17.5.2024 43

Talabalari xorijda o‘qiyotgan davlatlar orasida O‘zbekiston nechanchi o‘rinda?

O‘zbekistonning qariyb 110 ming talabasi chet elda tahsil olyapti. Dunyo miqyosida oxirgi 20 yilda o‘qish uchun xorijga ketganlar soni 2,2 milliondan 6,39 millionga yetgan. YUNESKOning xorijda tahsil olayotgan talabalar bo‘yicha 2021-yildagi hisobotiga (so‘nggi 2 yillik hisoboti esa hozircha e’lon qilinmagan) ko‘ra, bu borada xitoylik va hindistonlik talabalar yetakchi hisoblanadi. Xorijda o‘qiyotgan xitoylik talabalar soni 1 millionni tashkil qilgan bo‘lsa, hindistonlik talabalar 508 mingga yetgan. Ro‘yxatning keyingi o‘rinlarida Viyetnam, Germaniya va O‘zbekiston turibdi. Xorijda Viyetnamdan 137 ming, Germaniyadan 126 ming, O‘zbekistondan 110 ming, Fransiyadan 106 ming, AQShdan 103 ming va Suriyadan 99 ming talaba tahsil olayotgani ma’lum qilingan. AQSh chet ellik talabalarni qabul qilgan eng asosiy davlatga aylangan. 2021-yilda Qo‘shma Shtatlar 833 ming talabani o‘qishga olgan. Undan keyin Buyuk Britaniyada – 601 ming, Avstraliyada – 378 ming, Germaniyada– 376 ming va Kanadada – 318 ming xorijlik talaba o‘qiyotgani qayd etilgan. Yig‘ilgan ma’lumotlar oxirgi 20 yilda xalqaro talabalar soni oshib borganini ko‘rsatgan. YUNESKO 2001-yilda xalqaro talabalar soni 2,2 million ekanini qayd etgan bo‘lsa, bu raqam 2021-yilda 6,39 milliongacha oshganini keltirgan.

17.5.2024 68

Yaqin 30 yilda bizni qanday kasblar kutmoqda?

