Qidiruv natijasi

7.10.2025 75

BANDLIK VA FAROVONLIK YO‘LI

Davlat rahbarining 2024-yil 6-apreldagi “Yoshlarga yer ajratish orqali ularning daromadlarini oshirish va bandligini ta’minlash, shuningdek, yangi yer maydonlarini o‘zlashtirish chora-tadbirlari to‘g‘risida”gi 153-sonli qarori yoshlarning mehnat bozoridagi o‘rnini mustahkamlash, ularni moddiy jihatdan qo‘llab-quvvatlash borasida muhim huquqiy asos bo‘ldi. Qaror ijrosini ta’minlashda respublika bo‘ylab yoshlar yetakchilari oldiga ulkan vazifalar qo‘yildi. Farg‘ona viloyati Oltiariq tumanidagi Zilol mahallasi yoshlar yetakchisi Jumavoy Sulaymonov ham tashabbuskorligi, tizimli ishlari bilan yoshlar bandligini ta’minlash borasida namunali faoliyat olib bormoqda. Qaror ijrosini ta’minlash maqsadida yoshlarga ajratilgan yer maydonlarida “Zilol mirishkor dehqonlari” kooperatsiyasi tashkil etilgan. 46 nafar yoshga dehqonchilik uchun yer ajratilgan bo‘lsa, shundan 30 nafari kooperatsiya tarkibiga qamrab olindi. Eng muhim yangilik yerlarning 10 gektariga issiqxonalar qurilishi bo‘ldi. Natijada yozgi mavsum davomida har bir yosh 35–40 million so‘mdan ortiq daromad olishga erishdi. Kuzgi mavsumda ham ularning daromadi 40–45 million so‘mdan oshishi kutilmoqda. Bu bir guruh yoshlar hayotida iqtisodiy burilish, mahalla darajasida kambag‘allikni qisqartirish, bandlikni ta’minlash yo‘lidagi katta qadam bo‘ldi. – Oltiariq tumani dehqonchilik madaniyati, mehnatsevar xalqi va boy agrar an’analari bilan mashhur, – deydi Zilol mahallasi yoshlar yetakchisi Jumavoy Sulaymonov. – Zilol mahallasi bir paytlar bandlik masalasida muammolar mavjud maskan edi. Bugun vaziyat tubdan o‘zgargan. Mahalla yoshlari o‘zini band qilish bilan birga, oilasiga ham yordam keltirmoqda. Kooperatsiyani tashkil etishdan maqsad yoshlar issiqxonada yetishtirgan mahsulotlarni ichki va tashqi bozorda sotishga ko‘maklashishdir. Bu yoshlarning bozorga chiqish imkoniyatlarini kengaytiradi, daromadini ko‘paytiradi. Mahalla balansi: Aholi: 3385 nafar; Yoshlar: 837 nafar; Xotin-qizlar: 376 nafar “Yashil” toifa: 653 nafar; “Sariq” toifa: 184 nafar; “Qizil” toifa: 3 nafar; Mahalla drayveri: dehqonchilik va bog‘dorchilik. Kambag‘allikdan farovonlik sari Jumavoy Sulaymonovning ish uslubida uchta asosiy jihat yaqqol ko‘rinadi: tashabbuskorlik – u yoshlarni faqatgina mavjud imkoniyatlardan foydalanishga emas, yangi imkoniyatlarni yaratishga ham undaydi; tizimlilik – ishlar “kampaniyabozlik” tarzida emas, aniq rejaga asoslangan holda olib boriladi; samaradorlik – har bir tashabbus o‘z natijasini berishi, yoshlar hayotiga ijobiy ta’sir ko‘rsatishi bilan ajralib turadi. Ayni shu jihatlar uni o‘z hududida mashhur, yoshlarga yaqin va ularning ishonchini qozongan yetakchiga aylantirdi. 2025-yilda Zilol mahallasida “Kambag‘allikdan farovonlik sari” tamoyili asosida keng ko‘lamli ishlar amalga oshirilishi natijasida 25 nafar yoshning doimiy bandligi ta’minlandi, 11 nafar yosh xususiy sektorga ishga joylashtirildi, 35 nafar yosh o‘zini o‘zi band qildi. 6 nafar yosh “ustoz-shogird” an’anasi asosida mahalladagi hunarmandlarga biriktirilgan bo‘lsa, 2 nafar yoshning kontrakt to‘lovlarini to‘lashda amaliy yordam ko‘rsatildi. 5 nafar yoshga jami 165 million so‘m kredit ajratilishiga ko‘maklashildi. Sport – birlashtiruvchi kuch Qahramonimiz mahallada sog‘lom turmush tarzini faol targ‘ib etadi. Shaxsiy namuna sifatida har kuni tongda bir guruh yoshlar va mahalla ahli bilan yugurishni odatga aylantirgan. Mahalla yoshlari 2023-yili “Besh tashabbus olimpiadasi”ning voleybol bahslarida respublikada g‘oliblikni qo‘lga kiritgani uchun mahallaga universal sport maydonchasi qurib berilgan edi. Voleybolchi yoshlar joriy mavsumda yana g‘oliblikni maqsad qilgan. Hududda 1-o‘rinni qo‘lga kiritib, respublika bosqichiga yo‘llanma oldi. Bundan tashqari, yetakchi tashabbusi bilan hududdagi bo‘sh joy obodonlashtirilib, homiylik mablag‘lari asosida yoshlar uchun zamonaviy sport zali barpo etildi. Hozir bu yerda sport to‘garaklari yo‘lga qo‘yilgan va yosh-u qari birdek sport bilan shug‘ullanmoqda. 