12.9.2024 173

Yoshlar bandligi: muammo va yechimlar

Soʻnggi yillarda Oʻzbekiston iqtisodiy oʻsishda muhim yutuqlarga erishganiga qaramay, bu oʻsishning yoshlar uchun samarali ish imkoniyatlariga aylantirilishi eʼtibor markazida qolmoqda. 2023-yil 1-yanvar holatiga Oʻzbekiston umumiy aholisining 26,8 foizi, yaʼni 36 milliondan 9,7 millionini yoshlar tashkil etadi. Oʻtgan yili 380 ming nafar maktab bitiruvchisidan 180 ming nafari taʼlimni kollej, texnikum yoki oliy taʼlim muassasasida davom ettirayotgan boʻlsa-da, qolgan 200 ming nafari mustaqil ravishda ish qidirib, mehnat bozoriga kirib kelmoqda. Biroq rasmiy statistik maʼlumotlarga tayanadigan boʻlsak, 2022-yil yakuniga koʻra respublika boʻyicha ishlamaydigan, oʻqimaydigan va kasbiy tayyorgarlikdan oʻtmagan yoshlar ulushi 29,9 foizni (2021-yilda — 29,3 foiz) tashkil etgan. Bu mamlakatimizda demografik dividenddan samarali foydalanmaslik muammosi mavjudligini koʻrsatmoqda. Bugungi kunda dunyoda yoshlar orasida ishlamaydigan, oʻqimaydigan va kasbiy tayyorgarlikdan oʻtmaganlarning ulushi 23,3 foizga yetdi, bu esa soʻnggi 15 yil ichida kuzatilgan eng yuqori koʻrsatkich hisoblanadi. Ekspertlarning fikricha ushbu toifadagi yoshlarning boshdan kechirishi mumkin boʻlgan psixologik jarohatlari istiqbolda ularning imkoniyatlariga salbiy taʼsir koʻrsatishi xavfi yuqori. Xalqaro mehnat tashkiloti ekspertlarining fikricha, yosh ayollar oʻziga tengdosh erkaklarga qaraganda qiyinroq ahvolda: ular orasida ish bilan band boʻlganlar soni umumiy aholiga nisbatan ancha past. 2022-yil maʼlumotlariga koʻra dunyoda 27,4 foiz yosh ayollar ish bilan taʼminlangan, yosh erkaklarda esa bu koʻrsatkich 40,3 foizni tashkil etgan. Boshqacha qilib aytganda, yosh erkaklarning ish topish imkoniyati yosh ayollarga qaraganda deyarli bir yarim baravar yuqori. Bu kabi gender tafovut, oxirgi 20-yilda deyarli oʻzgarmagan, oʻrta daromadli davlatlarda bu farq 17,3 foizni tashkil etsa, yuqori daromadli mamlakatlarda 2,3 foizni tashkil etgan. BMTning taʼlim, fan va madaniyat masalalari bilan shugʻullanuvchi tashkilot (YUNESKO) 2022-yilda tayyorlagan “Markaziy Osiyoning yoshlari va tinchlikni barpo etishdagi chaqiriqlar” nomli hisobotda taʼkidlanganidek, agar hozirgi kunda yoshlarning muammolariga lozim darajada eʼtibor qaratilmasa, ishsizlik, taʼlimning past sifati va iqtisodiy hamda tadbirkorlik bilimlarining yetishmovchiligi kabi muammolarning keng tarqalishi ehtimoli yuqori. Muammoning kelib chiqish sabablari Respublikada band boʻlmagan yoshlarning yuqori ulushi boʻyicha muammoning kelib chiqish sabablarini tahlil qiladigan boʻlsak, quyidagilarni keltirish mumkin: Birinchidan, Jahon Bankining “Oʻzbekistonda yoshlarni ish bilan taʼminlash” nomli hisobotida qayd etilganidek, taʼlim muassasalarini bitirayotgan 69 foiz yoshlarning ish tajribasi va zarur koʻnikmalari yetishmasligi sababli ishlashga tayyor emasligi. Mazkur muammo mavjudligi toʻgʻrisida joriy yil 5-fevral kuni Prezident raisligida oʻtkazilgan ijtimoiy sohadagi ustuvor vazifalarga bagʻishlangan yigʻilishda ham taʼkidlab oʻtildi, jumladan, bakalavriatda oʻnlab yoʻnalishlar mehnat bozori talablariga javob bermasligi, koʻpchilik kollej va texnikumlar hamda oliy taʼlim muassasalari ish beruvchilarning talablarini inobatga olmasligi masalasiga toʻxtalib oʻtildi. Iqtisodiy hamkorlik va taraqqiyot tashkiloti (OECD)ning “Education at a Glance” nomli yillik hisobotida keltirilgan tadqiqot natijalariga koʻra, asosan, davlatlarda taʼlim darajasi va sifati oshgan sari, ishsizlik darajasi ancha pasayishi kuzatilganini koʻrish mumkin. Bunda, taʼlim muassasalari va siyosiy qaror qabul qiluvchilar taʼlim dasturlarini doimiy ravishda yangilab borishi va mehnat bozorining oʻzgaruvchan talablariga moslashtirishi zarurligini taʼkidlagan. Ikkinchidan, yoshlar tadbirkorlikni boshlashda yuzaga kelayotgan muammolar. Tadbirkorlikni boshlash uchun kerak boʻlgan boshlangʻich kapitalni topish jarayonidagi mavjud byurokratik va korrupsion muammolar, yoshlar bandligini taʼminlashga koʻmaklashish maqsadida mahallalarda tashkil etilgan yoshlar yetakchilari va hokim yordamchilari tomonidan oʻz vazifalarini toʻlaqonli amalga oshirilmayotganligini keltirish mumkin. Bundan tashqari, yoshlar yetakchilari va hokim yordamchilarining faoliyati yetarli darajada nazorat qilinmayotgani sababli, yoshlarga berilgan imtiyozlarning manzilli ravishda yetib bormasligi va tanish-bilishchilik hamda korrupsiya holatlari koʻpayishiga olib kelmoqda. Shu bilan birga, oʻtkazilgan tadqiqotlar natijalariga asosan Savdo-sanoat palatasi, Bandlikni qoʻllab-quvvatlash markazlari vakillari va yoshlarning fikricha, tadbirkorlikni amalga oshirishdagi asosiy toʻsiqlar sifatida malaka va oʻqitish imkoniyatlarining yetishmasligi, imtiyozli kreditlardan foydalanishning cheklanganligi, barqaror kompaniyalar bilan raqobatga bardosh berolmaslik va qishloq joylarida mahalliy isteʼmol bozoriga kirish cheklanganligi keltirilgan. Uchinchidan, ish beruvchilar tomonidan xodimlarni ishga qabul qilishda shaxsiy aloqa kanallardan foydalanishi natijasida yaxshi aloqaga ega boʻlmagan yoshlarning ishsiz boʻlib qolishi ehtimolining oshishi. Bu holat mehnat bozorining shaffofligi va teng imkoniyatlar yaratilishiga salbiy taʼsir koʻrsatadi. Norasmiy kanallarga koʻproq suyanish natijasida, malakali nomzodlar ham ish topishda qiyinchilikka duch keladi. Xalqaro va xorijiy tajriba Yoshlar bandligini taʼminlash boʻyicha xorijiy tajribaga toʻxtalsak. Germaniyaning “Dual taʼlim” dasturida talabalar oliy taʼlim muassasasiga qabul qilinib, bir vaqtning oʻzida OTM va kompaniyalar oʻrtasida tuzilgan hamkorlik shartnomasiga asosan ishga joylashadi. Dastur ishtirokchilari oʻqish davomida 700 dan 1500 yevrogacha oylik maosh oladi. Dual taʼlim dasturi tugagandan soʻng, bitiruvchilarning taxminan 95 foizi muvaffaqiyatli ishga qabul qilinadi, dual kasbiy taʼlim tizimi bilan qamrab olinmaganlar uchun esa bu koʻrsatkich 80 foizni tashkil etadi. Fransiyada yoshlar ishsizligini kamaytirish uchun 17 dan 25 yoshgacha boʻlgan diplomsiz, kasbiy malakasiz yoki jamiyatdan chetlashgan yoshlar uchun EPIDE (Establishment For Insertion Dans Lʼemploi) muassasalari tashkil etilgan. EPIDE harbiy dastur doirasida yoshlarga gʻamxoʻrlik qilib, ularni maktab-internatlarda oʻqitadi. Ushbu muassasaga qabul qilingan yoshlar 8 oylik volontyorlik shartnomasini imzolaydilar, uni 24 oygacha uzaytirish imkoniyati mavjud. Ular har oy 460 yevro miqdorida nafaqa oladi. Shuningdek, volontyorlar tibbiy koʻrikdan oʻtadi va ularning sogʻligʻi oʻqish talablariga mos kelishi zarur. Yoshlar uchun oʻqish, turar joy, ovqatlanish va kiyim-kechak xarajatlaring EPIDE dasturi toʻliq qoplab beradi. Bundan tashqari, Fransiyada “Bir yoshga bir yechim” dasturi mavjud boʻlib, 26 yoshgacha boʻlgan yoshlarga moʻljallangan. Dastur doimiy yoki muddatli shartnomalar boʻyicha 26 yoshgacha boʻlgan yoshlarni ishga olgan ish beruvchilarga yordam berishni nazarda tutadi. Bunda, shartnoma muddati kamida 3 oy boʻlishi va maosh miqdori eng kam ish haqining ikki baravariga teng yoki undan yuqori boʻlishii lozim. Bunday yoshlarni ishga olgan kompaniyalar yoki assotsiatsiyalar ushbu sxemadan foydalanishlari va 4000 yevrogacha kompensatsiya olishlari mumkin. Yaponiya hukumati universitetni tamomlagan yoshlarni ishga qabul qilish uchun “Shushoku katsudo” dasturini yoʻlga qoʻygan. Dastur biznes va ilmiy doiralar oʻrtasidagi konsensus asosida ish tajribasiga ega boʻlmagan talabalarni ishga qabul qilishni nazarda tutadi va har yili mart oyidan oktabr oyigacha davom etadi. Bu vaqt mobaynida universitetlar talabalarga boʻsh ish oʻrinlari haqida maʼlumot beradi, ishga joylashish boʻyicha seminarlar oʻtkazadi. Talabalar qaysi sohada ishlash haqida bir qarorga kelgandan soʻng, darhol imtihonlarga tayyorgarlikni boshlashadi. Tanlov jarayoni test va suhbat asosida bo‘ladi. Guruhli suhbatlarda korporativ rekruterlar talabalarning jamoada ishlash qobiliyati va liderlik salohiyatini baholaydi, yakka suhbatlarda shaxsiy xususiyat va kommunikativ koʻnikmalarni kuzatib, talabalarning yashirin potensialini aniqlaydilar. Imtihonni muvaffaqiyatli topshirgan talabalar mart oyida oʻqishni tugatganidan soʻng moliya va oʻquv yilining birinchi oyida yangi ishga kiradi. Singapurda SkillsFuture loyihasi joriy qilingan boʻlib, mazkur loyiha fuqarolarning koʻnikmalarini bozor talablariga muvofiq rivojlantirishga qaratilgan. Loyiha 25 yoshdan katta shaxslarga moʻljallangan boʻlib, turli kasb sohalarini (muhandislik, moliya, taʼlim, tibbiyot va ijtimoiy fanlar) qamrab oladi. Loyiha har yili davlat tomonidan eʼlon qilinadigan “Kelajak iqtisodiyoti uchun koʻnikmalarga boʻlgan talab” hisobotiga asosan amalga oshiriladi, bu esa fuqarolarga va kompaniyalarga ishga joylashish boʻyicha qarorlar qabul qilishda yordam beradi. Yoshlar bandligini oshirish boʻyicha taklif va tavsiyalar Xorijiy va xalqaro tajribani inobatga olib yuqorida koʻrsatib oʻtilgan muammolarni bartaraf etish hamda “Oʻzbekiston – 2030” strategiyasida yoshlar bandligini taʼminlash boʻyicha belgilangan maqsad va vazifalar sifatli va oʻz vaqtida amalga oshirilishini taʼminlash maqsadida “Taraqqiyot strategiyasi” markazi ekspertlari tomonidan quyidagilar taklif qilinadi: Birinchidan, Germaniya tajribasini inobatga olgan holda talabalarning tajriba va malakasini oshirish uchun taʼlim muassasalari va ish beruvchilar oʻrtasidagi aloqalarni mustahkamlash, hamkorlikning samaradorligini oshirish uchun taʼlim dasturlarini ish beruvchining ehtiyojlari va talablariga moslashtirish, amaliyot jarayonida talabalarning real ish sharoitida tajriba orttirishini taʼminlash hamda dual taʼlim dasturlari orqali olingan bilimlarni nazariy taʼlim bilan uygʻunlashtirish. Bu amaliyotni qoʻllash yosh mutaxassislarning tajriba va bilimlarini oshirishga yordam beradi, mehnat bozorida raqobatbardoshligini taʼminlaydi. Shuningdek, dual taʼlim dasturini tamomlagan talabalarning taxminan 90 foizi ishga qabul qilinish ehtimoli yuqori. Ikkinchidan, yoshlar yetakchilari va hokim yordamchilari faoliyatini nazorat qilish maqsadida ularning ish jarayonini toʻliq raqamlashtirish. Hududlardagi mahallalarda tashkil etilgan yoshlar yetakchilari va hokim yordamchilari soni bilan ularning faoliyatlarini muvofiqlashtiruvchi tashkilotlar xodimlari soni oʻzaro nomuvofiq boʻlgani sababli ular faoliyatini bir vaqtning oʻzida nazorat qilib borish imkonini beruvchi platformani yaratish. Platformani ishga tushirish natijasida yoshlar yetakchilari va hokim yordamchilarining kunlik, haftalik va oylik ish faoliyati monitoring qilinadi. Monitoring natijalari asosida ularning eng faollari ragʻbatlantiriladi, sustkashlikka yoʻl qoʻygan va samarasiz ishlayotganlarga nisbatan choralar koʻriladi. Uchinchidan, Singapurning SkillsFuture dasturi kabi mehnat bozori ehtiyojlarini hisobga olgan holda yosh avlodni talab yuqori boʻlgan kasblarga samarali integratsiya qilish. Bunda, mazkur dastur talab yuqori boʻlgan kasblar va tashabbuslarni rivojlantirishga yordam beruvchi keng koʻlamli oʻquv dasturlarini taqdim etadi, natijada yoshlar va boshqa aholi guruhlarining bandlik imkoniyatlari va ijtimoiy mobilligi sezilarli darajada yaxshilanadi. Shuningdek, Fransiya tajribasidan kelib chiqib, 17-25 yoshdagi diplomsiz, kasbiy malakasiz yoki marginalizatsiya jarayonida boʻlgan yoshlar uchun EPIDE kabi maxsus muassasalar faoliyatini tashkil etish masalasini oʻrganib chiqish lozim. EPIDE Fransiyada yoshlarni jamiyat va mehnat bozoriga integratsiya qilishda oʻz samaradorligini isbotladi, bu Oʻzbekistonda ishsizlik va ijtimoiy tanglikni kamaytirishga yordam beradi. Toʻrtinchidan, ish izlayotgan yoshlarning OAV va ijtimoiy tarmoqlar orqali maʼlumot olish jarayonini takomillashtirish. Bunda ish.mehnat.uz milliy platformasini modernizatsiya qilish, ish beruvchilarni kengroq jalb qilish uchun Savdo-sanoat palatasi va sohaviy assotsiatsiyalar bilan hamkorlikni yoʻlga qoʻyish, foydalanuvchilar auditoriyasini kengaytirish maqsadida boshqa platformalar (uzjobs.uz, myjob.uz, hh.uz, ish.uz va boshq.) bilan integratsiya masalalarini koʻrib chiqish, xorijiy ish beruvchilarni jarayonga kengroq jalb qilish uchun saytni bir necha tilda yuritish, oʻquv muassasalari va yirik kompaniyalar bilan hamkorlikda ishlab chiqilgan qayta tayyorlash va stajirovka dasturlarini platformaga joylashtirib borish hamda yoshlarga karyera masalalari boʻyicha maslahat va malaka oshirish xizmatlaridan foydalanish imkonini yaratish. Beshinchidan, Fransiyaning “Bitta yosh – bitta yechim” dasturi kabi ish beruvchilarni ishsiz yoshlarni ishga qabul qilgani va ularni ish jarayonida koʻnikmalarga oʻrgatgani uchun ragʻbatlantirish tizimini joriy etish. Oʻzbekistonda shunga oʻxshash ragʻbatlantirish tizimini joriy etish orqali ish beruvchilarni yoshlar bilan ishlashga qiziqtirish mumkin. Bu esa yoshlarning ish tajribasi va malakasini oshirishga, ish beruvchilarga yangi va zamonaviy fikrlaydigan xodimlar bilan ishlashga, mamlakatdagi yoshlar ishsizligi darajasini kamaytirishga hamda mehnat bozoridagi raqobatbardoshlikni oshirishga yordam beradi. Oltinchidan, yoshlar tadbirkorligini qoʻllab-quvvatlash va ragʻbatlantirish. Bunda innovatsion gʻoyalarga ega boʻlgan yoshlarni biznesni boshlash uchun boshlangʻich kapital bilan taʼminlash, yaʼni imtiyozli kreditlar va grantlar tizimini joriy etish, yosh tadbirkorlarga mentorlik qilish uchun tajribali biznesmen va ekspertlarni jalb qilish, biznes boshqaruvi, moliya, marketing va boshqa zaruriy koʻnikmalar boʻyicha treninglar oʻtkazish, yosh tadbirkorlarning oʻzaro aloqa oʻrnatishlari uchun jamoalar va tarmoqlar yaratish. Bu kabi chora-tadbirlar yosh tadbirkorlarning faoliyatini qoʻllab-quvvatlashga, ularning biznes gʻoyalarini amalga oshirishga va iqtisodiy rivojlanishga hissa qoʻshishi mumkin. Masalan, Kanadada “Futurpreneur Canada” startap dasturi 18-39 yoshdagi yosh tadbirkorlar loyihalarini 60 000 AQSh dollarigacha moliyalashtiradi va ustoz taklif qiladi. Asosiy talablardan biri – nomzodlar biznes-reja ishlab chiqishi va ikki yil davomida biznes ustozi bilan ishlashga rozi boʻlishi kerak. Yettinchidan, bandlik markazlari faoliyatini tubdan qayta koʻrib chiqish. Bunda yoshlarga ish qidirish, oʻqitish, tajriba orttirish va boshqa ishga joylashish imkoniyatlarini topishda kompleks qoʻllab-quvvatlash imkoniyatlarini yaratish. Misol uchun, Buyuk Britaniyadagi bandlik markazlari (Jobcentre Plus) ishsizlarga, jumladan, ishsiz yoshlarga keng koʻlamli xizmatlarni koʻrsatadi: rezyume yozish, ishga joylashish va suhbatdan oʻtish uchun bepul treninglar oʻtkazadi; ish topishda koʻmaklashadi; tajriba orttirish va malaka olish uchun bepul oʻqish va amaliyot oʻtash imkonini yaratadi; mahalliy mehnat yarmarkalari haqida maʼlumot bilan tanishtiradi. Bu xizmatlar yoshlarga toʻgʻri yoʻnalish berishga va qisqa muddat ichida ish topishga yordam beradi.

