 so‘mdan, “Dehqon yarmarkasi”da esa 60 000 so‘mdan sotildi.
Men sotuvchilardan narx-navo nima sababdan bunchalar qimmatligini so‘rasam, Rossiya va Ukraina o‘rtasida ketayotgan urushni vaj qilib ko‘rsatishdi. Biroq men urush va mamlakatimizdagi narxlarning ko‘tarilishi o‘rtasida bog‘liq biror nima topa olmadim, to‘g‘risi.
Bir necha kundan so‘ng “1000” ishonch raqamiga murojaat bilan chiqib, ikki masalani ilgari surdim. Birinchi masala: kam ta’minlangan oilalarga yordam puli yoki oziq-ovqat mahsulotlari tarqatish. Ikkinchi masala: narxlarni tushirish bo‘ldi.
Ikkinchi murojaatimga Monopoliyaga qarshi kurashish qo‘mitasining Toshkent viloyati hududiy boshqarmasidan javob keldi. Qo‘mita bozordagi narxlarni hech qaysi tashkilot nazorat qila olmaganligi sabab narxlar keskin ko‘tarilganini tan oldi. Ayrim noinsof tadbirkorlar bu fursatdan foydalanib, davlat tomonidan yaratilgan shart-sharoitlar qadriga yetmasdan temirni qizig‘ida bosib qoldi.
Javob xatda O‘zbekiston Respublikasining “Birjalar va birja faoliyati to‘g‘risida”gi qonunga asoslangan jumlalarni o‘qib, menda bir taklif paydo bo‘ldi. Ichki iqtisodiy munosabatlarda birja nima uchun kerak? Birjadan ko‘ra davlat asosiy oziq-ovqat mahsulotlari narxini belgilasa, savdo rastalari barcha mahallalarda tashkil etilsa, balki shunday muammolar tug‘ilmagan bo‘lar edi. Agar davlat, ichki savdo munosabatlarida birja o‘rniga o‘z fermer va dehqonlaridan mahsulot sotib olib, narxlarni o‘zi belgilab, xaridorlarga yetkazib beradigan bo‘lsa, nur ustiga nur bo‘lar edi, menimcha.
Ha aytgancha, yana bir masala ham bor. Ko‘pchilik yoshlarimiz turli sabablarga ko‘ra tekstil, zavodlarda ishlashga majbur. Bunday korxonalarda oylik maosh o‘rtacha 1000000 – 1500000 so‘m. Oylikning ahvoli bu bo‘lib, narx-navoning oyog‘i yerdan uzilgan bo‘lsa, yoshlar qanday qilib ro‘zg‘orini butlasin? Kiyim oladimi, ovqat oladimi...
Yaqinda tekstilda ishlaydigan bir qiz bilan gaplashib qoldim. “Bizda ish kuni haftada 6 kun, soat 8:00 dan 18:00 gacha. Oyligim yetmayapti. Bozorga bir marta borib kelsam bo‘ldi. Qo‘limda bir oy uchun qoladigan pul
400 000 so‘m...” – dedi u.
Barcha ijtimoiy soha, jumladan, tibbiyot, ta’lim, savdo-sotiq barchasini davlatning o‘zi nazorat qilsin, shunda bunday vaziyat bo‘lmaydi. Taklif kiritdim. Umid qilamanki, u inobatga olinadi.