300 dan ortiq kitob mutolaada Mahallada “Ibrat farzandlari” loyihasi orqali 110 nafar yosh xorijiy tillarni o‘rganayotgan bo‘lsa, ulardan 6 nafari sertifikat olishga erishdi. Qahramonimizning o‘zi ham joriy yilda xorijiy tillarni bilish sertifikatini oldi. “Mutolaa” loyihasi yordamida 120 nafar yosh 300 dan ortiq kitobni mutolaa qilmoqda. 120 nafar yosh “Ustoz AI” dasturidan faol foydalanyapti. “Uzchess” loyihasiga 95 nafar yosh qamrab olingan. Ular shaxmatdan 3 209 ta elektron, audio va video darslarni o‘rganyapti. “Qizlar akademiyasi”da 48 nafar qiz darslarni o‘zlashtirmoqda. Bundan tashqari, mahallada kitobxonlik tanlovlari, ijodkorlar bellashuvlari, sun’iy intellektga asoslangan to‘garaklar faoliyati yo‘lga qo‘yilgan. Bu ishlar maktab bilan hamkorlikda olib borilmoqda. Yetakchi kunni maktabga borib yoshlar bilan suhbatlashish, ularning qiziqish va imkoniyatlari, muammo va takliflarini eshitishdan boshlaydi. Kerakli tavsiya va ko‘rsatmalar beradi. Zarur bo‘lsa mutaxassislarga yo‘naltiradi yoki maktabda uchrashuvlar tashkil etadi. Namunaviy model Zilol mahallasida 2025-yilning o‘tgan davrida jinoyatchilik yoki huquqbuzarlik sodir etilmadi. Mahalla darajasida to‘g‘ri tashkillashtirilgan ishlar butun respublika uchun namunaviy model bo‘lib xizmat qilishi mumkin. Avvalo, yer ajratish va kooperatsiya mexanizmi yoshlar bandligini ta’minlashda eng samarali vositalardan biri sifatida o‘zini oqladi. Qisqa fursatda bir guruh yigit-qizlar tomorqadan unumli foydalanib, dehqonchilik va bog‘dorchilikni yo‘lga qo‘ydi, kooperatsiya orqali ishlab chiqarish hajmini kengaytirishga erishdi. Ikkinchidan, ustoz-shogird an’anasining tiklanishi yoshlarni kasb-hunarga yo‘naltirishda muhim omil bo‘ldi. Tajribali ustozlar yonida hunar o‘rgangan yoshlar kasb sir-asrorini egallamoqda. Sport va madaniyat sohasida erishilgan g‘alabalar yoshlarni birlashtirmoqda. Bu jinoyatchilik va huquqbuzarliklarning oldini olishda samarali omildir. Mahalladagi to‘garak va turli musobaqalar yoshlarning bo‘sh vaqtini mazmunli tashkil etish imkonini bermoqda. Kelajakka nigoh Yoshlar yetakchisining asosiy maqsadi Zilol mahallasini nafaqat Oltiariqda, balki butun Farg‘ona vodiysi bo‘yicha yoshlarga oid eng ilg‘or loyihalar markaziga aylantirishdir. Uning maqsadlari ko‘p mehnat va izlanish talab qiladi. Ammo juda hayotiy: Dehqonchilik va agrobiznes. Mahalladagi issiqxonalar kengaytirilib, ularga zamonaviy tomchilatib sug‘orish tizimlari o‘rnatiladi. Bu hosildorlikni oshiradi, xarajatlarni kamaytiradi. Shuningdek, yoshlar o‘rtasida tomorqa yerlarini kooperatsiya asosida birlashtirish tajribasi davom ettiriladi. Kelgusida “Zilol brendi” ostida mahsulotlarni qadoqlab, ichki bozorga va eksportga chiqarish rejalashtirilmoqda. Yoshlar bandligi. Jumavoy Sulaymonov 2026-yil oxirigacha kamida 50 nafar yoshni ish bilan ta’minlashni maqsad qilgan. Buning uchun hunarmandchilik ustaxonalari kengaytiriladi, yangi yo‘nalishlarda ustoz-shogird tizimi yo‘lga qo‘yiladi. Xotin-qizlar uchun tikuvchilik va pazandachilik kooperativlari ochilishi ko‘zda tutilgan. Intellektual va ma’naviy rivojlanish. Mahallada zamonaviy axborot-kutubxona markazi barpo etish rejalashtirilmoqda. Bu yerda bepul internet, elektron kitoblar va ta’lim resurslari mavjud bo‘ladi. Sport va sog‘lom turmush tarzi. Sport yoshlarni tarbiyalashning eng ta’sirchan vositalaridan biri. Shu bois mahallada universal sport maydonchalari soni ko‘paytiriladi, yangi mini futbol stadioni qurilishi rejalashtirilmoqda. Yetakchi ayniqsa qizlarni sportga keng jalb etish tarafdori. Mahalla qizlaridan voleybol jamoasi tuzish ko‘zda tutilgan. Professional murabbiylar jalb qilinib, to‘garaklarda muntazam mashg‘ulotlar yo‘lga qo‘yiladi. Yoshlar tadbirkorligi. Yoshlar o‘z biznesini yo‘lga qo‘yishi uchun Jumavoy Sulaymonov amaliy yordam berishga bel bog‘lagan. Kredit, grant va subsidiyalarni olishda maslahat va hujjatlarni tayyorlash bo‘yicha ko‘mak ko‘rsatiladi. Bundan