30.8.2024 486

LIDER QANDAY BOʻLISHI KERAK?

Tilimizda “rahbar”, “lider”, “yetakchi”, “sardor” kabi tushunchalar bor. Bular liderlikning turli xil ifodasi. Ko‘p hollarda, rahbar dastavval lavozimga, so‘ngra shu lavozimi ortidan hurmatga erishsa, lider aksincha hurmat ortidan lavozimga erishadi.     Liderni boshqalardan ajratib turuvchi asosiy jihatlardan biri bu – o‘ziga va safdoshlariga bo‘lgan ishonchi. Buyuk allomalarimiz aytganidek, o‘z kuchingni his etishing kuchingga kuch qo‘shadi. Lider hamma vaqt biror ishni boshlashdan avval atrofidagilar bilan maslahatlashishi va unga yuklatilgan topshiriqlarning bir qismini ularga ishonib topshirishi darkor. Bu bilan u o‘z izdoshlariga ishonchi yuqorida darajada ekanligini isbotlagan bo‘ladi. Liderning o‘ziga xos muhim jihatlaridan biri  bu  optimistik ruhda fikr yuritishida, ya’ni har bir ko‘zlagan maqsadining faqat yaxshi tomonlarini o‘ylab ish ko‘rishidadir. U to‘g‘ri qaror qabul qilish qobiliyatiga ega bo‘ladi. Ba’zilar uzoq o‘ylab qarorlarini bir necha marta o‘zgartirishsa, lider bir marotaba qaror qabul qiladi va o‘z qaroridan hech qachon shubhalanmaydi. Shu sababdan liderlarni kelajakni ko‘ra olish qobiliyatiga ega deyishadi. Yetakchilar o‘zlari uchun kelajakni yaratishga intiladi va ba’zida dunyoni o‘zgartirishga qodir qarorlar qabul qiladi. Lider o‘zining kuchli va ustun jihatlarini yaxshi biladi hamda imkon qadar ulardan unumli foydalanishga intiladi. Shu bilan birga u o‘zining kuchsiz tomonlarini ham tan ola biladi va ularni to‘g‘irlashga harakat qiladi. Liderlik psixologiyasining zamonaviy va ko‘p uchraydigan muammolari safiga muloqotga kirisha olmaslik, javobgarlik va mas’uliyat hissining yetishmasligi, kelishuv va murosa qila olmaslik, reja qilingan ishda qoniqarli natijaga erisha olmaslik, rag‘batlantirish va jazolashning me’yori kabilarni misol tariqasida keltirish mumkin. Demokratik va liberal tamoyillardan unumli hamda to‘g‘ri foydalana bilmaslik ham liderlikning ko‘p uchraydigan muammolaridan hisoblanadi. Lider ko‘p hollarda liberal tamoyil asosida ish ko‘radi, ya’ni barcha rejalari-yu maqsadlaridan safdoshlarini xabardor qiladi, ular bilan maslahatlashadi, ularning barchasiga birdek ishonadi va hech biridan shubhalanmaydi. Bu guruh a’zolarining liderga hurmatini oshiradi. Lekin shunday vaziyatlar bo‘ladi-ki, lider o‘z guruhi uchun o‘zi qaror qilishi, hech kimga tayanmasligi talab qilinadi. Demokratik tamoyilda ish olib boradigan lider esa aksincha, faqat o‘ziga tayanadi, hech kimga ishonmaydi, maslahatlashmaydi. Qarorlar lider tomonidan o‘rnatiladi va hammadan ularga bo‘ysunish talab qilinadi. Bu guruh a’zolarining o‘ziga ishonchi pasayishiga olib keladi. Lekin ba’zida boshqalarning fikrini ham tinglay bilish, ular bilan fikr almashish foyda beradi. Lider demokratik va liberal tamoyillarning har ikkalasidan o‘z vaqtida oqilona foydalana bilishi darkor. Lider oldiga qo‘ygan maqsadga erishish yo‘lida barcha kamchiliklarni bartaraf etishi va muammolarga qarshi o‘zida immunitet hosil qila olishi kerak. Muammolardan qochmaslik, ularni kelishilgan holda tez fursatda hal qila olish ham liderning kuchli jihatlaridir. Lider har qanday muammoni xushmuomalalik va muloyimlik bilan hal qilsa, atrofidagilarning unga mehri, hurmat-e’tibori shunchalar ortib boradi. Lider o‘zi istagan va kutgan natijaga erishishi uchun, avvalo, unda javobgarlik va mas’uliyat hissi yuqori bo‘lishi kerak. Lider safdoshlarining har biri uchun javobgar shaxs bo‘libgina qolmay, unga yuklatilgan vazifani mas’uliyat bilan ado eta olishi ham  kerak. U guruh a‘zolari orasida kelishib ish ko‘rishni ta’minlay olishi kerak. Undan guruhdagi har bir safdoshining fikri bilan qiziqish, ularni bir maqsad yo‘lida murosaga keltira olish talab qilinadi. Zero, barcha bir maqsad yo‘lida tirishar, hamfikr bo‘lib ishlar  ekan ularning marrani zabt etishi yo‘lida duch keladigan qiyinchiliklari ham osongina yengib o‘tiladi. Guruhda yetakchilik qilayotgan shaxs har bir vazifani o‘z vaqtida hamda tartib bilan bajarishi shart. Belgilab qo‘yilgan maqsadlariga birma-bir sabr bilan erishishga intilishi kerak. Moslashuvchanlik hozirgi kunda lider uchun qo‘yilayotgan eng zaruriy talablardan biri va bu liderlikning zamonaviy muammolari sirasiga kiradi. Lider har qanday vaziyatga va sharoitga tez hamda osonlik bilan moslashib keta olishi kerak. U har qanday davrada o‘zini qanday tutishni bilishi va u yerga, u yerning shart-sharoitlariga moslashgan holda ish ko‘rishi lozim. Moslashuvchanlik, eng avvalo, kommunikatsiya qobiliyatlarini ham talab qiladi. Zamonaviy liderning intellektual salohiyati ham yuqori bo‘lishi kerak. Har tomonlama rivojlangan, ma’nan va jismonan komillikka erisha olgan, liderlik xususiyatlariga ega shaxs jamiyatda o‘z o‘rnini topa oladi. Lider jamiyatning ertangi kuni to‘g‘risida qayg‘uradigan eng buyuk insonlar sirasiga kiradi.

7.8.2024 637

Sarhisob: Yoshlar bilan ishlash natijadorligi tahliliy-tanqidiy ko‘rib chiqildi

Joriy yilning 5-avgust kuni Mahallalarda yoshlar bilan ishlash masalalarini muvofiqlashtirish bo‘yicha Respublika komissiyasining Mahallalarda yoshlar bilan ishlash natijadorligi va kelgusidagi ustuvor vazifalar to‘g‘risida navbatdagi yig‘ilishi o‘tkazildi. Yig‘ilishni Mahallalarda yoshlar bilan ishlash masalalarini muvofiqlashtirish bo‘yicha Respublika komissiyasi raisi Qahramon Quronboyev kirish so‘zi bilan ochib, bajarilgan ishlarga tahliliy-tanqidiy baho berdi. 2024-yil “Yoshlar va biznesni qo‘llab-quvvatlash yili”da yoshlar bilan ishlashning kompleks chora-tadbirlarini belgilash, yoshlar siyosatida yangi samarali boshqaruv tizimini yo‘lga qo‘yish, mahallalarda yoshlar bilan individual ishlash, yoshlarga oid davlat siyosatining hududlarda bajarilishini tahlil qilish, yoshlar yetakchilari faoliyati samaradorligini o‘rganish va natijadorligini oshirish bo‘yicha topshiriqlar berilgan. Yig‘ilish kun tartibidagi: “Otaliqqa” olingan yoshlar bilan ishlash natijalari; “Og‘ir” toifadagi yoshlar bilan ishlash natijalari; Yoshlar jinoyatchiligi holati; Yoshlar bandligini ta’minlash natijalari (yoshlarga yer ajratish natijalari); Yoshlarning bo‘sh vaqtini mazmunli tashkil etish natijalari; “Rahbar va yoshlar” uchrashuvlari natijalari (Yoshlar bilan ishlashda “Olmazor tumani tajribasi”) tog‘risidagi masalalar yuzasidan mas’ullar hisoboti tinglandi. Jumladan, Yoshlar ishlari agentligi direktori Alisher Sa’dullayev faoliyat doirasidagi masalalar, o‘tgan 7 oyda amalga oshirilgan ishlar yuzasidan hisobot berdi. Erishilgan natijalar Ma’lumotga ko‘ra, joriy yilda respublikamizdagi 9 452 ta mahallada 8,3 million nafar yoshlar balansi shakllantirildi. “Yoshlar balansi” asosida tizimni raqamlashtirish, ijtimoiy yordamlarning manzilli yetib borishini ta’minlash maqsadida elektron platforma ishga tushirildi hamda 25 ta axborot tizimlari bilan integratsiya qilindi. Natijada, joylardagi haqiqatda ijtimoiy himoyaga muhtoj yoshlar ro‘yxati shakllantirildi. Shuningdek, “Yoshlar balansi” asosida davlat idoralarining 7 965 nafar rahbarlariga alohida ishlash talab etiladigan 123 ming yosh nomma-nom biriktirilib, 31 ming nafarining turli muammolari hal etildi. Otaliqqa olingan yoshlarning dunyoqarashini o‘zgartirish orqali hayotda o‘z o‘rnini topishiga ko‘maklashilib, 271 670 ta ijtimoiy va maishiy muammolarning 85 435 tasi (31,4 foizi) ijobiy hal etildi. Yig‘ilishda yoshlarni ish bilan ta’minlash borasida ham salmoqli natijalarga erishilgani ta’kidlab o‘tildi. Xususan, ishsiz va norasmiy band bo‘lgan yoshlarning bandligini ta’minlashda “Uychi tumani namunasi”dan kelib chiqib, “Yoshlar bandligi dasturlari”dagi 109 ming ishsiz yoshning bandligi ta’minlandi. Ijtimoiy himoyaga muhtoj 89 ming yoshga “Yoshlar daftari” orqali 180 milliard so‘mlik ijtimoiy-iqtisodiy (kasblar va xorijiy tillarni o‘rganish, ta’lim to‘lov-shartnomasi, harbiy xizmat badali, davolanish xarajatlari, mehnat qurollari va boshqa) yordamlar ko‘rsatildi. Bundan tashqari, dehqonchilik qilish istagidagi 155 ming yoshga ajratish uchun 61 ming gektar yer maydonlari auksion savdolariga chiqarildi. Shundan, bugungi kunga qadar 148 ming yoshga 52 634 gektar yer maydonlari ajratildi. Yoshlarni xorijiy til va zamonaviy kasblarga o‘qitish orqali ‘‘Ibrat farzandlari’’ loyihasi doirasida 1,4 milliondan ortiq yoshlar 23 ta xorijiy tillarni, ‘‘Ustoz AI” loyihasi doirasida 67,8 ming yoshlar 20 ga yaqin zamonaviy kasblarni onlayn o‘rganmoqda. Kitobxonlikni rivojlantirish maqsadida “Mutolaa” loyihasi orqali 573 ming yosh qamrab olinib, loyiha doirasida 1 175 ta audio va 1 359 ta elektron kitob yaratildi. Bugungi kunda “Mutolaa” loyihasi orqali 1 million 310 mingta kitob o‘qilmoqda. Yoshlarning bo‘sh vaqtini mazmunli tashkil etish maqsadida “Besh tashabbus olimpiadasi”ni yil davomida o‘tkazish amaliyoti joriy etilib, hozirga qadar 6,2 million yoshlar qamrab olindi (ishtirok etish uchun 8,3 million nafar yosh ro‘yxatga olingan, jarayon davom etmoqda. Yil yakuniga qadar yana 10 ta loyiha o‘tkaziladi). Kelgusi vazifalar Yig‘ilishda yoshlar bilan ishlash borasida yil yakuniga qadar amalga oshirilishi lozim bo‘lgan ustuvor yo‘nalishlar sanab o‘tildi. 1. Yoshlarni katta daromad keltiradigan kasblarga o‘rgatish, yuqori qo‘shilgan qiymat yaratadigan loyihalarni ko‘paytirish maqsadida Investitsiya vazirligi huzuridagi jamg‘arma Yoshlar ishlari agentligiga o‘tkazilib, “Yoshlar tashabbuslarini qo‘llab-quvvatlash jamg‘armasi” tashkil etiladi. Bunda: Jamg‘arma tomonidan yoshlarning eng yaxshi 500 ta loyihalari tanlab olinib, ularga “biznes paket” qilib beriladi, loyiha tayyor biznesga aylanib, daromad keltirishgacha barcha jarayonida ko‘maklashadigan mexanizm yaratiladi; Hududiy hokimliklar bilan birgalikda 14 ta tumanni tanlab, “to‘rtinchi sanoat” kasblariga o‘qitish markazlari ochiladi; Surxondaryo tajribasi asosida har bir viloyatda bittadan yangi yondashuv asosida Yoshlar sanoat zonasida sanoat binolari quriladi; Har bir viloyatda bittadan “Kreativ sanoat parklari” tashkil qilinadi. Ushbu parklar OTMlar va yirik ishlab chiqaruvchilarga biriktiriladi. Bu parklar yosh tadbirkorlar, ilm va biznes o‘rtasida muloqot maydonchasi bo‘ladi; Magistral yo‘llar bo‘yida 50 mingta ko‘chma savdo nuqtalari tashkil qilinib, yoshlarga ijaraga beriladi. 2. Topshiriqqa asosan, tuman hokimlari har hafta, viloyat hokimlari va vazirlar har oyda kamida bir marta yoshlar bilan uchrashib, muammolariga yechim beradigan mexanizm yo‘lga qo‘yiladi. Ushbu jarayonlar respublika shtabi tomonidan doimiy monitoring qilib boriladi. 3. Yoshlarning bo‘sh vaqtlarini mazmunli tashkil etish maqsadida ta’lim muassasalarining sport zallari va kutuxonalari, stadion va basseynlari uzluksiz xizmat qiladigan rejimga o‘tkazilib, mahalla yoshlari erkin foydalanishi uchun sharoit yaratiladi.

31.7.2024 522

Yoshlar muammolarini hal etishda yetakchining o‘rni

Mahalla tizimi bosqichma-bosqich rivojlanmoqda, unga qo‘shimcha kuch va imkoniyatlar berilyapti. “Mahalla yettiligi” tashkil etilgani inson qadri uchun yana bir katta qadam bo‘ldi. Ilgari mahalla faollari bir-birining vazifasini yaxshi anglamagani oqibatida ayrim tushunmovchiliklar paydo bo‘lardi. Endi esa mahalla xodimlari o‘rtasida mustahkam hamkorlik yo‘lga qo‘yildi. Ular faoliyatini baholash tizimi ham uzviy bog‘liq bo‘ldi. Bu bilan mahallada aholiga, yoshlarga katta imkoniyat, shart-sharoit va tarbiya maktabi yaratildi. Ilgari yoshlar bilan faqat yoshlar yetakchilari shug‘ullangan bo‘lsa, endi barcha bir yoqadan bosh chiqarib, o‘g‘il-qizlarning kamol topishida birgalikda faoliyat yuritmoqda. Misol uchun: Mahalla raisi – ehtiyojmand oilalarga uy-joyini yaxshilashga ko‘maklashish; Hokim yordamchisi – ishsizlarga ish topishga ko‘maklashish; Yoshlar yetakchisi – yoshlarni sport, musiqa va to‘garaklarga jalb etish; Xotin-qizlar faoli – ayollarni tadbirkorlik va hunarmandchilikka jalb qilish; Profilaktika inspektori – mahallalarda jinoyatchilikning oldini olish; Soliq xodimi – soliq bazasini kengaytirib, tadbirkorlik faoliyatini qonuniylashtirishga hamda o‘zini o‘zi band qilganlarga kichik biznes toifasiga o‘tishga ko‘maklashish; Ijtimoiy xodim – yolg‘iz, keksa, nogiron va boshqa muhtojlarga ijtimoiy xizmat ko‘rsatish. Yoshlar bilan ishlashda asosiy vositachi – yoshlar yetakchisi. Shu boisdan yettilik va yoshlar o‘rtasidagi munosabatlarda yoshlar yetakchisining xizmati katta. Namangan viloyati Chust tumani “Tinchlik” mahallasida yashovchi mahalla yettiligi yordami bilan hayotda o‘z o‘rnini topayotgan yoshlar misolida mahalla yoshlar yetakchisining yettilikdagi o‘rniga to‘xtalamiz.   – Dastlab xonadonimizga yoshlar yetakchisi kelganida hammaga o‘xshab kelib ketadigan rasmiy idora xodimi bo‘lsa kerak deb o‘ylagandim, – deydi Foziljon Jo‘rayev. – Yetakchi ilk suhbatdayoq menga yangi g‘oyalar berdi. To‘g‘risi, shunchalik chorasiz edimki, o‘zimni tiklashga ishonmasdim. 26 yoshimgacha haydovchilik guvohnomasi ololmagandim. Yetakchimiz ishni menga haydovchilik guvohnomasi olib berishdan boshladi. Avtomobil haydashga va fuqarolar uzog‘ini yaqin qilish istagim borligini bilib, “Yoshlar daftari” jamg‘armasidan yordam berdi. O‘zimga ham  ishonchim ortdi, yana yangi g‘oyalar uyg‘ondi. Bugun hayotimdan roziman, farzandlarimning usti but, qorni to‘q. Endi bilsam, mahalla xodimlari birgina menga emas, boshqa tengdoshlarimga ham yordam ko‘rsatayotgan ekan. Mahalladagi yoshlarning bilimli, komil inson bo‘lishi, ayniqsa, qizlarning oliy ta’lim olishi uchun bor imkoniyat ishga solinmoqda. Oilada birgina qiz o‘qib, oliy ma’lumotga ega bo‘lsa, xonadondagi muhit butunlay o‘zgaradi. Mahalla xotin-qizlar faoli va yoshlar yetakchisi hamkorligida kam ta’minlangan, ehtiyojmand, to‘liqsiz oilada tarbiya topgan hamda nogiron ota-onalarning qizlariga alohida kvota bilan grant asosida OTMga tavsiya berilmoqda. – Onam bizni qiyinchilikda katta qilgan, –  deydi Diyora Ubaydullayeva. – Bundan ikki yil avval maktabni tamomlagandim. Onamga og‘irligim tushmasin deb talaba bo‘lish orzusidan voz kechdim. Bir kuni uyimizga yoshlar yetakchisi va xotin-qizlar faoli kelib, nima ish bilan shug‘ullanayotganimni so‘radi. Ta’limning keyingi bosqichini davom ettirmaganim sababini aytdim. Imtiyoz asosida oliy o‘quv yurtiga kirishim mumkinligini aytishganida quvonib ketdim. O‘zim orzu qilgan Toshkent axborot texnologiyalari universiteti talabasiga aylandim. Yutuqlarimda mahallamiz xodimlarining hissasi beqiyos. – Kollejni 2015-yili tamomlaganimdan so‘ng, dastlabki yil o‘qishga kira olmadim, – deydi Gulhayo  Rahmonova. – Shu zayilda uch-to‘rt yil harakat qildim, shu vaqtlar orasida oila qurdim. 2023-yili talabalik baxtiga muyassar bo‘ldim. Biroq kontraktimni to‘lashda muammoga duch keldim. Mahallamiz yoshlar yetakchisi xatlov paytida mening muammoyimga yechim borligini va o‘qishimni davom ettirishimni bildirdi. Meni “Yoshlar daftari”ga tavsiya qilib, kontrakt pulimni to‘lashda amaliy ko‘mak berdi. Prezidentimizning “Men yoshlar yetakchilari timsolida bo‘lajak hokimlar va vazirlarni, yirik bank va kompaniyalar, davlat va nodavlat tashkilotlar, siyosiy partiyalar liderlarini ko‘raman”, degan so‘zlari mahallalarda faoliyat yuritayotgan yoshlar yetakchilariga katta kuch bag‘ishlamoqda. Yoshlarning har bir yutug‘ini o‘z yutug‘i deb biladigan yoshlar yetakchilari mahalla fuqarolari o‘rtasida ham hurmat qozongan. Yigit-qizlarning orzu-istaklarini mahalladagi yoshlar yetakchisi yaxshiroq biladi. Qaysi mahallada yoshlar yetakchisi o‘z nomi bilan yetakchi bo‘lsa, mahalla yettiligi bilan mustahkam hamkorlik o‘rnatsa, boshqalarni o‘z ortidan ergashtira olsa, o‘sha mahallada noxush holatlar kam, hudud farovon, oilalar tinch, yoshlar esa baxtli bo‘ladi.

11.7.2024 843

BIR LIDERNING O‘N YUTUG‘I

Yoshlar kuni arafasida bilim va salohiyati bilan mamlakatimiz rivojiga munosib hissa qo‘shayotgan bir guruh faol yoshlar “Kelajak bunyodkori” medali hamda “Mard o‘g‘lon” davlat mukofoti bilan taqdirlangan edi. Mukofot egalari orasida mahalladagi yoshlar yetakchilari ham bor. O‘lmasjon Pardayev – 30 yoshda, Qashqadaryo viloyati Muborak tumani “Bo‘ston” mahallasi yoshlar yetakchisi. U tashabbuskorligi, fidoyiligi, jamoat ishlarida faolligi bilan ajralib turadi. 2023-yili “Eng namunali mahalla yoshlar yetakchisi” ko‘rik tanlovining respublika bosqichi g‘olibi. “Mehr-sahovat” ko‘krak nishoni bilan taqdirlangan. 30-iyun Yoshlar kuni arafasida faol yosh sifatida e’tirof etilib, “Kelajak bunyodkori” medali bilan mukofotlandi.   “Halollikni otamdan o‘rganganman” – Davlatimiz rahbarining yigit-qizlarni Yoshlar kuni bilan tabriklab, “mamlakatimiz yoshlarining yutuqlari, maqsad va rejalari bilan yaqindan tanishib, beqiyos kuch va ilhom olaman.  Yangi O‘zbekistonni barpo etish bo‘yicha qanday katta imkoniyatlarga ega ekanimizni his etib, xursand bo‘laman” degan gaplari menga ishonch berdi, – deydi “Bo‘ston” mahallasi yoshlar yetakchisi O‘lmasjon Pardayev. – Halollik, har bir ishga mas’uliyat bilan yondashishni otamdan o‘rganganman. Yoshlar bilan ishlash tizimida faoliyat yuritarkanman otamning “yigitning omadi, barakasi uning halolligida va toza vijdon egasi bo‘lishida” degan gaplari shiorimga aylandi. Yoshlar to‘gri yo‘ldan yursa, ish bilan ta’minlasam, ularga yordam bersam, buning natijasida mahalladoshlarimni birgina “otangga rahmat” degan so‘zlaridan ortiq e’tirof yo‘q. Otam menga inson umri davomida savobli va yaxshi amallari bilan xalqning ishonchini oqlashi kerakligi, qanday kasbni egallashidan qat’i nazar eng mohir va eng zo‘ri bo‘lish uchun intilishi lozimligi haqida doim uqtirib kelgan. “Bo‘ston” mahallasi balansi: Aholi soni: 4495 nafar; Yoshlar: 1201 nafar; Ayol-qizlar: 553 nafar; “Yashil” toifa: 690 nafar; “Sariq” toifa: 511 nafar; “Qizil” toifa: 17 nafar; Otaliqqa olingan yoshlar: 425 nafar.   Barcha yoshlar “yashil”da bo‘ladi Og‘ir toifadagi yoshlar 4-sektor rahbari – Muborak tuman soliq inspeksiyasi boshlig‘i Odil Shomurodovga biriktirilgan. 17 nafar yosh bilan individual suhbat tashkil etilib, ularni qiynayotgan muammolar o‘rganildi. Mavjud masalalar hal etilib, yoshlarni “qizil”dan chiqarish jarayonlari ketmoqda. Mahalla 2 yildan buyon jinoyatdan xoli hudud hisoblanadi. O‘lmasjon Pardayev huquqni muhofaza qilish organlari va tuman mudofaa bo‘limi bilan hamkorlikda voyaga yetmagan yoshlar o‘rtasida huquqbuzarlik va jinoyatchilikning oldini olish, yoshlarni vatanparvarlik ruhida tarbiyalash maqsadida 30 dan ortiq profilaktik tadbir, suhbatlar, uchrashuvlar, reydlar uyushtirdi. “Yoshlar daftari”ga jami 55 nafar yosh kiritilib, 45 nafariga amaliy yordam ko‘rsatilgan, 10 nafari esa yordam olish jarayonida. Yoshlaring 15 nafariga imtiyozli kreditlar ajratildi, 6 nafari ishga joylashtirildi, 6 nafar talabaning kontrakt puli to‘lab berildi, 5 nafariga asbob-uskuna olishi uchun subsidiyalar berildi, 4 nafarining haydovchilik guvohnomasi olish, 2 nafarining davolanish xarajatlari qoplab berildi. Harbiy xizmatga chaqirilgan 2 nafar yoshning safarbarlik chaqiruv rezervi badali qoplab berildi, 5 nafari “Kelajak kasblari” loyihasida IT va chet tillarga o‘qitilmoqda.   Migratsiyadan qaytgan va otaliqqa olingan 40 nafar ishsiz yoshga dehqonchilik qilishi uchun 1 gektardan  yer ajratildi.   Mahalla kutubxonasi Homiylik mablag‘lari yordamida mahalla guzarida hashar yo‘li bilan kutubxona tashkil etilib, 900 dan ortiq kitob olib kelindi. Kitobga mehr qo‘ygan yoshlar safini kengaytirish maqsadida turli tanlovlar, ko‘chalar o‘rtasida “Zakovat”, “Bilim ring” kabi musobaqalar o‘tkazib kelinmoqda. Mahalla yoshlaridan tashkil topgan 9-maktab “Zakovat” jamoasi yoshlari viloyatda g‘oliblikni qo‘lga kiritib, Respublika bosqichida ishtirok etdi. Kitobxonlarga qulaylik yaratish uchun elektron kutubxona ham tashkil etilgan. “Mutolaa” loyihasi ham yoshlarning sevimli mashg‘ulotiga aylangan. Bugungi kunda 145 nafar yosh loyihaning faol foydalanuvchisi. O‘lmasjon mahallada “MilDizBravo” QVZ jamoasini shakllantirib, “Bo‘ston” mahallasi va qo‘shni mahallalar aholisi uchun kichik konsert dasturlari ham tashkil etilyapti. – Kunda 1 soat vaqtimni kitob o‘qish uchun ajrataman, – deydi yoshlar yetakchi O‘lmasjon Pardayev. – Har qanday kitob insonga nimadir o‘rgatishi mumkin. O‘zim sevib o‘qiydigan kitoblarimni yoshlarga tavsiya qilganman. Tarixiy asarlardan Rabg‘uziyning “Qissasi Rabg‘uziy”, Abdulla Qodiriyning “O‘tkan kunlar”ini, Jeyms Klirning “Atom odatlar”, Otabek Hasanovning “Liderlar”, O‘tkir Hoshimovning “Daftar hoshiyasidagi bitiklar” kitoblarini har bir yosh o‘qishi kerak deb hisoblayman va tavsiya qilaman.   Otaliqqa olinganlar – asosiy tarkibda Iqtidorli yoshlardan Mirzohidbek Farmonov bilan hamkorlikda mahalla yoshlari qiziqishidan kelib chiqib, IT sohasi, kompyuter savodxonligi bo‘yicha to‘garak tashkil etilib, 31 nafar yosh o‘qitilmoqda. Bundan tashqari, zamonaviy kasblarni egallash istagida bo‘lgan yoshlarga “Yoshlar daftari” jamg‘armasi  mablag‘lari tomonidan o‘quv kursi xarajatlari qoplab berilmoqda. Shu kunga qadar 8 nafar yosh loyiha doirasida ta’lim olayotgan bo‘lsa, yana 15 nafari loyihada ishtirok etish istagini bildirdi. “Ibrat farzandlari” loyihasi doirasida 42 nafar yosh chet tillarni bepul o‘rganmoqda. Har oy “Uch avlod uchrashuvi” tashkil etilib, yoshlar va kekesalalar ishtirokida sport tadbirlari shaxmat-shashka, stol tennisi va voleybol musobaqalari o‘tkazib kelinmoqda. Davlat xavfsizlik xizmati kubogi musobaqalarida “Bo‘ston” mahallasi yoshlari tumandagi 25 ta mahalla yoshlari o‘rtasida 1-o‘rinni egalladi. Bu natijaga erishgan mahalla futbol jamoasi asosiy tarkibini otaliqqa olingan yoshlar tashkil etadi.   Mahalla yoshlari O‘zbekiston chempioni Yoshlar yetakchisi uyushmagan yoshlar bilan ishlash borasida namuna ko‘rsatmoqda. Vafo Mag‘murov parataekvon-do sport turi bo‘yicha O‘zbekiston chempionatida 2-o‘rin sohibi,  O‘g‘iloy O‘lmasova esa jui-jitsu sport turi bo‘yicha O‘zbekiston chempioni bo‘ldi. O‘lmasjon tashabbusi bilan mahalla markazidan Vafo hamda O‘g‘iloy uchun joy ajratilib, sport bilan shug‘ullanishi hamda mahalla yoshlariga taekvon-do va jui-jitsudan saboq berishi uchun imkoniyat yaratib berildi. Hozir 50 dan ortiq yoshlar sharq yakkakurashlaridan saboq olmoqda. Ular orasida qo‘shni mahalla yoshlari ham ko‘pchilikni tashkil etadi. “Besh tashabbus olimpiadasi” doirasida mahalladagi yoshlarning to‘rtdan uch qismi qamrab olindi. Bu yoshlar 5 ta sport turi – kurash, stol tennisi, strit vorkaut, voleyboldan tuman bosqichida birinchi o‘rinni egalladi. Yoshlar qiziqishidan kelib chiqib, sport va fan bilan shug‘ullanishlari uchun “Bo‘ston” mahallasi hududidagi 9-30-31-maktablarda musiqa, kompyuter savodxonligi, chet tili va fan to‘garaklari tashkil etilgan. 16:00 dan kech 22:00 gacha voleybol, stol tennisi va shaxmat-shashka bo‘yicha belgilangan jadval asosida biriktirilgan o‘qituvchi va murabbiylar boshchiligida mashg‘ulotlar o‘tkazilib kelinmoqda. – “Bo‘ston” mahallasi yoshlari tumanimizning eng ilg‘orlari, – deydi Yoshlar ishlari agentligi Muborak tumani bo‘limi boshlig‘i Javohir Abdullayev. – O‘lmasjon Pardayev yetakchilik qilayotgan yoshlar “Besh tashabbus olimpiadasi” viloyat bosqichida 5 ta sport turidan Muborak tumani sharafini himoya qilishdi. Bu tumandagi eng yaxshi natijadir. O‘lmasjon liderlik qobiliyatiga ega, yangilikka intiluvchan yosh sifatida mahalla yoshlarini ortidan ergashtira olyapti. U har bir murojaatni hal qilmaguncha to‘xtamaydi.   “Umid uchqunlari” “Karving” – meva va sabzavotlarda gulli shakllar yasash O‘lmasjon Pardayevning hobbisi. Bu san’atni mahalladoshlariga o‘rgatib kelmoqda. “Umid uchqunlari” loyihasini yo‘lga qo‘yib, 11 nafar imkoniyati cheklangan yoshlarga uyda o‘tirgan holda go‘zallik yaratish imkoniyatini taqdim etdi. U 11 nafar yoshning uyiga borib “karving” san’atini o‘rgatib kelmoqda. Bu orqali yoshlar bandligi ta’minlanib, daromad topishi ham mumkin. – Kelgusida bu loyihani yanada rivojlantirib, imkoniyati cheklangan va ehtiyojmand nogiron yoshlarga uyida turib kasb o‘rganishi uchun sharoitlar yaratishni maqsad qilganmiz, – deydi O‘lmasjon. – Loyiha samara bera boshladi. Hozir “Umid uchqunlari” loyihasini tuman miqyosida targ‘ib etishni boshlaganman. Uni “Inklyuziv ta’lim” yo‘nalishidagi keng qamrovli loyihaga aylantirmoqchiman.   Bandlik yo‘nalishida bajarilgan ishlar “Yoshlar daftari”ga kiritilgan ishsiz yoshlarning 13 nafariga tadbirkorlik qilishi uchun amaliy yordam ko‘rsatildi. Muhabbat Xolmirzayevaga non pishirish pechi olib berildi. U o‘z tadbirkorlik faoliyatini yo‘lga qo‘yib, 2 nafar ish o‘rni yaratgan. Xayitmurod Erniyozov va Sojida Allanazarovaga issiqxona uchun 14 foizli imtiyozli kreditlar ajratildi. Issiqxonada meva va sabzavot yetishtirib, daromad topmoqda. Qudratbek Inatillayev tuyaqushchilik bilan shug‘ullanmoqda. Uni ko‘paytirish va  tuyaqush tuxumlarini sotish orqali daromad topadi. Qudratbekka tadbirkorligini rivojlantirishi uchun 1 gektar yer olib berildi. Gulmurod Abdirahmonovga imtiyozli kredit ajratilib, savdo uchun qulay ko‘chma do‘kon olib berildi va 2 ta ish o‘rni yaratildi.   – Mamlakatimizdagi har bir yosh yaratilgan imkoniyat va imtiyozlardan unumli foydalanishi va hayotida o‘z o‘rniga ega bo‘lishi uchun barchamiz birgalikda, ikki karra mas’uliyat bilan, vijdonan ish olib borishimiz lozim, – deydi “Bo‘ston” mahallasi yoshlar yetakchisi O‘lmasjon Pardayev. – Bizga katta ishonch bildirilmoqda. Yoshlar bizning qo‘limizga ishonib topshirilmoqda. Shunday ekan yelkamizdagi javobgarlik hissini unutmasligimiz lozim.