tashqari, “Yosh tadbirkorlar klasteri” tashkil etilib, bir nechta yoshlar birgalikda biznes yuritish imkoniyatiga ega bo‘ladi. Jinoyatchilikning oldini olish va profilaktika. Yoshlarni huquqbuzarlikdan asrash maqsadida “Bir yoshga bir mentor” tamoyili asosida har bir xavf toifasidagi yigit-qizga doimiy mas’ul biriktiriladi. Huquq-tartibot organlari bilan hamkorlikda muntazam uchrashuvlar o‘tkazilib, yoshlarga huquqiy bilimlar singdiriladi. Bo‘sh vaqtni mazmunli tashkil etish uchun sport musobaqalari, madaniy tadbirlar yo‘lga qo‘yiladi. “Zilol yoshlar qishlog‘i” loyihasi Jumavoy Sulaymonovning eng katta orzusi “Zilol yoshlar qishlog‘i” loyihasini amalga oshirish. Bu loyiha doirasida mahallada yoshlar uchun zamonaviy uy-joy massivlari, ishlab chiqarish sexlari, ta’lim va madaniyat markazlari, sport va rekreatsiya hududlari barpo etilishi rejalashtirilgan. Uning tasavvurida bu qishloq yoshlarga yashash, o‘qish, ishlash va dam olish uchun barcha sharoitlarni birlashtirgan yangi avlod maskaniga aylanadi. Bugun Zilol mahallasi yoshlariga qarasangiz, ularning yuzida ishonch, qalbida orzu, qo‘lida mehnat, hunar borligini ko‘rasiz. Bu o‘zgarishlar bevosita yoshlar yetakchisi Jumavoy Sulaymonovning fidoyiligi, tashabbuskorligi va tizimli ishlari natijasidir.

Sizga ehtirom – aziz ustozlar!

Ustozlik martabasi dunyodagi eng e’zozli, ehtirom va e’tiborga loyiq, qalblarga yaxshilik, ezgulik, komillik olib kiruvchi muborak kasb sanaladi. Ustoz har bir insonning kelajagi uchun tamal toshini qo‘yishda muhim rol o‘ynaydi. Shuning uchun ham xalqimizning “ustoz otangdek ulug‘” degan ibratli o‘giti zamirida o‘qituvchi va murabbiylarga bo‘lgan samimiy ehtiromi mujassamdir. Bugun shiddat bilan o‘zgarayotgan zamon barcha sohalar qatorida ilm-fanni ham yangi bosqichga ko‘tarishni talab qilmoqda. Binobarin, jamiyat oldida turgan dolzarb masalalar yechimida ilm-fanning hayot va amaliyot, ishlab chiqarish bilan o‘zaro uyg‘unligi muhim ahamiyat kasb etadi. E’tirof etish kerak, davlatimiz tomonidan, eng avvalo, uzluksiz ta’lim tizimi islohotlari asosida yoshlar ta’lim-tarbiyasi, yetuk mutaxassis kadrlar tayyorlashga mas’ul muallim va professor-o‘qituvchilar faoliyatiga katta e’tibor qaratilmoqda. Bil’aks, jamiyatning buguni va kelajagi, uning madaniy-ma’rifiy va ma’naviy salohiyati ta’lim tizimining qay darajada rivojlanganligi bilan belgilanadi. Ta’lim-tarbiya tizimidagi islohotlarning muvaffaqiyati ko‘p jihatdan o‘qituvchi va murabbiylarga bog‘liq. Shu sababli mamlakatimizda o‘qituvchilar mehnatini qadrlashga, ularga har jihatdan g‘amxo‘rlik ko‘rsatishga harakat qilinmoqda. Jumladan, yurtimizda har yili 1-oktabr – O‘qituvchi va murabbiylar kuni keng miqyosda nishonlanadi. Ayni paytda respublikamiz bo‘ylab bayram tantanalari davom etmoqda. O‘zbekiston xalqaro islomshunoslik akademiyasida ham sana munosabati bilan “Sizga ehtirom – aziz ustozlar!” deb nomlangan ma’naviy-ma’rifiy bayram tadbiri tashkil etildi. Unda O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining vakillik organlari, nodavlat notijorat tashkilotlar, din va yoshlar masalalari bo‘yicha maslahatchisi o‘rinbosari, O‘zbekiston xalqaro islomshunoslik akademiyasi rektori Muzaffar Kamilov, Din ishlari boʻyicha qoʻmita raisi Sodiqjon Toshboyev, Oila va xotin-qizlar qo‘mitasi raisi Zulayho Mahkamova, Akademiya rahbariyati, professor-o‘qituvchilar, xodimlar hamda talabalar ishtirok etdi. Tantanali marosimni Akademiya rektori Muzaffar Kamilov kirish so‘zi bilan ochib berdi. Talabalarga bilim va tarbiya berayotgan ustoz hamda murabbiylarni kasb bayramlari bilan qutlar ekan, so‘nggi yillarda davlatimiz rahbari tomonidan ta’lim sohasini tubdan isloh etish jarayonida o‘qituvchi va murabbiylarga izzat-ehtirom ko‘rsatish, ularni kuchli ijtimoiy himoyalash, moddiy va ma’naviy rag‘batlantirish masalasiga katta e’tibor qaratilayotganini ta’kidladi. Ayniqsa, islom dinining asl mohiyati, butun dunyo sivilizatsiyasi rivojiga tamal toshini qo‘ygan ajdodlarimizning bebaho