28.6.2024 831

Global Youth Festival: Education, Development, Initiative, Equality and Peace

Samarkand’s history, which is described as the Pearl of the East, is more than 2750 years old. It is one of the oldest cities on the planet, equal to Rome and Athens. This land is a true example of oriental hospitality and a center of world culture. Representatives of several nationalities and peoples have lived here in friendship, solidarity, and consensus. In ancient times, Europeans called Samarkand Eastern Babylon. Even today, Samarkand continues to amaze the people of the world and foreign tourists with its handicraft samples and rich historical heritage. A person who comes here feels like he has fallen into the pages of history. The most significant monuments of medieval architecture deserve special attention. As the old proverb says, “It is better to see once than to hear a hundred times”. So, welcome to the Pearl of the East – Samarkand! Samarkand has hosted many festivals, forums, cultural events, and visits and is visited by billions of tourists. However, this year’s festival is completely different, and its guests are the happiest people in the world. Samarkand is currently hosting another big event. About 1,000 of the most advanced, enterprising, creative, and leading young people in their fields from about 150 countries gathered at the council of new innovative projects. The slogan “Education, development, initiative, equality and peace” became the main idea of ​​the festival. To ensure the implementation of proposals and initiatives of the President of the Republic of Uzbekistan at international events at a high level, on June 26-30, the Global Youth Festival is being held in the country for the first time. The festival’s opening ceremony was organized on June 26 in the amphitheater of the Eternal City Complex in Samarkand with the participation of 1.5 thousand young people. The extent to which the city of Samarkand is prepared for the youth festival is reflected in the conditions and opportunities created for the participants. We were interested in the opinions of Husan Tokhtayev, the Deputy Hokim of Samarkand region for youth policy, social development and spiritual and educational affairs, about the preparation for the international event. “We are glad that the most advanced youth of the world united in Uzbekistan and that Samarkand was the first destination of the festival. From the moment the festival was announced, we started planning its organization. To keep the festival in a good mood, a working group consisting of the regional hokimiyat, the regional administration of the Youth Affairs Agency, and several other organizations was formed. A plan was developed to ensure the safety of the participants and improve the quality of service provided to them. There is a reason for that the festival is held in the Eternal City. The goal is to show guests Uzbekistan’s rich history, tourism potential, and national culture. The city of Samarkand is always ready to host such a large-scale event”. Alisher Sadullayev, Director of the Youth Affairs Agency, addressed the festival’s opening ceremony, which took place in the Eternal City Complex in Samarkand. He welcomed the festival participants and their visit to the country and spoke about the youth policy implemented in the country and the work being carried out to protect the rights and interests of the young generation. “Two organizations are operating in our country that serve to unite young people and bring out their talents”, says Alisher Sadullayev, Director of the Youth Affairs Agency. “They are the Youth Union of Uzbekistan and the Youth Affairs Agency. Many projects are being implemented at the initiative of these organizations. More than 4,700,000 boys and girls participated in the “Young Reader” contest alone, and 20 were given a car as a gift from the President. The “Reading” project was launched to form the reading culture of young people. For young people who want to learn foreign languages, the “Ibrat Children” project was established, and an opportunity was created for them to learn foreign languages ​​for free through the “Ibrat Academy” mobile application. A “Youth Register” is kept in each mahalla, and young people with various social problems are recorded. The state provides the necessary support for them to find their place in society. A new era in working with young people has been introduced in every mahalla of the country – a unique system that does not exist in any country of the world – the position of youth leader in the mahalla”. The festival’s first day began in Samarkand with meetings between the Director of the Youth Affairs Agency, Alisher Sadullayev, and youth affairs officials from several countries. During the dialogue, issues related to protecting young people's rights and interests and implementing various projects in cooperation were discussed. At the plenary session of the festival, detailed information was given about the opportunities created for the Uzbekistan youth, the relevant legislation, and various social projects. Ministers of youth affairs from several countries and leaders of youth organizations also addressed the event. They expressed gratitude to the country’s leadership for organizing the festival at a high level. “I am happy to participate in the event among the world’s young people”, says Yekaterina Tokhtarova, Representative of the Kazakhstan delegation. “I represent the “Mehribonlik” volunteer society in Kazakhstan. Our organization has been operating for 20 years, and we help citizens with disabilities in various ways. We have also organized sports and creative clubs. We aim to make new friends and exchange ideas with them at the festival. Together with me, about 50 representatives of Kazakhstan’s youth came to Samarkand, and each of them contributed to the development of one or another area of ​​society. Today, the most active youth of Kazakhstan are in Samarkand, Uzbekistan!” On the first day of the festival, “Discover ideas worth promoting!” face-to-face meetings, roundtable discussions, and an exhibition of national dishes were held. A gastronomic festival was organized for foreign guests, and a unique atmosphere was created in harmony with foreign and Uzbek national dances. Volunteers taught our national dances to the festival participants. “This is a great opportunity to exchange experience among young people”, said Mohammed Ragab, representative of the Egyptian Youth Affairs Organization. “Uzbekistan is a wonderful country. I liked the atmosphere and food of the country. I witnessed that important work is being carried out in your country to support the proposals and initiatives of young people. I was especially impressed by the educational projects. I invite all my friends to Uzbekistan”. More than 15 international events are planned as part of the festival. Strengthening international relations and exchanging views on reforms in the education system are becoming the main topics at the events. The Global Education Forum was held in Samarkand, where the world’s youth gathered. A group of young people of different nationalities discussed global projects related to education, entrepreneurship, innovation, IT startups, and ecology and presented their proposals and projects. “The Global Youth Forum helps to develop the world together, to bring international relations to a new level”, says Razi Ibrahim, representative of the delegation of the Republic of Bangladesh. “This is very important for us. We are young people who want to make the world better. For this, constant communication and exchange of ideas is important. We are presenting the youth policy of our country at the festival”. An international youth eco-camp project is also being held within the framework of the festival. At the camp, which gathers nature-loving youth, participants are participating in active group training, masterclasses, and environmental projects. The event aims to discuss the role of young people in the fight against climate change, allow young environmental activists to promote their proposals and initiatives, and support the integration of the youth environmental movement in these regions. After the camp’s flag was officially raised, the participants began developing proposals for expanding the action plan “Regional Strategy for Promoting the Culture of Sustainable Development and Engaging Children and Youth in the Climate Agenda.” They can present their proposals and ideas internationally, opening opportunities to influence global environmental and climate initiatives. This day reminded everyone, regardless of age or profession, that they can contribute to protecting nature and fighting climate change. “Ecology and environment protection are among the most urgent problems today”, says one of the participants in the international youth eco-camp project. “The eco-camp is creating a platform for sharing world experiences in nature conservation and discussing solutions to problems with foreign youth. We are organizing debates on the development and implementation of new projects. I think that these actions will not stop there. Initiatives will continue”. Islamic World Youth Park was created in the Tourism Center of Samarkand within the Youth Forum of the Organization of Islamic Cooperation. About 30 members of the foreign delegation participated in planting fruit and ornamental tree seedlings in the garden. Also, within the framework of the festival, the Summit of the Non-Aligned Movement Youth Network “Unbounded Opportunities” was held. The summit was organized based on 2 sessions, in which qualified experts in inclusive education, ecology, and volunteering made presentations. The sessions were attended by representatives of foreign countries who are members of the Non-Aligned Movement and local experts. At the meeting, issues of global climate, environmental situation, and protection of youth rights were discussed. Following the summit, practical proposals for developing the sectors were developed. “Today we rediscovered Samarkand”, says Shabnam Rahimzoda, the First Deputy Chairman of the Youth and Sports Committee of Tajikistan. “The ancient and eternal city is in everyone’s attention with its national traditions, values, customs, and friendly and hospitable people. I got fully acquainted with the youth reforms in Uzbekistan. Experts recognize that the activity of the mahalla youth leader is an important part of the youth policy. The youth of your country are united and promoting innovative projects. The Head of your country supports their new initiatives. Our peers who came to the festival from different parts of the world presented new initiatives and proposals in education, sports, and IT”. The Laser Show was shown in the magnificent Registan Square in Samarkand. The “Young Diplomats Summit” was held to discuss modern diplomacy trends. At the summit, prospects and opportunities for global cooperation in digital, cultural, climate, and other fields were discussed. Trends and problems of diplomacy in modern conditions, digitization, information and cyber security in international relations, horizontal diplomacy, and the future of integration associations were considered. “I’ve heard a lot about Samarkand, but I’ve never been here before”, said Juanquine Castro, a participant in the festival from the Philippines. “I was able to come to your country because of the Global Youth Festival. I tried Uzbek food for the first time and it’s tastier than I thought. Your most popular dish is called pilaf. I tried that food. I would have missed such an opportunity if I had not participated in the festival. I thank the organizers”. The Global Youth Festival started in Samarkand, and on June 27, the participants left for Khorezm, Bukhara, Tashkent regions, and Tashkent city. Events as part of the festival will continue until June 30 in 5 regions of the country. Today, June 30, a gala concert will be held at the Humo Arena Ice Palace in Tashkent on the occasion of Youth Day and the closing ceremony of the Global Youth Festival.

28.6.2024 802

The Golden Generation of Uzbek Chess

The intellectual potential of the Uzbekistan people is high. It is enough to remember the tangible heritage created by our ancestors in mathematics, astronomy, physics, and medicine. Only young people need an opportunity to gain knowledge, work on themselves, and learn. Today’s stellar period of Uzbek chess, if the definition is permissible, Gold Generation is the fruit of this attention and care. In recent years, Uzbek chess has re-opened to the world, young people’s interest in this game is growing, and new talents are being discovered. Uzbek chess players such as Nodirbek Abdusattorov, Javokhir Sindorov, Nodirbek Yoqubboyev, Shamsiddin Vokhidov, Afruza Hamdamova, and Umida Omonova are not just names. They are the pride of our nation. Their high results and the historic victory of the Uzbekistan national team at the 44th World Chess Olympiad, held in Chennai, India, in 2022, are a testament to the strength of the Uzbek chess school on the world stage. Uzbekistan is becoming the center of major international chess competitions and tournaments. This is confirmed by international competitions such as the Higher League and UzChess Cup, which were held in Tashkent this year. The main goals are comprehensive preparation for the 46th World Chess Olympiad, which will be held in Uzbekistan in 2026, and turning chess into a mass movement.   THE PRESTIGE OF UZBEKISTAN CHESS PLAYERS In the FIDE TOP 100 ranking: 5th place Nodirbek Abdusattorov (2766) 48th place Rustam Qosimjonov (2685) 50th place Javokhir Sindorov (2684) 72nd place Nodirbek Yoqubboyev (2665) In the FIDE TOP 100 young chess players (men) ranking: 1st place Nodirbek Abdusattorov 8th place Javokhir Sindorov 60th place Muhiddin Madaminov   In the FIDE TOP 100 young chess players (women) ranking: 26th place Afruza Hamdamova (2275) 97th place Umida Omonova (2147)   Afruza Hamdamova – the first female chess player in the history of Uzbekistan to become a world champion by winning first place among girls under 14 years old at the World Youth Championship (Italy, 2023);   Nodirbek Abdusattorov: Winner of the “Best Rapid Player of the Year” award of the Asian Chess Federation (2023); Winner of Norway Chess 2023 super tournament (Norway, 2023); Winner of the FIDE World Team Rapid Championship (Dusseldorf, Germany, 2023); At the International Chess Festival in Prague, he scored 6.5 points out of 9 chances and won ahead of schedule (Czech Republic, 2024).

28.6.2024 738

Climate champions

Youth participation is essential in combating and preventing global environmental problems, which are becoming increasingly urgent. To achieve a healthy ecological environment in the future, our youth should have ecological knowledge and pay attention to every environmental issue. In this regard, various environmental campaigns, roundtable discussions, and actions are being held. The International Environmental Camp, organized in cooperation with the Youth Affairs Agency, the Ministry of Ecology, Environmental Protection and Climate Change, and several organizations, is also creating a space for young people to increase ecological culture, preserve nature, and not be indifferent to current environmental problems. Nature-loving youth are uniting to make the world a better place. The eco-camp, held as part of the World Youth Festival, was a truly international event. Four participants from each of the seven countries, 33 local participants, and 6 international speakers came together to share their knowledge and passion for the environment. Last year, the camp was primarily attended by representatives from Central Asian countries. However, this year, we were thrilled to welcome participants from Hungary, Türkiye, and Azerbaijan, making the camp even more diverse and inclusive. The camp’s main direction was divided into two international projects. One aims to create “Young Climate Champions”, a global network of volunteers and an international platform for promoting ecological culture. The project is implemented in cooperation with the Central Asian and Turkic countries. It aims to carry out campaigns among young people, develop materials related to climate change, and hold various environmental events. As part of this year’s camp, exciting and valuable events were held in Samarkand and Tashkent on June 26-30. In Samarkand, the participants enjoyed a rich cultural program consisting of active group lessons, masterclasses, discussions of ecological projects, and a trip to the city’s historical and exciting places. A session on youth participation in climate management and global climate action was held at the “Silk Road” International University of Tourism and Cultural Heritage. On June 27, young people visited eco-schools in Tashkent and became acquainted with the innovative environmental projects implemented in educational institutions. Lectures by leading ecology experts were also organized at the Green University. “International Youth Environmental Camp is being organized for the second time. The camp unites young people not only from the Asian region, but also from all over the world to protect the environment. Young people from foreign countries are paying attention to current environmental issues, expressing their solutions and suggestions at this camp. Of course, the voice and role of young people is important in nature protection. Eco-camp serves to make this voice louder”, says Anvar Temirov, Department Head at the Ministry of Ecology, Environmental Protection and Climate Change. The camp serves to develop international cooperation in ecology as a space for practical projects and knowledge exchange.

28.6.2024 736

Leader and youth

On the occasion of Youth Month, leaders of all levels are holding open dialogues with young people There is no better way to get to know a person, hear their pain, or make a serious decision about a situation than to talk to them face to face. In the same way, there is no more effective tool than open communication with students, young people, and employees in a field to determine its shortcomings, proposals for its development, the wishes of young people, and future plans. Therefore, meetings in the format of “Minister and youth”, “Hokim and youth” and “Leader and youth” are organized in the country. No official or leader is left out of this process. The next dialogues were held in connection with the Youth Month from June 21 to June 26 at the Palace of Youth Creativity in Tashkent. The meetings were full of exciting questions and answers. Proposals, problems, projects, and initiatives raised by young people were personally studied on the spot by ministers and leaders, and practical assistance was provided to them.   How did the minister spend his school years? The first meeting was held on June 21, with the participation of the Ministers of Preschool and School Education, Digital Technologies and Higher Education, Science and Innovation. Minister of Preschool and School Education Hilola Umarova held an open dialogue with more than 200 active, young pedagogues and talented students. At the meeting, the participants raised issues such as the integration of knowledge acquired in educational institutions into practice, changes implemented in the 2023-2024 academic year, the use of innovative projects in education, and inclusive education. The Minister of Digital Technologies, Sherzod Shermatov, emphasized the importance of young people choosing the right direction to get quality education and gain a profitable career in the future. At the same time, tasks were given to those responsible for solving problems related to the choice of profession in IT and studying proposals. At the meeting with the Minister of Higher Education, Science and Innovation, Qungirotboy Sharipov, one of the young people asked the minister how he spent his school years and whether he thought about becoming the holder of this position. The minister said he was born and raised in the remotest village of Karakalpakstan. “Borsa-kelmas is the name of our neighboring village, on the other side of Kungirat, on the shores of the Aral Sea. We studied there, got an education, and studied in the 1st grade at school. There were old desks at that time, which cannot be compared with the present ones. There was a big iron stove in the middle of the classroom, which was used in winter. After graduating, I entered the Irrigation Institute but did not enter the first year. I studied in Moscow. I came to the Irrigation Institute in 1992 and worked as an ordinary laboratory assistant. I became a deputy and thought I had my own title so everyone would welcome me on the red carpet. But they told me there is no work”, Qungirotboy Sharipov said. Proposals, problems, and projects by young people were heard at the meeting. The minister told young people about the need to study well and strive towards their goals: “The time will come when you will occupy big positions. You take the burden of the future on your shoulders. For this, study well, set big goals, and strive for them”.   Innovative initiatives were promoted The Minister of Culture of the Republic of Uzbekistan, Ozodbek Nazarbekov, opened the June 22 meetings at the Palace of Youth Creativity. The dialogue was an excellent opportunity to communicate with young people who are creative in culture, exchange ideas, and promote new proposals and initiatives. In the afternoon, the Minister of Poverty Reduction and Employment, Bekhzod Musayev, met with young people working in the system. The minister gave necessary recommendations to the youth to help them achieve their goals. He noted the importance of hard work, language learning, and reading books to achieve the desired result. The meeting was mutually beneficial. Young people have put forward exciting and, most importantly, innovative initiatives in line with the spirit of today’s times. Their proposals, such as training abroad, organizing workouts, learning a language, repairing electric cars in mono-centers, and opening mechatronics departments, were received with great interest, and practical measures were taken.   What should a leader be? On June 24, the Minister of Energy and the head of the Republican Center for Spirituality and Enlightenment participated in meetings. At the meetings, information was given about the work related to young people in the system. In particular, more than 106,000 workers are working in the fuel and energy industry today. 17,526 of them are employees under the age of 30. To organize the experience of young professionals, they are sent to foreign countries on business trips and to prestigious higher education institutions for education. In 2023 alone, 260 employees improved their skills in training and retraining courses abroad. In the second half of the day, the dialogue with the participation of the head of the Republican Spirituality and Enlightenment Center Otabek Hasanov was held in the form of questions and answers. At the meeting, Otabek Hasanov expressed opinions on such issues as “How should young leaders be?”, “What does the future expect from them?”, “What are the ways to achieve the goal?”. Suggestions are not ignored On June 25, meetings were held with the participation of the Minister of Sports Adham Ikramov and Deputy Minister of Transport Ilhomjon Abdugafarov. “Regardless of what field you are in, knowledge and education will glorify you”, Adham Ikramov said at the meeting. Young athletes also expressed several proposals and initiatives. For example, Malika Komilova, a mahalla youth leader in Mirzo Ulugbek district of Tashkent city, said: “I was in the “red” category because my mahalla had no infrastructure facilities. Today, the youth of the mahalla won the competitions organized within the framework of the “Olympiad of Five Initiatives”, and sports fields were built in our region. My suggestion is that it would be even better if we organize an exchange of skills with foreign experts to promote our mass sports events at the international level”. The participants also discussed issues related to the development of mass sports, expanding the ranks of sports volunteers, improving the language skills of young people involved in sports, and ensuring that young athletes practice in decent conditions. In the dialogue with the participation of Deputy Minister of Transport Ilhomjon Abdugafarov, it was noted that the total number of employees working in transport and road management in the country today is 131,953, and 33,237 of them (25 percent) are young people. At the meeting, young employees discussed problems and solutions in transport and road management. It is gratifying to note that the proposals of the Minister of Transport scholarship, the holding of the “Innovative Ideas” contest, the organization of an educational and scientific training ground for Tashkent State Transport University, and the opening of the pilot training course at Tashkent State Transport University have been put into practice. This means that the organized meetings are not going in vain. On June 26, Ozoda Parpiboyeva, the Chairman of the Family and Women’s Committee of the Republic of Uzbekistan, participated in a dialogue.

27.6.2024 851

“Zakovat” – bilimdonlar o‘yini

“Zakovat” intellektual o‘yini yoshlar uchun qiziqarli va aqlni charxlaydigan, mantiqiy fikrlash ko‘nikmasini rivojlantiruvchi mashg‘ulotdir. “Zakovat” so‘zining ma’nosi ham shundan dalolat beradi: sezgirlik, aqllilik, farosat, zakiylik degan ma’nolarga ega. O‘yinning bunday nomlanshi uning g‘oyasiga to‘la mos keladi. Yurtimizda “Zakovat” intellektual o‘yinlari 2001-yildan beri o‘tkazib kelinmoqda. Zamon talabi va ehtiyojlarga ko‘ra, o‘yin takomillashtirilib, yanada ommlashtirildi va endilikda mahalla, maktab, ta’lim muassasalarida yoshlarning aqlini charxlash uchun unumli foydalanilmoqda. 2022-yil 20-yanvarda O‘zbekiston Respublikasi Prezidenti Shavkat Mirziyoyev yoshlarning mantiqiy bilimlarini oshirish, ularni intellektual o‘yinlarga keng jalb qilish, ushbu o‘yinlarning tashkil qilinishini davlat tomonidan qo‘llab-quvvatlash va zarur shart-sharoitlar yaratish, shuningdek, aholining intellektual salohiyatini yuksaltirish maqsadida “Zakovat” intellektual o‘yinini aholi o‘rtasida ommaviy-ma’rifiy harakatga aylantirish va boshqa intellektual o‘yinlarni rivojlantirishga oid chora-tadbirlar to‘g‘risida”gi qarorni imzoladi. Shu bilan birga ushbu o‘yinni ommalashtirish bo‘yicha yangi vazifalar belgilab berildi. Ushbu vazifalar ijrosi doirasida “Zakovat intellektual klubi” nodavlat notijorat tashkiloti tomonidan “Zakovat” pavilonida “Zakovat” o‘yinlari va mahorat darslari o‘tkazildi. 2022-yil 24-25-sentabr kunlari tarixda ilk bor “Zakovat o‘yinining sportcha versiyasi bo‘yicha Toshkentda Markaziy Osiyo kubogi” o‘tkazildi. Ushbu nufuzli xalqaro turnirda O‘zbekiston jamoalari bilan birga Qozog‘iston, Qirg‘iziston va Tojikistondan kelgan yuzlab bilimdonlar ham o‘zaro kuch sinashdi. Yoshlar orasida bu o‘yinga qiziquvchilar kundan kunga oshib bormoqda. Barcha ta’lim muassalarida davomli o‘tkazib kelinayotgan ushbu o‘yinga minglab yoshlar jalb qilinganligini buning isboti sifatida ko‘rish mumkin. Jumladan, ta’limning turli bosqichlarida o‘qiyotgan yoshlar uchun jami 17 turdagi yirik intellektual tadbirlar o‘tkazilgan. Ularda 1 mln 100 mingga yaqin yoshlar ishtirok etgan. Shuningdek, Besh tashabbus olimpiadasi doirasida o‘tkazilgan besh (mahalla, sektor, tuman, viloyat va respublika) bosqichli “Zakovat” musobaqasida respublika bo‘ylab 700 ming nafardan oshiq yoshlar qatnashdi. “Besh tashabbus” olimpiadasi doirasidagi “Zakovat” turnirining respublika bosqichida g‘olib jamoalar: 1-o‘rin uchun – diplom hamda100 million so‘m, 2-o‘rin uchun – 60 million so‘m 3-o‘rin uchun – 40 million so‘m pul mukofotlari bilan taqdirlandi. Qolaversa, “Zakovat” intellektual o‘yini doirasida 6 ta yo‘nalishdagi ikki bosqichda bo‘lib o‘tadigan musobaqalar ham yo‘lga qo‘yilgan. Ushbu 6 ta yo‘nalish: “zakovat”, “breyn-ring”, “shaxsiy o‘yin”, “erudit-kvartet”, “shaxmat”, “shashka”dan iborat. O‘rta-maxsus va professional ta’lim muassasalari  hamda Prezident ta’lim muassasalari agentligi tasarrufidagi ta’lim muassasalari o‘rtasida ham ushbu formatdagi turnir o‘tkazilib, g‘oliblar taqdirlanmoqda. Shu bilan birga respublikadagi umumta’lim maktablari va o‘rta maxsus professional ta’lim muassasalarida “Zakovat” to‘garaklari tashkil etilgan hamda muntazam o‘tkazib kelinmoqda. Bundan tashqari, Prezident qaroriga asosan g‘olib bo‘lgan bilimdonlarga: chet elda stajirovka o‘tash va PhD dasturi doirasida ta’lim olish; “Zakovat stipendiyasi”; ta’limning keyingi bosqichiga to‘lov shartnoma asosida qabul qilish imkoniyatlari mavjud. Yaqindagina “Zakovat” teleo‘yini muxlislari uchun ajoyib yangilik e’lon qilindi. Zakovatga qatnashishni orzu qiladi-yu, lekin qatnashishga imkoni yo‘qlar uchun o‘yin davomida 2 ta savol e’lon qilinadi va bu savollarga birinchi bo‘lib javob bergan kuzatuvchi uchun 4 million so‘m pul mukofoti taqdim etiladi.        