ma’naviy merosini yoshlarga har tomonlama chuqur va mufassal o‘rgatishda ustoz va murabbiylarning hissasi salmoqli ekanini qayd etdi. Tadbirda so‘zga chiqqanlar ilm har qanday zamonda va makonda ham najot yo‘li, zulmatni yorituvchi nur, insonni kamolotga yetaklovchi buyuk ne’mat sanalishini ta’kidlashdi. Tantanali marosimda “Islom tarixi va manbashunosligi IRCICA” kafedrasi professori Ahadjon Hasanov hamda “Zamonaviy axborot-kommunikatsiya texnologiyalari” kafedrasi dotsenti Mavluda Xodjayeva Oliy ta’lim, fan va innovatsiyalar vazirligi tomonidan “Oliy ta’lim a’lochisi” ko‘krak nishoni bilan taqdirlandi. Shuningdek, ko‘p yillik samarali mehnati, kasbiga fidoyiligi va intellektual qobiliyati bilan yuksak hurmat va ehtiromga sazovor bo‘lgan bir guruh pedagog xodimlarga esdalik sovg‘alari topshirildi. Rasmiy tadbirlardan so‘ng Akademiya talabalari tomonidan she’r-qo‘shiqlar, teatrlashtirilgan sahna ko‘rinishlari namoyish etildi. Xalqimiz qalbidan joy olgan san’atkorlarning qo‘shiqlariga bayram tadbiriga o‘zgacha fayz bag‘ishladi. Akademiyada tashkil etilgan tadbir yig‘ilganlarda katta taassurot qoldirdi.

PROMPT INJENERING

2023-yilda dunyo bo‘yicha SI bozorining umumiy hajmi 240 milliard dollardan oshdi, xalqaro tadqiqot kompaniyalari prognozlariga ko‘ra 2030-yilga kelib bu raqam 1,8 trillion dollarga yetishi kutilmoqda. Sun’iy intellekt global iqtisodiy tizimning markazlaridan biriga aylanyapti. Bunday katta imkoniyatlar fonida yangi bir yo‘nalish tug‘ildi. “Prompt engineering” deb nomlangan soha insonning fikrlashi va muloqot qobiliyatiga tayangan yo‘nalish hisoblanadi. “Prompt” ingliz tilida “ko‘rsatma”, “signal”, “savol” degan ma’nolarni anglatadi. Prompt injenering – so‘rovlarni to‘g‘ri tuzish, aniq va samarali shakllantirish san’ati. Masalan, siz SI algoritmlariga oddiygina “Menga sport haqida yoz” deb so‘rov bersangiz, sun’iy intellekt umumiy, yuzaki ma’lumotlarni chiqaradi. Ammo “Marafon yuguruvchilari uchun 6 haftalik mashg‘ulot rejasi, ovqatlanish tavsiyalari va motivatsion maslahatlar yozib ber” deb topshiriq bersangiz, natija ancha chuqur va amaliy bo‘ladi. Shu farqni yaratib beradigan ko‘nikma prompt injenering deyiladi. Har bir asrda yangi savodxonlik shakllanadi. Bir vaqtlar yozishni bilish insonni jamiyatda ustun qilgan, keyinroq kompyuter savodxonligi zarur bo‘ldi, endi SI bilan to‘g‘ri gaplasha olish ham yangi bir yo‘nalish. Prompt injeneringning ustunliklari bir necha jihatda namoyon bo‘ladi, masalan, tezkorlik. Aniq yozilgan prompt bir zumda natija beradi. McKinsey xalqaro instituti hisobotiga ko‘ra, sun’iy intellektdan samarali foydalanish 2030-yilgacha dunyo yalpi ichki mahsulotiga 13 trillion dollar qo‘shishi mumkin. Bu jarayonda prompt injenering muhim rol o‘ynaydi. Chunki natijaning sifati to‘g‘ri so‘rovga bog‘liq. Ikkinchi jihat – samaradorlik. Masalan, bir marketing mutaxassisi reklama strategiyasini ishlab chiqishga odatda bir necha kun vaqt sarflasa, to‘g‘ri yozilgan buyruq yordamida bu ishni bir necha soatda bajarish mumkin. Prompt injenering insonni yangi g‘oya va yondashuvlarga yetaklaydi. 2022-yilda dunyoda 1 milliondan ortiq yangi kitob, qo‘shiq va rasm SI yordamida yaratilgani qayd etilgan. Bu raqam so‘rov-buyruqlarning qanchalik ijodiy bo‘lishiga bevosita bog‘liq. Bugun prompt muhandisi dunyo bozorida eng talabgir mutaxassislardan biriga aylanmoqda. AQShda bunday mutaxassislarning o‘rtacha yillik maoshi 120–150 ming dollarni tashkil etsa, ba’zi kompaniyalarda bu ko‘rsatkich 300 ming dollargacha chiqqan. Yevropada ham bu mutaxassislarga talab ortib bormoqda. Chunki kompaniyalar sun’iy intellekt tizimlarini o‘z faoliyatiga joriy etar ekan, ularni samarali boshqaradigan mutaxassis zarur. Frilanserlik bozorida ham bu kasbning istiqboli keng. “Upwork” va “Fiverr” kabi platformalarda prompt injenering bo‘yicha xizmatlar soni 2022-yildan beri 400 foizga oshgani qayd etilgan. Demak, bu soha ofis ishidan tashqari mustaqil daromad topishda ham katta imkoniyatlarni taqdim etadi.