27.6.2024 759

O‘zbekistonda chet tili va zamonaviy kasblarni bepul o‘rganish mumkin

Zamonaviy dunyoda bir qancha kasblar o‘z ahamiyatini yo‘qotib bormoqda. Robotlashtirish va avtomatlashtirish, sun’iy intellektning rivojlanishi tufayli 75 milliondan ortiq odam ishsiz qolishi mumkin. Oksford universiteti tadqiqotchilari yaqin 15-20 yil ichida robotlar barcha kasblarga oid funksional vazifalarning yarmini bajarishiga ishonadi. Bu jarayon ko‘pchilikni yangi mutaxassisliklarni o‘rganishga majbur qilayotgan bo‘lsa, yoshlar orasida zamonaviy kasblar va chet tillarni o‘rganishga talabni oshirmoqda. Hozirgi kunda dasturlash, SMM, dizayn, mobilografiya kabi zamonaviy kasblarni o‘rganish yo‘nalish va kurs davomiyligiga qarab o‘rtacha 300 dollardan 1500 dollargacha, til kurslari esa o‘quvchining bilim darajasiga qarab 300 mingdan 1 million so‘mgacha baholangan. Ammo O‘zbekiston yoshlarida zamonaviy kasblar va xorijiy tillarni bepul o‘rganish imkoni bor. Buning uchun Yoshlar ishlari agentligi tomonidan “Ibrat farzandlari”, “Kelajak kasblari”, “Ustoz AI” kabi bir qator loyihalar ishga tushirilgan va millionlab yoshlarni qamrab olmoqda. Bugungi kunga kelib, loyihada qatnashgan va qatnashayotgan yoshlarning barchasi o‘z orzu-maqsadlari tomon dadil qadam tashlab, yaxshi natijalar ko‘rsatmoqda. “Ibrat farzandlari”: bepul, sodda, tizimli va kreativ  “Ibrat farzandlari” loyihasi hozirgi kunda yoshlarning bepul til o‘rganishi uchun ajoyib imkoniyat yaratmoqda. 2022-yilda tashkil etilgan loyiha xorijiy tillarni bepul, sodda, tizimli va kreativ usulda o‘rgatishni maqsad qilgan. Loyihada turli chet tillarini o‘rganish istagidagi yoshlar qisqa muddatda o‘zlari uchun qulay bo‘lgan joydan turib o‘rganishlari mumkin. “Ibrat farzandlari” loyihasi O‘zbekistonda birinchilardan bo‘lib xorijlik mehmonlar uchun o‘zbek tili va grammatikasini o‘rgatishni yo‘lga qo‘ygan. Bugungi kunda loyiha doirasida 22 ta xorijiy til, o‘zbek tili, savodxonlik darslari, imo-ishora tili o‘rgatib kelinmoqda. Ushbu loyiha qisqa vaqt ichida You Tube platformasi sahifasida 592 mingdan ortiq obunachiga ega bo‘ldi. Mazkur platformada 2500 dan ortiq videolar joylangan bo‘lib, ular 33 million marta tomosha qilingan. Xorijiy tillarni o‘rganishni yanada takomillashtirish maqsadida “Ibrat Academy” mobil ilovasi ishlab chiqilgan bo‘lib, unda foydalanuvchilar mazkur tillarni o‘rganishi, lug‘at yodlashi va testlarni yechish orqali bilimlarini mustahkamlab borishi mumkin. “Ibrat Academy” mobil ilovasida esa 1 million 353 ming kishi til o‘rganmoqda. Ulardan 100 mingga yaqini til sertifikatlarini qo‘lga kiritgan. Jumladan, mazkur ilovaga bugungi kungacha 2200 ta video darslar, 2241 ta testlar joylashtirilgan. Hozirgi kunda “Ibrat farzandlari” tarkibida chet tillarni o‘rgatuvchi “Ibrat Camp”, “Ibrat master class”, “Ibrat quiz”, “Notiqlik mahorati” kabi loyihalar ham tashkil qilib kelinmoqda. – Loyihaga qiziqishim “Ibrat Camp”ga qatnashganimdan so‘ng boshlangan va keyingi jarayonlarda koordinator sifatida qo‘shildim. Noyabr oyidan beri “Ibrat Debate” loyihasi menejeriman, – deydi Azizbek. – 2023-yil noyabr oyidan “Ibrat Farzandlari” doirasida yoshlarning ingliz tilidagi nutqlarini rivojlantirish maqsadida yurtimizning turli hududlarida debatlar tashkil qilish uchun “Ibrat Debate” loyihasini yo‘lga qo‘ydik. Hozirgacha biz Toshkent, Samarqand, Surxondaryo va Farg‘onada 30 martadan ko‘p ingliz tilida debatlar tashkil qildik va ularda jami 600 nafardan ziyod yoshlar faol qatnashdi. Jamoamizda esa 50 dan ziyod volontyor yoshlar ishlab kelmoqda. Shu yil so‘ngigacha yurtimizning barcha 14 ta hududida “Ibrat Debate” klublarini ochish va 10 ming yoshni loyiha doirasida qamrab olishni niyat qilganmiz. Yoshlar uchun keng ko‘lamli imkoniyatlarni yaratib berish uchun Yoshlar ishlari agentligi va “Ibrat farzandlari” loyihasi tomonidan Toshkent shahri va respublika viloyatlarida loyiha ofislari tashkil etilgan bo‘lib, mazkur ofislar yoshlarning xorijiy tillarni mukammal o‘rganishiga, kerakli video mahsulotlar bilan tanishishiga yordam bermoqda. Shuningdek, “Ibrat farzandlari” brendi ostida esdalik sovg‘alari (soat, hudi, kepka, futbolka, sumka, daftar, ruchka, nishon) ishlab chiqildi va bu sovg‘alar tillarni mukammal o‘rganayotgan hamda boshqalarning chet tilini o‘rganishiga turtki bo‘layotgan faol yoshlarga taqdim etib borilmoqda. 2024-yilda bolalar uchun mo‘ljallangan til darslari va kontentlarini ko‘paytirish, har bir xorijiy tildan o‘qish, yozish, tinglab tushunish va so‘zlashuvni rivojlantirishga qaratilgan, “Ibrat farzandlari” video darsliklarini qamrab olgan maxsus o‘quv qo‘llanmalarni, savollar hamda testlar bazasini yaratish, “Ibrat farzandlari” telekanalini tashkil qilib, yoshlarga motivatsiya berish, ularni xorijiy tillarni o‘zlashtirishga va bu orqali jahon hamjamiyatida o‘zining munosib o‘rnini topishga targ‘ib qiluvchi milliy kontentlar, jumladan, serial ishlab chiqarish rejalashtirilgan.                              “Kelajak kasblari”  “Kelajak kasblari” loyihasi doirasida bugungi kungacha 20 ming nafardan ortiq yoshlar 35ga yaqin yo‘nalishlar bo‘yicha zamonaviy kasblar hamda xorijiy tillarga o‘qitildi va ularga jami 50  mlrd. so‘mga yaqin miqdorida yordam ko‘rsatildi. Albatta, bu juda katta va muvaffaqiyatli ko‘rsatkich. Chunki endi 20 mingdan ortiq yoshlarning o‘zi orzu qilgan kasbi va yaxshigina daromadi bor. Avvalo, bu loyiha doirasida kasb o‘rganmoqchi bo‘lganlar “Yoshlar daftari”ga kiritilgan bo‘lishi kerak. “Yoshlar daftari”ga zamonaviy kasblar, axborot texnologiyalari va xorijiy tillarga o‘qitish uchun ariza topshirgan, mahallalardagi yoshlar yetakchilari tomonidan tavsiya etilgan yoshlar maxsus elektron tizim orqali o‘zlariga qulay va ma’qul bo‘lgan o‘quv markazda o‘qish imkoniyatini qo‘lga kiritadi.  “Yoshlar daftari” jamg‘armalari orqali ushbu loyihaning tahliliy jihatlariga e’tibor qaratamiz. Jumladan, 560 nafar yosh xorijiy til sertifikatini qo‘lga kiritgan bo‘lsa, bunda eng yuqori natija Farg‘onada 45 nafar, Navoiyda 40 nafar, Buxoroda 33 nafar yoshlar jami 396 ta IELTS va 164 nafari CEFR olgan. Ushbu til sertifikatlarini qo‘lga kiritgan yoshlar asosan o‘quv markazlarida o‘qituvchi bo‘lib ishlamoqda va ularning o‘rtacha oylik daromadi 3-6 million so‘mni tashkil etadi. Shuningdek, arxitektura yo‘nalishini 221 nafar, dasturlashni 582 nafar, dizaynni 147 nafar, SMM, 3D max, AvtoCad, buxgalteriya, mobilografiya, logistika kabi boshqa yo‘nalishlarni jami 2 011 nafar yoshlar yakunlab, oyiga o‘rtacha 3-8 mln. so‘m miqdorida daromad topmoqda.  “Kelajak kasblari” loyihasiga jami 31 396 ta ariza kelib tushgan. Shundan ikkinchi mavsumda 17 746 nafar yoshlar ariza topshirgan bo‘lib, 10 962 nafar yoshlarning arizasi tasdiqlangan. 4 425 nafar yosh hozirda o‘qimoqda. Ularning o‘qishini nazorat qilish maqsadida o‘quv markazlarining 170 ga yaqin filiallari loyiha uchun face-id tizimlarini o‘rnatdi va maxsus kabinet orqali mavsum davomida o‘rtacha 62% davomat qayd etildi. “Ustoz AI”da yosh va o‘z ishining ustalaridan ta’lim oling “Ustoz AI” loyihasi Yoshlar ishlari agentligi tomonidan 2024-yil mart oyida tashkil qilingan. Loyihaning maqsadi yoshlarga zamonaviy kasblar va fanlarni o‘rgatuvchi maxsus platforma yaratish, 40 dan ko‘p zamonaviy kasblar va fanlarni bepul, onlayn o‘rgatish va yoshlarning bo‘sh vaqtlarini mazmunli tashkil etishdan iborat. Qamrab olingan auditoriya esa maktab o‘quvchilari, akademik litsey, kasb-hunar kolleji va oliy o‘quv yurtlari talabalaridir. Ya’ni 14 yoshdan 30 gacha bo‘lganlar. Hozirgi kunga qadar shu loyiha orqali 67,775 nafar yosh zamonaviy kasb va fanlarni o‘rganmoqda. Eng ko‘p qiziqish bildirilayotgan yo‘nalishlar esa matematika, biologiya, mobilografiya, NoCode dasturlash, videomantaj, HR, PR, SATlardan iborat. Chunki ushbu yo‘nalishda kuchli tajribali yosh kadrlar ta’lim bermoqda. Har bir o‘qituvchining ish tajribasi 2 yildan 12 yilgacha hamda ular shu kungacha kamida 5 ta yirik kompaniya bilan ishlagan. Deyarli barchasi oliy ma’lumotli mutaxassislar va professionallar desak, adashmagan bo‘lamiz. O‘zlari ham yosh bo‘lgani uchun yoshlarga qanday tushuntirish va ular aynan nimalarga qiziqishini yaxshi bilishadi. Shuning uchun bu loyiha tez ommalashdi. Loyiha yo‘lga qo‘yilishidan oldin, 2024-yilning mart-may oylarida 200 ta video-darsliklar tayyorlash hamda loyihaning YouTube va boshqa ijtimoiy tarmoqlardagi sahifalarida namoyish etish, loyiha mobil ilovasini ishga tushirish hamda video mahsulotlar sonini 300 taga yetkazish, yil yakuniga qadar umumiy 1000 ta video-darsliklarni tayyorlash rejalari tuzilgan va quyidagicha natija kutilgan: 250 ming yoshga eng serdaromad va zamonaviy kasblarni o‘rgatish, tashqi mehnat migratsiyasidan qaytgan yoshlarning 10-30 foizga yaqinining bandligini ta’minlash, 1 ta xorijiy til va 1 ta zamonaviy kasb tamoyili asosida yoshlarning zamonaviy obrazini shakllantirish kabi rejalar tuzilgan edi. Xo‘sh, kutilgan natijalarga erishildimi degan savol bo‘lishi tabiiy. Loyihaning 3 oylik ko‘rsatkichi juda ajoyib. Agar shu yo‘sinda davom etsa, ko‘zlangan natijadan ham ortigʻiga erishishi aniq. YouTube platformasiga yuklangan videolarni umumiy ko‘rishlar soni 15 mln. marta, obunachilari esa 250 ming nafarni tashkil qilmoqda. Loyihaning mobil ilovasi ishlab chiqilgan va ilovani yuklab olganlar soni 250 ming nafarni tashkil qildi.    

27.6.2024 844

Biz kitobni qanday o‘qiymiz?

O‘zbekistonda yoshlarning kitobxonlik madaniyati xususida Insonlarni shartli ravishda ikkiga ajratish mumkin: kitob o‘qiydigan va kitob o‘qimaydigan. Kitob o‘qiydigan inson saviyali, dunyoqarashi keng bo‘ladi, so‘zni tanlab gapiradi, mutolaadan olgan xulosalari asosida o‘z ustida ishlaydi. Jamiyatda kitob o‘qiydigan insonlarning ko‘pligi umumiy ittellektning yuqori ekanini bildiradi. Ya’ni kitobxonlik – jamiyat saviyasining barometri. Odamlar qancha saviyali bo‘lsa, shuncha ko‘p kitob o‘qiladi va o‘sha davlat rivojlanadi. Kitob o‘qimaydiganlarning ham o‘ziga yarasha sabab va bahonalari bor. Muhit, imkoniyat, qiziqish, xohish degandek. Qolaversa, texnologiyalar asri yoshlarni internet, ijtimoiy tarmoqlar va gadjetlarga qaram qilib qo‘ydi. Vaqt o‘tkazish uchun minglab virtual o‘yinlar, platformalar mavjudligi, biror ma’lumot kerak bo‘lsa, bitta tugmani bosish orqali topish mumkinligi yoshlarni kitobdan, mutolaadan yiroqlashtirmoqda. Mutolaadan yiroqlashish yaxshi holat emas, albatta. Davlat rivojlanishni, kitobxon yoshlarni ko‘paytirishni istar ekan, har ikki toifadagi yoshlarga ham birdek e’tibor berish zarur. Kitobxonlar uchun sara kitoblar, rag‘batlar, qulay kutubxonalar lozim bo‘lsa, mutolaaga ko‘p vaqt ajratmaydigan yoshlarni kitobxonlikka jalb qilish uchun turli targ‘ibotlar, tanlovlar hamda ularga tanish bo‘lgan ijtimoiy tarmoqlardagi elektron, audio kitoblarni ko‘paytirish kerak. Kitob shakli, turi qancha ko‘p bo‘lsa, mutolaa haqida qancha ko‘p gapirilsa, shundagina ko‘zlangan maqsadga erishish mumkin. Kitobxonlikni targ‘ib qilish O‘zbekistonda yoshlarda oid davlat siyosatining ajralmas va ustuvor yo‘nalishidir. O‘zbekistonning bu boradagi tajribasi e’tiborga loyiq.   Oilaviy muhit va an’analar O‘zbek xalqida “Qush uyasida ko‘rganini qiladi”, degan naql bor. Ya’ni farzand tarbiyani, eng avvalo, ota-onasidan oladi, oiladagi qadriyatlar va an’analar bilan o‘sadi. Bola to maktabga borib, jamiyatga qo‘shilgunicha dastlabki qarashlari shakllanib bo‘ladi, bundan anglash mumkinki, kitobxonlik madaniyatining shakllanishida oiladagi muhit katta ahamiyatga ega. Ota-onasi kitobxon, bolalikdan kitoblar ichida ulg‘aygan yoshning kelgusidagi qarashlari ham kitobdan ayro bo‘lmaydi. Demak, kitobxon yoshlarni ko‘paytirish uchun avvalo bizga kitobxon oilalar kerak. Buni yaxshi anglagan holda Yoshlar ishlari agentligi 2021-yildan beri “Yosh kitobxon oila” respublika tanlovini o‘tkazib kelmoqda. Minglab yoshlarni o‘ziga jalb qilayotgan tanlovda 30 yoshgacha bo‘lgan yosh oilalar ishtirok etishi mumkin. Tanlov bosh sovrini – 100 million so‘m pul mukofoti. Tanlov uch bosqichda tashkil etiladi: Birinchi bosqich: arizalar qabul qilish va saralash bosqichi bo‘lib, talabgor yosh oilalardan arizalar onlayn qabul qilinadi va ishtirokchilar test sinovi asosida saralanadi. Ikkinchi bosqich: tanlovning hududiy (Qoraqalpog‘iston Respublikasi, viloyatlar va Toshkent shahar) bosqichi bo‘lib, 2 ta shart bo‘yicha o‘tkaziladi. 1-shart “Tezkor savol-javob”. Shartda ekspertlar komissiyasi tavsiya etgan adabiyotlardan tuzilgan 4 ta savolga javob berish so‘raladi (oila a’zolaridan 2 ta savolga er, 2 ta savolga xotin javob berishi shart). Ishtirokchilar bilimini tekshirish maqsadida hakamlar hay’ati qo‘shimcha savollar berishi mumkin. 2-shart “Badiiy asarlar bilimdoni”.  Ushbu shartda biror asardagi syujetga oid epizod o‘qib eshittiriladi. Ishtirokchidan asar nomini topishi hamda mazmun-mohiyati, g‘oyasi va ahamiyatini sharhlab berish so‘raladi. Ikkita shart bo‘yicha eng yuqori ball to‘plagan bitta yosh oila tanlovning respublika bosqichi – finalga yo‘llanmani qo‘lga kiritadi. Uchinchi bosqich: 3 ta: badiiy asarlar bilimdoni, insho yozish, tezkor savol-javob shartlaridan iborat bo‘ladi.   “Yosh kitobxon” Kitob o‘qib, turli sovg‘a, pul mukofotlari, hatto avtomobil yutib olish mumkin bo‘lgan tanlovlar O‘zbekistonda juda ko‘p. “Yosh kitobxon”, “Zukko kitobxon” kabi tanlovlar millionlab yoshlarni o‘ziga jalb qilib, mutolaa madaniyatini shakllantirmoqda, kitobxonlikka targ‘ib qilmoqda. O‘zbekiston Respublikasi prezidenti tashabbusi bilan tashkil etilgan “Yosh kitobxon” respublika tanloviga bugungi kunga qadar 3,6 mln. nafardan ortiq yoshlar qamrab olindi. 2017-yildan buyon 328 nafar yosh kitobxon tanlovning respublika bosqichida ishtirok etgan bo‘lsa, shundan 20 nafari g‘oliblikni qo‘lga kiritib, Prezident sovg‘asi – zamonaviy avtomobil sovrindori bo‘ldi. 2024-yilgi tanlov uchun bosh sovrin etib elektromobil belgilangan. “Yosh kitobxon” tanlovi quyidagi yosh toifalarida o‘tkaziladi: 10-14 yosh; 15-19 yosh; 20-30 yosh. Bugungi kunga kelib tanlovning o‘tkazilish tartibi ancha takomillashgan. Ya’ni tanlov besh bosqichda tashkil etilib, birinchi bosqichi mahallada boshlanadi (avval tanlov uch bosqichda bo‘lib, unda ishtirokchilar tuman – viloyat – respublika bosqichida kuch sinashar edi). Birinchi bosqich – arizalar qabul qilish va mahalla bosqichi bo‘lib, talabgorlardan arizalar qabul qilinadi va ishtirokchilar test sinovi asosida saralanadi. Ikkinchi bosqich – sektor bosqichi bo‘lib, 40 ta test savoli belgilanadi. Ishtirokchilar har bir to‘g‘ri javob uchun 2,5 baldan jamg‘arib boradi. Uchinchi bosqich – tuman (shahar) bosqichi bo‘lib, ishtirokchilar “Badiiy asarlar bilimdoni” hamda “Tezkor savol-javob” sharti asosida bellashadi. To‘rtinchi bosqich – hududiy bosqichda ishtirokchilar “Badiiy asarlar bilimdoni” hamda “Tezkor savol-javob” sharti asosida bahslashadi. Beshinchi bosqich – respublika – final bosqichida ishtirokchilar “Badiiy asarlar bilimdoni”, “Tezkor savol-javob”, “Buyuk mutafakkir va adib”, “Sheʼriyat” hamda avvalgi mavsumlardan farqli ravishda “Insho yozish” shartlari asosida bellashadi. Insho yozishda ishtirokchilar biletlardan birini tortish orqali mavzu tanlaydilar va shartni bajarish uchun 60 daqiqa vaqt belgilanadi.   Yosh kitobxon tanlovi 2017-yildan buyon muntazam o‘tkazib kelinmoqda. Tanlovning jami ishtirokchilari – 4 million 700 ming nafar G‘oliblar – 20 nafar Topshirilgan avtomomillar – 20 ta    “Zukko kitobxon” “Zukko kitobxon” tanlovidan bosh maqsad yoshlarning mutolaaga qiziqishini kuchaytirish, faol kitobxonlar safini kengaytirish, yosh avlodning intellektual salohiyatini oshirish, kitobxonlarni ma’naviy va moddiy rag‘batlantirishdan iborat. Tanlov har oyda ikki bosqichda o‘tkaziladi: Birinchi bosqich tanlovning saralash bosqichi bo‘lib, har oyning 1-sanasidan kechiktirmasdan oy davomida o‘qiladigan kitoblar ro‘yxati @yoshkitobxonuz telegram manzilida e’lon qilinadi. Har oyning 25-sanasida telegram ijtimoiy tarmog‘i orqali @kitobxontestbot manzilida belgilangan kitoblar doirasida tuzilgan 25 ta test savoli bo‘yicha imtihon o‘tkaziladi. Har bir to‘g‘ri javob uchun 4 balldan belgilanadi. Test natijalariga ko‘ra tuman (shahar)lar kesimida eng qisqa vaqtda eng ko‘p ball to‘plagan 6 nafar ishtirokchi saralanadi va ulardan tuman (shahar) jamoasi shakllantiriladi. Ushbu jamoa tanlovning keyingi ikkinchi bosqichida ishtirok etish huquqini qo‘lga kiritadi. Ikkinchi bosqich tanlovning hududiy bosqichi bo‘lib, har oyning so‘nggi 5 kunligida o‘tkaziladi. Bu bosqichda har bir tuman (shahar)dan shakllangan bittadan jamoa o‘rtasida 30 ta savol doirasida savol-javob o‘tkaziladi. Savollarga eng ko‘p to‘g‘ri javob bergan jamoa g‘olib bo‘ladi. Tanlovda qanday ishtirok etish mumkin? Tanlovga talabgorlar onlayn tarzda ariza topshiradi. “Yosh kitobxon”, “Yosh kitobxon oila” tanlovlarining respublika bosqichida 1-o‘rinni egallagan kitobxonlardan tashqari barcha kitobxonlar ishtirok etish huquqiga ega. Ishtirokchilar yashash yoki o‘qish manzilidan @kitobxontestbot telegram boti orqali ro‘yxatdan o‘tadi va ishtirok etadi. Tanlov g‘oliblari quyidagicha rag‘batlantiriladi: 1-o‘rinni egallagan jamoaga – 6 million 600 ming so‘m; 2-o‘rinni egallagan jamoaga – 4 million 800 ming so‘m; 3-o‘rinni egallagan jamoaga – 3 million 600 ming so‘m. Ham foydali mashg‘ulot bilan shug‘ullanish, uning ortidan esa avtomobil, yaxshigina mablag‘ga ega bo‘lish kimga motivatsiya bermaydi deysiz? Bunday tanlovlar avvaldan kitob o‘qishni yaxshi ko‘rgan kitobxonlar uchun sinov, kitob o‘qimayotganlar uchun tajriba maydoni aylanmoqda. “Mutolaa” Bugungi davrda elektron kitoblarga talab juda yuqori. Smartfonda, xohlagan vaqtda va qulay sharoitda kitobni o‘qib yoki eshitib ketishga nima yetsin. Elektron kitob haqida so‘z ochilishi bilan ko‘pchilik mualliflik huquqi, uni sotib olgan nashriyotlar huquqi buzilishi haqida bong uradi. Ammo elektron kitoblar asarning bosma shakliga bo‘lgan talabni oshirishi ham mumkin. Dunyodagi eng katta kitob sotuvchi kompaniya – Amazonning xabar berishicha, bestseller kitoblarning 25 foizi hali chop etilmasdan turib internetga joylangan asarlardir. Avval internetda mashhur bo‘lgan kitoblar bosma holida ham chop etilib, bestseller bo‘lmoqda. 2023-yilda Yoshlar ishlari agentligi tashabbusi bilan yaratilgan “Mutolaa” mobil ilovasi qulayliklari bilan ko‘plab kitobxonlarni jalb qilmoqda. Nega aynan “Mutolaa”? “Biz Mahmudxo‘ja Behbudiydan ilhomlandik”, deydi loyiha jamoasi. Behbudiy 1908-yilda Samarqand shahrida “Mutolaaxona” nomli kutubxonaga asos solgan. Ilova ham qaysidir ma’noda onlayn kutubxona vazifasini o‘taydi. Chunki ilovadan foydalanish bepul va kelajakda ham pulli bo‘lishi tashkilotchilarning rejasida yo‘q. Ilova eng sara kitoblarning elektron, audio va video shakllarini o‘zida jamlagan. Asosiysi, ilovadan foydalanish bepul. Loyihaning bosh maqsadi 1 millondan ortiq kitobxon yoshlarni kashf qilish, O‘zbekistonda kitobxonlik muhitini yaxshilash va zamonaviy texnologiyalardan foydalangan holda rivojlantirish. Buning uchun jarayonga kuchli mutaxassislar jalb qilingan. Kitoblar barcha yoshdagi kitobxonlar uchun mo‘ljallangan. Elektron formatdagi kitoblarni o‘zingizga moslashtirib olishingiz ham mumkin. Masalan, harflarning katta kichikligini o‘zgartirish, fonning qora yoki oq rangda bo‘lishi kitobxonga qulaylik yaratadi. “Mutolaa” ilovasidan foydalanuvchilar soni: 500 mingga yaqin. Ilovaga: 814 ta audiokitob; 863 ta elektron kitob joylangan. Bundan tashqari, loyihaning You Tube sahifasi ham bor. Sahifaga asarlar audio va video ko‘rinishda joylanmoqda. Kitoblar mazmunini mahoratli aktyorlar ijrosidagi videolavha, sahnalashtirilgan tomoshalar yordamida tushuntirish sohadagi o‘ziga xos yangiliklardan birirdir.   “Ming kitob” Qaysi kitobni o‘qish haqida har kimning tanlovi, didi, fikri turfa va oʻziga xos. Eng muhimi esa bestseller, sara jahon adabiyotlarini o‘z tilida topa olishdir. Chunki badiiy, ilmiy kitoblarni xorijiy tillarda o‘qiy oladiganlar soni kam. Bunday vaziyatda jahon adabiyoti durdonalarini mahorat bilan tarjima qilgan tarjimonlarga rahmat aytamiz. Ammo nashriyotlarning hamisha ham eng sara asarlarni tarjima qildirish uchun mablag‘lari yetarli bo‘lmaydi. Qolaversa, muallif roziligini olish, mualliflik huquqi, tarjimon uchun haq kabi omillar sabab kitobning tannarxi qimmatlab boraveradi. Elektron kitoblar tarqalishi esa bosma kitoblar sotuvini kamaytirib yuborishi, xarajatlarni oqlamasligi mumkin. Bunday vaziyatda davlat tashabbusni o‘z qo‘liga oldi va Prezident qaroriga ko‘ra, mashhur 1000 ta kitob o‘zbek tiliga tarjima qilinib, “Yoshlar uchun ming kitob” loyihasi amalga oshiriladigan bo‘ldi. Kitoblarni tarjima qilish va nashr etish quyidagi bosqichlarda amalga oshiriladi: birinchi bosqichda ekspertlar kengashi kitoblarning dastlabki ro‘yxatini shakllantiradi; ikkinchi bosqichda jamoatchilik o‘rtasida ovoz berish yo‘li bilan saralab olish uchun dastlabki ro‘yxat Yoshlar ishlari agentligining axborot tizimlariga joylashtiriladi hamda bu orqali yakuniy qaror qabul qilinadi. Tarjima uchun kitoblarni tanlashda quyidagilar o‘rganib chiqiladi: kitobning dolzarbligi va ta’limiy ahamiyati; yoshlar intellektual va ilmiy salohiyatini oshirishdagi o‘rni; muallif shaxsining xalqaro maydonda tutgan o‘rni; kitobni chop etgan nashriyot mavqeyi; kitob haqida mutaxassislar munosabati. Loyiha doirasida har yili nashr etiladigan kitoblar ro‘yxatiga kamida 20 foiz ilmiy-ommabop asarlar kiritiladi. 2023−2024-yillarda dastlabki tanlangan 50 nomdagi kitobni tarjima qilish, nashrga tayyorlash va chop etish belgilangan. Kitoblarni tarjima qilish, nashrga tayyorlash va chop etish bilan bog‘liq davlat xaridlari talabgorlar o‘rtasida eng yaxshi takliflarni tanlash hamda tender o‘tkazish orqali amalga oshiriladi. Prezident qaroriga muvofiq, “Yoshlar uchun ming kitob” loyihasi doirasida chop etilgan kitoblar Ekspertlar kengashi tavsiyasiga ko‘ra Yoshlar ishlari agentligi tomonidan axborot-kutubxona muassasalari, shu jumladan, davlat hokimiyati va boshqaruvi organlarining kutubxonalariga bepul yetkaziladi. Shuningdek, kitoblarning elektron nusxalari kitobxonlar keng foydalanishi uchun mualliflik huquqi egasi bilan kelishilgan holda O‘zbekiston Milliy kutubxonasiga va Fanlar Akademiyasi tizimidagi kutubxonalarga taqdim etiladi.