SI konditsioner oʻrnata olmaydi

Bundan 10 yillar avval bir sinfdan ko‘pi bilan 4-5 oʻquvchi oliy taʼlimga kirgan. Bugun esa xuddi shu ko‘rsatkichning aksi – 4-5 oʻquvchigina oliy taʼlimga kira olmasligi mumkin. Ha, soʻnggi yillarda oliy taʼlim qamrovi sezilarli darajada oshdi. Buning hech yomon joyi yoʻq, oʻqigan, diplomli yoshlarning koʻpayishi faqat naf keltiradi. Ammo faqatgina “diplomli”, “oʻqigan” degan maqomga erishish uchun oʻzi qiziqmagan, mehnat bozorida kerakli boʻlmagan sohalarni tanlab, oliy maʼlumotli ishsiz boʻlib qolayotgan yoshlar ham kam emas. Ularni na diplomi qutqara olyapti, na qoʻlida biror kasb-hunari bor. Bir tomondan, esa sun’iy intellekt (SI)ning tezkor rivojlanishi ko‘plab kasblarni xavf ostiga qo‘ydi. Dastlab faqat oddiy ishlarni avtomatlashtiradi, deb o‘ylangan bo‘lsa, bugun ko‘plab ofis xodimlari — hisobchi, tarjimon, marketolog, hatto huquqshunoslarning ham o‘rnini SI egallay boshladi. 2024-yilgi McKinsey Global Institute hisobotiga ko‘ra, dunyoda 400 milliondan ortiq odamning ishi avtomatlashtirish ta’sirida o‘zgarishi yoki yo‘qolishi mumkin. Ularning asosiy qismini ofis xodimlari tashkil qiladi. Bu esa universitet diplomining o‘zi kelajakda mehnat boridan ish topishga kafolat bermasligini yaqqol ko‘rsatmoqda. Kasb-hunarga ehtiyoj ortgan Shu bois dunyo boʻylab yoshlar ommaviy ravishda hunar oʻrganishga qiziqmoqda. Zety rezyume platformasi oʻtkazgan soʻrovnomada 1000 nafar “Z” avlodi vakilidan yarmidan koʻpi hunar sohalarini jiddiy koʻrib chiqishga tayyor ekanini aytgan. Bunda sunʼiy intellekt xavfi, sohaga kirishdagi osonlik va maosh ustuvor omil sifatida keltirilgan. Zety mutaxassisi Jasmin Eskalera buni “SIdan xavotirli burilish” deb ataydi – yoshlar oliy maʼlumot kerakmi-yoʻqmi, deb qayta oʻylay boshlagan. Oliy maʼlumot olish uchun katta qarzga botish va keyin maʼlumotiga mos ish topa olmaslik xavfi “Z” avlod uchun katta savol. Hunar egalariga esa talab hali ham yuqori. Bundan tashqari, “Validated Insights” nomli oliy taʼlimga ixtisoslashgan marketing va tadqiqot kompaniyasining mart oyidagi hisobotida koronavirus pandemiyasigacha hunar maktablari bozori deyarli bir joyda “qotib qolgan” edi deyiladi. Endi esa kuzgi qabul koʻrsatkichlarida yillik 6,6 foiz oʻsish kutilyapti. “Qoʻlingizni qora moyga botirib, ter toʻkib ishlab, choʻntakni qappaytirishning hech qanday uyatli joyi yoʻq”, – deydi Midea kompaniyasi mahsulotlar boʻyicha katta menejeri Devid Reyms. Midea konditsioner va muzlatkich kabi maishiy texnika ishlab chiqaruvchi boʻlib, oʻnlab hunar maktablari bilan hamkorlikda yangi HVAC mutaxassislarini oʻqitmoqda. “Sunʼiy intellekt bizning ish oʻrnimizni egallay olmaydi. Chunki SI konditsioner oʻrnata olmaydi”, – deydi u. Hunar maktablari payvandlash, vodoprovod, konditsioner ustasi kabi sohalarga kirishni istovchilar uchun bitta imkoniyat xolos. AQSh Milliy talabalar markazining maʼlumotlariga koʻra, 2020-yildan buyon kasb-hunarga ixtisoslashgan ikki yillik kollej dasturlariga qabul 20 foizga oʻsgan. Bu koʻrsatkich toʻrt yillik ommaviy universitetlarnikidan 10 barobar yuqori. Xizmat davomida pul ishlab olish imkonini beradigan rasmiy shogirdlik dasturlari ham soʻnggi yillarda ommalashmoqda. Ayrim hunarlar toʻrt yillik oliy maʼlumot talab qilinadigan kasblar bilan teng maosh bermoqda. Masalan, 2023-yilda konditsioner mutaxassislari (HVAC) uchun oʻrtacha yillik maosh 60 ming dollar atrofida boʻlgan. Bu barcha ishchilar uchun oʻrtacha maoshga yaqin. HVAC sohasida eng koʻp maosh oluvchi 10 foiz xodim yillik 91 ming dollardan ortiq ish haqi oladi. Ayni paytda, HVAC mutaxassislari tanqisligi tufayli ularning xizmatiga talab yuqori. “HVAC pudratchilar narxi ancha oshgan”, – deydi Reyms. Boshqa hunarlar ham yaxshi daromad keltiradi. Masalan, Reyms oʻgʻli vodoprovod sohasida ishlaganidan soʻng 22 yoshida uzoq muddatli investitsiyalar uchun 55 ming dollar ortiqcha mablagʻ toʻplaganini aytadi. “Yoshlarga shu haqda gapirsam, koʻzlari katta-katta boʻlib ketadi”, – deydi u. Oliy ma’lumot – eski stereotip O‘zbek xalqida bir maqol bor: “Hunarli kishi xor bo‘lmas”. Darhaqiqat, bugungi kunda ham hunarli yoshlar o‘z yo‘lini topmoqda. Quruvchi, payvandchi, oshpaz, sartarosh, tikuvchi, novvoy kabi kasblar har doim kerak. Shaharlarda esa santexnik, elektriklar xizmati qanchalik qadrli va qimmat ekani hammaga maʼlum. Xullas, shahar bo‘ladimi, qishloqmi, hunar egasi uchun doim mijoz bor. Misol uchun, oddiy bir tikuvchi o‘rtacha oylikdan yuqori daromad topyapti. Qandolatchilik, go‘zallik xizmatlari orqali oilasini bemalol boqayotgan ayollar ham talaygina. Masalan, qishlogʻimizda Lobar ismli tikuvchi ayol bor. Koʻylak tiktirish uchun kamida 15–20 kun oldindan navbat olish kerak! “Mijozlarim juda koʻp, eng kami 3–4 ta koʻylak tiktirib olishadi. Kelin sarpo uchun bir kishidan oʻntalab buyurtma tushadi. Uy uchun oddiy koʻylaklarni 40 mingdan 75 minggacha tikaman, kelin sarpolarini 100–250 minggacha. Ishsiz qolgan biror kunim yoʻq. Daromadim 7–10 million soʻm atrofida boʻladi. Baʼzida hamshira yoki oʻqituvchilar koʻylak tiktirishga kelganda hazillashib “sizda pul koʻp, bizdan koʻp topasiz”, deyishadi. Olti oy oʻrganib, endi ish boshlagan shogirdlarim ham oyiga 3–5 million soʻmgacha daromad qiladi”, deydi Lobar opa. Biroq Oʻzbekistonda yoshlar orasida hunar oʻrganishga ishtiyoq hali-hanuz past. Ular ta’lim va kasb tanlashda ko‘p yillardan beri bir stereotip ta’sirida yashab kelmoqda: “faqat universitetni bitirgan odam hurmatli bo‘ladi, kasb-hunar egallagan kishi esa ikkinchi darajali hisoblanadi”. Jamiyatda “o‘qimagan”, “o‘qimishli” degan bo‘linish mavjud bo‘lib, ko‘pincha “o‘qigan” degan nomning o‘zi katta ijtimoiy maqom sifatida qabul qilinadi. Ko‘plab ota-onalar farzandini universitetga kiritishga harakat qiladi. “Diplomli bo‘lsa, hurmat topadi, kelajagi kafolatlanadi” degan tushuncha keng tarqalgan. Hatto ayrim hollarda, qizi yoki o‘g‘li tikuvchilik, pazandalik, duradgorlik yoki boshqa hunarga qiziqishini aytsa, ota-onalar qarshilik qiladi. Bugungi kunda O‘zbekistonda hunar va oliy ta’lim o‘rtasidagi tafovut tobora ko‘zga tashlanyapti. Bir tarafdan, jamiyat hanuz diplomni yuqori qo‘yadi, ikkinchi tarafdan, zamon hunarli yoshlarni ustun qo‘ymoqda. Biz mana shunday vaziyatda “hunarli odam ham o‘qimishli odam” degan qarashni shakllantira olsak, faqatgina “oliy maʼlumotli” degan nom uchun oʻqigan, na biror ish topgan, na biror hunar egallagan yoshlar safini kamaytirgan boʻlardik, ehtimol...

Summer Media Camp 2025

Yoshlar ishlari agentligi va Zamonaviy jurnalistikani rivojlantirish markazi hamkorligida Toshkent viloyatidagi Bo‘stonliq tumanida “Summer Media Camp 2025” media oromgohi tashkil etildi. Unda mamlakatimizning barcha hududlaridan media sohasiga qiziquvchi yoshlar hamda Agentlikning hududiy bo‘linmalaridagi matbuot kotiblari ishtirok etdi. Oromgoh davomida ishtirokchilar media savodxonlikni oshirish, axborot siyosatidagi dolzarb mavzularni yoritish, foto va videokontent tayyorlash ko‘nikmalarini mustahkamlash, shuningdek PR va SMM bo‘yicha amaliy mashg‘ulotlarda qatnashish imkoniga ega bo‘ldi. Media oromgoh nafaqat ishtirokchilar uchun bilim va ko‘nikmalarni rivojlantirish maydoni bo‘ldi, balki hududiy matbuot kotiblari uchun ham kasbiy mahoratni oshirish, yoshlar bilan ishlash jarayonida samarali kommunikatsiya o‘rnatish va kreativ kontent tayyorlash bo‘yicha muhim tajriba maktabiga aylandi.