25.6.2024 9363

Yoshlar yetakchisi, balansi, daftari

O‘zbekistonda yoshlar bilan ishlash mavzusida so‘z ketganda Yoshlar yetakchisi, “Yoshlar daftari”, “Yoshlar balansi” kabi terminlarga duch kelasiz. Bular mamlakatda yoshlarga oid davlat siyosatining muhim va keng ko‘lamli loyiha hamda platformalaridir. Sizda yoshlar yetakchisi qanday lavozim, “Yoshlar daftari” o‘zi nima, “Yoshlar balansi” nima maqsadda joriy etilgan, degan savollar tug‘ilgan bo‘lsa, ularga shu yerda javob topasiz.   VERTIKAL BOSHQARUV TIZIMI Mamlakatda 9,5 mingdan ziyod mahalliy o‘zini o‘zi boshqarish organi – mahalla faoliyat yuritadi. Ushbu mahallalarning 9 452 tasida yoshlar yetakchisi lavozimi joriy etilgan. Ushbu tuzilma yoshlar bilan ishlash bo‘yicha faqat O‘zbekstonga xos bo‘lgan vertikal boshqaruv tizimini yaratish imkonini berdi. Ushbu tizim yoshlarning muammolarini mahallaning o‘zida – to‘g‘ridan to‘g‘ri hal etish imkonini yaratadi. Yoshlar yetakchisining asosiy vazifalari: – “Yoshlar balansi”ni shakllantirish, shu asosda zarur ma’lumotlarni “Yoshlar daftari” va “Yoshlar portali” elektron platformalariga kiritib, muammolarni bosqichma-bosqich hal etish; – mahallalarda yoshlarning bo‘sh vaqtini mazmunli tashkil etish, milliy xalq o‘yinlari va sport turlarini yoshlar orasida ommalashtirish, “Besh tashabbus” loyihalari, yoshlar festivallari va boshqa madaniy-ma’rifiy tadbirlarni o‘tkazish; – yoshlarning ijtimoiy faolligini oshirish, iqtidori, iste’dodi va tashabbuslarini rag‘batlantirish hamda hayotda o‘z o‘rnini topishlariga yordam berish; – huquqiy savodxon avlodni tarbiyalashga hissa qo‘shish, yoshlar o‘rtasida huquqbuzarliklar sodir etilishining oldini olish, muammoli (jazoni ijro etish muassasalaridan ozod qilingan, maxsus tarbiya muassasalaridan qaytib kelgan) yoshlar bilan. Shuningdek, yoshlar yetakchilari mahallalarda axborot texnologiyalaridan samarali foydalanishni tashkil qilish, ma’naviyat va kitobxonlikni targ‘ib qilish, tadbirkorlik g‘oyalarini qo‘llab-quvvatlash kabi yo‘nalishlarda faoliyat ko‘rsatib kelmoqda. Lavozim yo‘riqnomasiga ko‘ra, yetakchi 30 dan ortiq yo‘nalishda yoshlarni qo‘llab-quvvatlash, yoshlarga kredit, subsidiya va boshqa yordamlar ajratish, tadbirkorlikni rivojlantirish, bandlikni ta’minlash masalalarida tavsiyanomalar berish vakolatiga ega. Yoshlar bilan ishlash murakkab vazifa. Ayniqsa, aholisining qariyb 60 foizini yoshlar tashkil etadigan O‘zbekiston sharoitida. Avvalo, yetakchidan liderlik qobiliyati, shaxsiy namuna, yoshlar bilan ishlash tajribasi talab etiladi. Shuning uchun yetakchi lavozimiga nomzodlar tumanlar (shaharlar) hokimlari boshchiligidagi tanlov komissiyalari orqali ochiq tanlovlar asosida ishga qabul qilinadi. Yoshlar yetakchilari faoliyatini baholash maqsadida elektron reyting tizimi (KPI) joriy etilgan. Mahallada yoshlarning bo‘sh vaqtini mazmunli tashkil etish, madaniy-ma’rifiy va sport tadbirlarini amalga oshirish holati, tadbirlarda yoshlarning qamrab olinganlik darajasi, “Yoshlar balansi”ni shakllantirish, “Yoshlar daftari” va “Yoshlar portali” elektron platformalarini raqamlashtirish holati, xorijiy mehnat migratsiyasidagi yoshlarning muammolarini hal etayotganiga qarab reyting shakllantiriladi. Rag‘batlantirish tizimi Yetakchilar faoliyatini munosib rag‘batlantirish maqsadida har chorakda mahallada yoshlar siyosatini samarali amalga oshirishda yuqori natijadorlikka erishayotgan eng ilg‘or 100 nafar yetakchi bir oylik ish haqiga teng miqdorda bir martalik pul mukofoti bilan taqdirlanadi. Faoliyatini samarali tashkil etayotgan, o‘zining shaxsiy fazilatlari bilan yoshlarga namuna bo‘layotgan yetakchilarga “Yangi O‘zbekiston islohotchisi” ko‘krak nishoni beriladi. Ish natijalariga ko‘ra, Milliy kadrlar zaxirasiga kiritiladi. Bunda yetakchilar tanlovsiz to‘g‘ridan-to‘g‘ri yuqori lavozimlarga tayinlanishi mumkin.    “YOSHLAR BALANSI” “Yoshlar balansi” – mamlakatning 14-30 yoshdagi barcha yosh fuqarolari haqidagi ma’lumotlar bazasi. Platformada yoshlarning ta’limga qamrab olinganligi, ish bilan bandligi, oilaviy holati, ijtimoiy ahvoli, salomatligi, iqtidori va qiziqishlariga oid eng muhim ma’lumotlar jamlanadi. Xatlov o‘tkazish asosida ushbu ma’zumotlarni to‘plash yoshlar yetakchisining eng ustuvor vazifalaridan birirdir. Bu ma’lumotlar har bir yosh bilan individul tartibda ishlash, aniq va manzilli yordamlar ko‘rsati imkonini beradi. So‘nggi vaqtlarda uyma-uy kirib o‘rganishlar natijasida yoshlarning iqtidori, xususan, IT va innovatsion qobiliyati, sport, san’at, madaniyat, kitobxonlik yo‘nalishlari, xorijiy til, harbiy sport o‘yinlari, IT bo‘yicha hamda kasbiy qiziqishlari ham o‘rganilmoqda. Mazkur jarayonlarni shaffof hamda samarali olib borish maqsadida “yoshlarbalansi.uz” elektron platformasi ishga tushirilib, balansni yuritish to‘liq raqamlashtirildi. Platforma yoshlarning qanday faoliyat bilan bandligi, kasbiy qiziqishlari haqida to‘liq ma’lumot beradi. “Yoshlar daftari” – imkoniyatlar daftari “Yoshlar daftari” – ijtimoiy, iqtisodiy, huquqiy, psixologik qo‘llab-quvvatlashga, bilim va kasb o‘rganishga ehtiyoji va ishtiyoqi bo‘lgan, ishsiz yoshlarning muammolarini aniqlash, bartaraf etish va nazoratini olib borish bo‘yicha ma’lumotlar bazasi. “Yoshlar daftari”ga 14 yoshga to‘lgan va 30 yoshdan oshmagan quyidagi yoshlar kiritiladi: – ijtimoiy himoyaga muhtoj; – iqtisodiy qo‘llab-quvvatlashga muhtoj; – psixologik qo‘llab-quvvatlashga muhtoj; – ishsiz (ta’lim olayotganlar bundan mustasno).   “Yoshlar daftari”ga kirish tartibi: – yashash manzili bo‘yicha sektor rahbariga; – www.yoshlardaftari.uz platformasi orqali elektron shaklda; – 1093 qisqa raqamlari orqali operator bilan bog‘langan holda; – yoshlardaftari telegram bot orqali (@yoshlardaftari_bot).   Platformaga kiritilgan yoshlarga ko‘rsatiladigan yordamlar: – tadbirkorlik, kasb-hunar, haydovchilik va kasbga qayta tayyorlov kurslarida o‘qitiladi; – tadbirkorlik faoliyatini boshlash uchun mikrokredit va subsidiyalar ajratiladi; – ish bilan ta’minlanadi; – “ustoz–shogird” an’anasi asosida tadbirkorlar va hunarmandlarga biriktiriladi; – ijara huquqi asosida dehqonchilik faoliyati uchun 1 gektargacha yer maydonlari ajratiladi; – “Yoshlar daftari” jamg‘armasidan moliyaviy xizmatlar ko‘rsatiladi; – tibbiy, huquqiy va psixologik yordam beriladi.   “Yoshlar daftari”dan chiqarilish tartibi: – bandligi ta’minlanganda; – doimiy daromad manbayiga ega bo‘lganda (mikrokreditlar, subsidiyalar ajratilganda); –murojaat tegishli tartibda hal bo‘lganda; – to‘liq davlat ta’minotiga olinganda; – ishlash yoki doimiy yashash uchun boshqa davlatlarga chiqib ketganda va boshqalar.

27.5.2024 446

“Mahalla yettiligi”: Yoshlar ko‘proq kimga suyanmoqda?

Prezident farmoni bilan respublikamiz mahallalarida tashkil etilgan “mahalla yettiligi” vakillari mavjud muammolarni, imkoniyatdan kelib chiqib, mahallaning o‘zida hal etmoqda. Yettilik faoliyati samaradorligi yuzasidan so‘rovnomalarimiz davom etadi. Biz har bir mahallaga kirib, yoshlar va yettilik faoliyatiga baho bermoqdamiz. – Mahallamiz yoshlar yetakchisi Mustafo Ismatov xatlov jarayonlarida xonadonimizga kelib, muammolarimizni o‘rganayotganda kontrakt to‘lashda qiynalayotganimni aytgan edim, – deydi Buxoro shahar Hamid Olimjon mahallasida yashovchi Farrux Hotamov. – Shundan keyin mahalla raisi va yoshlar yetakchisi uyimga kelib, oilaviy holatimni o‘rgandi. Onam bir necha yil oldin vafot etgan, otam boshqa turmush qurib ketgan, 2 nafar akam ruhiy kasal. Yagona boquvchi o‘zimman. Mahallamiz yoshlar yetakchisi meni “Yoshlar daftari”ga kiritib, kontraktimni to‘lab berdi. Xarob holatga kelib qolgan uyimizni Buxoro viloyati hokimining birinchi o‘rinbosari Jamshid Tursunov tashabbusi bilan qaytadan qurib berildi. O‘qiyotgan mutaxassiligim bo‘yicha ish ham topib berishdi. Hozir oz bo‘lsa-da daromad topaman, oila tebratishga yetib turibdi. Yoshlar yetakchilari bilan suhbatlashar ekanmiz yoshlar murojaatlarining aksariyatini kontrakt to‘lovi va ishsizlik masalalari tashkil etayotgani oydinlashadi. Yoshlarning murojaatlari o‘rganilib, “Yoshlar daftari”ga kiritilmoqda. Kontrakt to‘lashga qiynalayotgan oila farzandlarining kontrakt summalari to‘lab berilyapti. Ishsiz yoshlar qiziqishi va iqtidoridan kelib chiqib kasb-hunarga yo‘naltirilmoqda. Tadbirkorlikni boshlash istagidagi yoshlarga hokim yordamchisi imtiyozli kreditlar tavsiya etmoqda. – Farzandlarim kichikligi uchun biror joyda ishlay olmasdim, – deydi Qashqadaryo viloyati Qarshi shahridagi “Xudoyzod” mahallasida yashovchi Zarnigor Nurqobilova. – Uyda daromad topish istagini bildirib, mahalla raisi A’zam Karimovga murojaat qildim. U kishi mahallada yangicha tizim joriy etilganini, yoshlar bilan ishlaydigan alohida yetakchi lavozimi borligini aytdilar.  Shundan so‘ng mahallamiz yoshlar yetakchisi Ug‘iloy Arabovaga uchrashdim va oilaviy sharoitim og‘irligini, ijtimoiy himoya yagona reyestrida turishligimni bildirdim. Ug‘iloy Arabova meni “Yoshlar daftari”ga tavsiya qildi. Menga 1000 ta tuxumga mo‘ljallangan inkubator berildi. Hozir inkubatordan ochib chiqqan jo‘jalarni parvarishlab, sotib daromadga ega bo‘ldim. 3 kishi ish bilan band bo‘ldi. 2024-yil – Yoshlar va biznesni qo‘llab-quvvatlash yili deb nomlanganida juda xursand bo‘ldim. Chunki parrandachilikka asoslangan oilaviy korxona ochmoqchiman. Hokim yordamchisidan 33 million so‘m miqdorida imtiyozli kreditga tavsiya oldim. Mahalla xodimlarining qo‘llab-quvvatlashi natijasida nafaqat daromad olyapman, balki tadbirkor sifatida shakllanyapman.

19.4.2024 1450

Otaliqqa olingan yoshlar

OTALIQQA OLINGAN YOSHLAR ularning bandligini ta’minlash, muammolarini hal etish, tashabbus va loyihalarini qo‘llab-quvvatlash mas’ul idora va tashkilot rahbarlariga yuklatilmoqda Joriy yil 12-yanvar kuni davlatimiz rahbari boshchiligida o‘tkazilgan Xavfsizlik kengashi yig‘ilishida yoshlarni jinoyatchilik va huquqbuzarlik sodir etishdan saqlash, ular bilan manzilli va tizimli ishlash bo‘yicha muhim vazifalar belgilab berilgan edi. Xususan, mahallalardagi uyushmagan, ishsiz yoshlar bandligini ta’minlash, ularning muammolarini hal etish, tashabbus va loyihalarini qo‘llab-quvvatlashga  mas’ul idora va tashkilot rahbarlari biriktirildi. Boyqozon mahallasi Parkent tumanining markaziy mahallalaridan biri. Ayni paytda 2990 nafar aholi yashovchi mazkur mahallada 14-30 yoshgacha bo‘lgan yoshlar soni 712 nafarni tashkil qiladi. E’tiborlisi, yuqoridagi yig‘ilishda yoshlar masalalari bo‘yicha belgilangan vazifalar ijrosini ta’minlash maqsadida mahalladagi 257 nafar yoshni tuman prokurori, 2-sektor rahbari Jasurbek Hayitboyev otaliqqa olgan. Ma’lumot o‘rnida aytish joizki, bunday yoshlar toifasida 6 nafar og‘ir toifaga kiritilgan,  2 nafar Vazirlar Mahkamasining 468-sonli qarori bo‘yicha qamrab olingan  va  4 nafar ishsiz yoshlar,   2 nafar mehnat migranti, 124 nafar maktab o‘quvchisi, 11 nafar professional ta’lim hamda 109 nafar oliy ta’lim muassasasi talabalari mavjud. — Mahallamizda otaliqqa olingan yoshlar bilan tizimli ishlashga alohida e’tibor qaratilmoqda, – deydi Boyqozon mahallasi yoshlar yetakchisi Billura Shoyo‘ldoshova. — Xususan, bunday yoshlarning 20 nafarida turli xil muammolar aniqlanib, ularni bartaraf etish chora-tadbirlari yuzasidan yo‘l xaritalari ishlab chiqildi. Billura Shoyo‘ldoshovaning ma’lum qilishicha, shu kungacha 13 nafar yoshni qiynab kelayotgan muammolar ijobiy hal etilgan. Jumladan, ishsiz yoshlarning ikki nafari o‘zlari qiziqqan  sohalarda rasmiy ishga joylashtirilib, bir nafariga dehqonchilik ishlarini boshlash uchun prokuror va homiylar tomonidan urug‘lik olib berilgan. Profilaktik hisobda turuvchi 2 nafar yoshning qiziqishlaridan kelib chiqqan holda tumandagi o‘quv markaziga kasb-hunarga o‘qish uchun yuborilgan bo‘lsa, probatsiya hisobida turuvchi bir nafar yosh “E-auksion” elektron tizimi orqali ijara asosida yer olishga yo‘naltirilgan. Mahalla hududidagi 31-maktabning 11-sinf o‘quvchisi Nafisa Qutpiddinova bolalikdan dasturchi bo‘lishga qiziqadi. Ayniqsa, maktabdagi informatika darslarida faol ishtirok etib, berilgan topshiriqlar, uyga vazifalarni a’lo bahoga bajaradi. Dasturchilik bo‘yicha qo‘shimcha chuqurlashtirilgan darslarga qatnab, bilimini oshirishga bel bog‘lagan Nafisa tuman prokurori bilan uchrashuvda bu uchun moddiy imkoniyati yetmasligini aytgandi. O‘tgan yili muddatli to‘lovga noutbuk olgan Nafisa yetakchining tavsiyasi bilan tuman markazidagi dasturchilik kursiga qatnay boshladi. Qolaversa, mahalla yetakchisi markaz rahbariyati bilan kelishgan holda Nafisa uchun har oylik kurs to‘lovidan  50 foizli chegirma qilinishiga erishdi. — Uyimizda “Wi-fi” o‘rnatilmaganligi sababli uy vazifalarini o‘z vaqtida bajara olmay, o‘quv markaziga hammadan oldin kelib bajarar va hammadan kech ketar edim, – deydi Nafisa Qutpiddinova. — Prokurorimiz va mahalla yetakchisi sa’y-harakati bilan dasturchilik kursimning 6 oylik to‘lovi to‘lab berildi  hamda “Wi-fi” tizimi o‘rnatildi. Bildirilgan bu ishonchni oqlab, axborot texnologiyalari sohasida kerakli dasturchi bo‘lmoqchiman. Bu yil Muhammad al-Xorazmiy nomidagi Toshkent axborot texnologiyalari universitetiga davlat granti asosida o‘qishga kirish asosiy maqsadimga aylangan. Shuni ham alohida qayd etish joizki, tuman prokurori 2-sektor hududida tashkil etilgan uchrashuvlar va individual suhbatlar asosida yoshlar bilan uchrashib, ularning muammo, taklif va mulohazalarini o‘rgandi. Yoshlarning bo‘sh vaqtini mazmunli tashkil etish bo‘yicha sektor hududidagi 11 ta mahalla yoshlari sport musobaqalari, intellektual o‘yinlar va kitobxonlik tanlovlariga muntazam jalb qilinmoqda. Masalan, joriy yilning 9-12-mart kunlari Yoshlar ishlari agentligi tuman bo‘limi hamda tuman Sport maktabi bilan hamkorlikda sportning mini-futbol, shaxmat-shashka va stol tennisi musobaqalari, “Prokuror kubogi” doirasida “Zakovat” intellektual o‘yini tashkil etildi. Musobaqalarda Boyqozon mahallasidagi otaliqqa olingan yoshlardan tuzilgan “Boyqozon” jamoasi  2-o‘rinni, “Zakovat” intellektual o‘yinida esa 3-o‘rinni egalladi. G‘olib bo‘lgan jamoalar tuman prokuraturasi tomonidan diplom va esdalik sovg‘alar bilan taqdirlandi. Bugun har bir yoshni tinglash, ularning muammolariga yechim topishda rahbar, mutasaddilarning amaliy yordami katta samara beradi. Qolaversa, bu yoshlarning jamiyat va davlat hayotida o‘z pozitsiyasi borligi, yurt taraqqiyotiga daxldorligini anglab yetishida poydevor vazifasini o‘tasa, ajab emas.