YOSHLAR BILAN YELKAMA-YELKA

Mahallalarda faoliyat yuritayotgan yoshlar yetakchilari yoshlarning muammolarini o‘rganish, bandligini ta’minlash, tadbirkorlikka yo‘naltirish, bo‘sh vaqtini mazmunli tashkil qilish va ma’naviyatini yuksaltirish yo‘lida jonbozlik ko‘rsatmoqda. Navoiy viloyati Navbahor tumanidagi Qiziloy mahallasi yoshlar yetakchisi Shahzoda Tolibovaning faoliyati ham namunali tajriba sifatida alohida e’tiborga loyiq. U Oliy Majlis Senati huzuridagi Yoshlar parlamentining “Faollar jamoasi” va Yoshlar maslahat guruhining a’zosi hisoblanadi. Qiziloy mahallasi balansi: Aholi: 2583 nafar; Yoshlar: 587 nafar; Xotin-qizlar: 304 nafar; “Yashil” toifa: 530 nafar; “Sariq” toifa: 55 nafar; “Qizil” toifa: 2 nafar; Mahalla drayveri: chorvachilik, issiqxonachilik va dehqonchilik. – Yoshlar yetakchisining mehnati oson emas, – deydi yoshlar yetakchisi Shahzoda Tolibova. – Har bir yoshning muammosini o‘rganish, ularga individual yondashish talab etiladi. Kimdir ishli bo‘lishni xohlasa, yana kimdir tadbirkorlikni boshlash orzusida, boshqasi esa o‘z iste’dodini namoyon etish uchun imkon kutadi. Shunday vaziyatlarda mening eng asosiy vazifam ularga to‘g‘ri yo‘l ko‘rsatish, kerakli tashkilot va mutasaddilar bilan bog‘lashdan iborat bo‘ladi. Ayrim yoshlarda o‘ziga ishonch yetishmaydi, ba’zilari esa imkoniyatlar borligiga qaramay, faol bo‘lishga shoshilmaydi. Men uchun eng katta sinov ularning qalbidagi ishonchni uyg‘otish, “men ham qila olaman” degan tuyg‘uni shakllantirish... Og‘ir toifadagi yoshlarga e’tibor Yoshlar bilan ishlashda eng og‘ir yo‘nalishlardan biri ijtimoiy himoyaga muhtoj, jinoyatchilikka moyil yoki og‘ir toifadagi yoshlarga to‘g‘ri yondashuvdir. Shahzoda Tolibova shu toifaga kiruvchi 2 yoshning muammosini chuqur o‘rgandi. Ulardan biri probatsiya, ikkinchisi esa profilaktik ro‘yxatda edi. Bu yoshlarning xonadoniga borib, ruhiyati, oilaviy va moddiy holati o‘rganildi. Biriga doimiy ish topib berildi, ikkinchisi esa imtiyozli kredit asosida tadbirkorlik faoliyatini yo‘lga qo‘yishga muvaffaq bo‘ldi. Eng asosiysi, bu jarayon bir martalik harakat emas, balki doimiy ravishda olib borilgan individual suhbatlar va psixologik ko‘mak tufayli amalga oshirildi. Bu yondashuv natijadorlikka asoslangan ijtimoiy ish modeli bo‘lib, ko‘plab mahallalarda tatbiq etilishi mumkin bo‘lgan muhim tajriba hisoblanadi. 12 nafar yoshga 210 million so‘mlik ko‘mak Shahzoda Tolibovaning tashabbusi bilan Qiziloy mahallasida 12 nafar yoshga umumiy qiymati 210 million so‘mga teng imtiyozli kredit ajratildi. Bu kreditlar moliyaviy qo‘llab-quvvatlash, ularga ishonch va mustaqil daromad manbayi yaratish vositasi bo‘ldi. Imtiyozli kreditlar yordamida Muhriddin Suvonov, Samandar Toshnazarov, Zuhra To‘ychiyeva, Ruxshona Ismatullayeva, Shahzod Toshpo‘latov issiqxona faoliyatini yo‘lga qo‘ydi. Aziza Maxamatova hamshiralik xizmati ko‘rsatishni boshladi. Sarvar Andaqulov asalarichilik bilan shug‘ullanmoqda. Shahlo Tursunova, Navro‘z Hamroyev chorvachilik yo‘nalishida daromad topyapti. Bu yoshlar bugun o‘zlarini band qilish bilan birga yaqinlariga ham yordamchi bo‘lmoqda. Ular kelgusida o‘z sohasi bo‘yicha boshqalarga namuna bo‘la oladigan kuchli tadbirkor bo‘lib yetishishlari shubhasiz. Yer ajratish o‘z yeridan pul topish imkoniyati Yoshlarni mustaqil qilishda ajratilayotgan yer resurslari katta ahamiyatga ega. “Bir hudud – bir mahsulot” tamoyili asosida bir nechta yoshga yer maydonlari ajratildi. Ahror Hazratqulov, Gulnoza Islomova, Muxlisa Saydullayeva, Hasan Alimqulov, Jahongir Tohirov, Akmal Norqulov kabi yoshlar poliz ekinlari yetishtirishni yo‘lga qo‘ydi. Bu yoshlar o‘z mahsulotlarini sotib, oilasini ta’minlamoqda. – Ish topish, daromad manbayi yaratish haqida ko‘p bosh qotirar edim, – deydi mahalla yoshlaridan biri Hasan Alimqulov. – Yoshlar yetakchisi yer ajratish bo‘yicha imkoniyatlar borligini tushuntirib, amaliy yordam ko‘rsatdi. “Bir hudud – bir mahsulot” tamoyili asosida men ham yer oldim va tarvuz, qovun, sabzi va boshqa mahsulotlar ekishni boshladim. Dastlab bu ish menga og‘irdek tuyuldi, lekin vaqt o‘tishi bilan natijani ko‘rib, mehnatim bekor ketmaganini angladim. Eng muhimi, o‘zimga ishonchim oshdi: men ham mustaqil, mehnatsevar inson sifatida jamiyatga foyda keltira olyapman. Ma’naviy immunitet Yoshlar orasida salbiy illatlarga qarshi kurashning eng samarali vositasi ularni ma’rifat va sportga keng jalb qilishdir. Shahzoda Tolibova tashabbusi bilan Qiziloy mahallasida quyidagi ma’naviy-ma’rifiy tadbirlar tashkil qilindi: Kichik kutubxona tashkil qilindi. Unda yoshlar va oila a’zolari muntazam kitob mutolaa qiladi. Ayniqsa, Qayumovlar oilasi kitobxon oila sifatida e’tibor qozondi. Har kuni yoshlar ishtirokida madaniy-ma’rifiy tadbirlar, sport musobaqalari, ijtimoiy loyihalar tashkil etilmoqda. Mini futbol bo‘yicha Qiziloy jamoasi “Davlat xavfsizlik xizmati kubogi”da tuman va viloyat g‘olibiga aylandi va respublika bosqichida qatnashdi. Bunday tadbirlar yoshlar orasida sog‘lom raqobat muhitini yaratishga xizmat qilmoqda. Tashabbus va shaxsiy mas’uliyat Shahzoda Tolibova tashabbusi bilan mahallada sport to‘garaklari, xususan, mini futbol bo‘yicha qizlar jamoasi tuzildi. Shu kungacha Ibrat farzandlari loyihasi doirasida 10 nafar yosh, jumladan, yetakchining o‘zi ham ingliz tili kurslarini tamomlab, sertifikat oldi. Bu Shahzodaning yoshlar hayotini o‘zgartirishga chin dildan bel bog‘laganini ko‘rsatadi. Yangi marralar sari intilish Mahalladagi yoshlar bilan samarali faoliyatni yanada kengaytirish, mavjud tajribani mukammallashtirish Shahzoda Tolibovaning kelgusi rejalari markazida turadi. – Yoshlar bilan ishlash doimiy harakat, yangilanish va o‘z ustida ishlashni talab qiladi, – deydi Shahzoda Tolibova. – Bugun erishgan natijalar bilan to‘xtab qolmay, har bir yigit-qizga o‘z orzusi sari intilishga ko‘maklashish mening eng katta maqsadim. Quyida yetakchining yaqin kelajakdagi asosiy rejalari bilan tanishamiz: “Bir yosh – bir hunar” dasturi. Shahzoda yaqin vaqt ichida hunarmandchilik, AT va servis sohalariga oid bepul qisqa muddatli kurslar tashkil qilishni rejalashtirmoqda. Bu orqali yoshlar o‘zlari uchun munosib kasb egallab, daromad topish imkoniyatiga ega bo‘ladi. “Yosh fermerlar klubi”. Mahallaning drayver yo‘nalishi – dehqonchilik va chorvachilikdan kelib chiqib, bu sohalarga qiziqqan yoshlardan iborat “Yosh fermerlar klubi” tuziladi. Klubda tajriba almashish, zamonaviy agrotexnologiyalarni o‘rganish va kooperatsiya asosida ishlash yo‘lga qo‘yiladi. Psixologik ko‘mak markazi. Muammoli yoshlar bilan ishlashda samaradorlikni oshirish uchun tajribali psixologlar bilan hamkorlikda kichik psixologik maslahat markazi tashkil etilishi rejalashtirilmoqda. Bu markazda yoshlar ruhiy bosim, ishsizlik, oilaviy muammolarda malakali yordam olish imkoniyatiga ega bo‘ladi. Yosh ayollarni qo‘llab-quvvatlash markazi. Yosh xotin-qizlarning ijtimoiy faolligini oshirish uchun ularga tadbirkorlik, tikuvchilik, pazandachilik va boshqa yo‘nalishlarda o‘quv mashg‘ulotlari tashkil etiladi. Ular uchun maxsus kreditlar ajratish, ko‘rgazma va startap tanlovlari yo‘lga qo‘yilishi kutilmoqda. “Yoshlar tashabbuslari jamg‘armasi”. Yoshlarning innovatsion va ijtimoiy loyihalarini moliyaviy qo‘llab-quvvatlash uchun mahalla darajasida kichik “Yoshlar tashabbuslari jamg‘armasi” tashkil etish ustida ish olib borilmoqda. Bu jamg‘arma orqali kreativ g‘oyalarga ega yoshlarga mini grantlar berilishi rejalashtirilgan. Shahzoda Tolibova muvaffaqiyatli loyihalarini boshqa mahallalarga ham tatbiq etish, yoshlar yetakchilari uchun treninglar o‘tkazish tizimini yo‘lga qo‘yish istagida. Uning aytishicha, har bir yoshning ichida kuch, orzu va salohiyat bor. Asosiysi, unga ishonish va imkon yaratish kerak. *** Yoshlarga to‘g‘ri yo‘l ko‘rsatish, kerakli tashkilot va mutasaddilar bilan bog‘lash mening eng asosiy vazifalarimdan biridir. Qiziloy mahallasida 12 nafar yoshga umumiy qiymati 210 million so‘mga teng imtiyozli kreditlar ajratildi.