Gazetamizning o‘tgan sonida “Ota-onalar farzand tarbiyasida qanchalik mas’uliyatli?” mavzusida MHTI tahlillarini e’lon qilgan edik. Tahlilda yoshlar mehnat bozoridagi vaziyat bilan yaqindan tanish emasligi aytib o‘tilgan. Negaki, so‘rovlarda ishtirok etgan aksariyat  yoshlar shifokor, o‘qituvchi, jurnalist, iqtisodchi, tadbirkor, moliyachi va huquqshunos bo‘lish istagida ekanini bildirgan. Tahlilchilar bugungi kunda iqtisodchilarga talab yuqori emasligini ta’kidlamoqda. Mehnat bozorida marketolog, menejer va muhandislarga ehtiyoj katta bo‘lishiga qaramay, so‘rovda ishtirok etganlar orasida bu kasblarni tanlaganlar deyarli yo‘q. Bu esa yoshlar va ota-onalarda mehnat bozori tendensiyalari to‘g‘risida ma’lumotlar yetarli emasligidan dalolat beradi. Shu bois Kambagʻallikni qisqartirish va bandlik vazirligi mutaxassislari ma’lumotlari asosida yaqin 30 yilda bizni qanday kasblar kutayotgani, qaysi sohalarga talab yuqori bo‘lishiga oid prognozlarni e’tiboringizga havola etamiz.   Robotlar ish o‘rinlarining yarmini egallaydi Jobs of Tomorrow hisobotiga ko‘ra, robotlashtirish va avtomatlashtirish tufayli 75 milliondan ortiq odam ishsiz qolishi mumkin. Oksford universiteti tadqiqotchilari esa yaqin 15-20 yil ichida robotlar barcha kasblarga oid funksional vazifalarning yarmini bajarishiga ishonadi. Ish bilan band bo‘lganlarning 53 foizi kelgusi 10 yil ichida ularning ishi sezilarli darajada o‘zgarishi yoki eskirishini fahmlab turibdi. Dunyo aholisining 77 foizi qayta tayyorlash va kasblarini o‘zgartirishga majbur. Shu tufayli kelajakka faqatgina yangi kasblar bilan yo‘l olish mumkin. Xo‘sh, yangi kasblar qaysilar?   Tibbiyot Kiberprotezlar va implantlar ishlab chiqaruvchisi – bionik sunʼiy organlarni yaratish uchun dizaynerlar va robototexniklar bilan ishlaydigan tibbiyot muhandisi. Miya implantatsiyasi bo‘yicha mutaxassis – bemorning boshiga ulangan yoki hatto ichiga o‘rnatilgan qurilmalarni loyihalash, tanlash, sozlash va texnik xizmat ko‘rsatish bilan shug‘ullanadigan shaxs. Tibbiy marketolog – sog‘liqni saqlash sohasidagi kompaniya va korxonalar xizmatlarini bozorda ilgari surish bo‘yicha mutaxassis. Gen muhandisi – tirik organizmlar genlari bilan ishlaydigan olim.   Qishloq xoʻjaligi Zamonaviy texnologiyalar – genetika, 3D-printer, sun’iy intellekt va robotlar qishloq xo‘jaligida band bo‘lgan millionlab odamlarni og‘ir jismoniy mehnatdan ozod qiladi. Meva-sabzavot yetishtirish dalalardan shaharlardagi ko‘p qavatli uylar tomlarida barpo etiladigan mini-fermalarga o‘tkaziladi. Shuningdek, chorva mollarini ommaviy so‘yish muammosini bartaraf etadi. Masalan, bitta hayvon hujayrasidan probirkada yetishtirilgan go‘sht yoki asl ta’mi va foydali xususiyatlarini o‘zida saqlab qolgan 3D printerda chop etilgan go‘sht mahsulotlari. Xo‘sh, bu sohada istiqbolli yo‘nalishlar qaysi? Agrokibernetika (agroinformatik) – qishloq xoʻjaligi sohasida zamonaviy axborot texnologiyalari, avtomatlashtirish tizimlari, maʼlumotlarni tahlil qilish va sunʼiy intellektdan foydalanish bilan shugʻullanuvchi mutaxassis. GMO agronomi – ekinlarning genlarini o‘zgartirish bilan shug‘illanadigan mutaxassis. 3D-mahsulotni chop etish bo‘yicha muhandis – uskuna, dasturiy ta’minot va 3D modellarni yaratuvchi mutaxassis. Qishloq xo‘jaligi ekologi – chiqindilarni bartaraf etish usullarini ishlab chiquvchi mutaxassis. Shuningdek, u tuproqni qayta tiklash bilan ham shug‘ullanadi. Raqamli asalarichi – asalarilarning salomatligi, changlatish jarayonlari, uyalarni loyihalash va turli hududlardagi o‘simliklarga ari to‘dalarni moslashtirish bo‘yicha mutaxassis.   Qurilish sohasi Yaqin kelajakda arxitektorlar binolarning energiya isteʼmolida shamol, quyosh va yer osti suvlaridan unumli foydalanishga harakat qilishadi. BIM (Building Information Modeling) loyihalovchi – bu bino ma’lumot modeli uchun vizual qismni yaratuvchi mutaxassis: barcha hujjatlarni jamlaydi, chizmalarni 3D ga aylantiradi va har bir blokni batafsil ma’lumot bilan to‘ldiradi. “Aqlli uy” infratuzilmasi dizayneri – uyni intellektual boshqarish tizimini loyihalash, o‘rnatish va sozlash bo‘yicha mutaxassis. Eski qurilish konstruksiyalarini rekonstruksiya qilish va mustahkamlash bo‘yicha mutaxassis – qurilish tashkilotida ishlovchi hamda yangi materiallar va zamonaviy texnologiyalardan foydalangan holda turli binolarni restavratsiya qilish va obodonlashtirish bilan shug‘ullanuvchi shaxs hisoblanadi. Qurilishdagi 3D bosma dizayneri – 3D qurilish printerlari yordamida binolarni yaratuvchi me’mor. U materiallarni tanlaydi, mijozning ehtiyojlari, qurilish obyekti joylashuvi va iqlimini hisobga olgan holda kelajakdagi uylarning shakllarini ishlab chiqadi. Mutaxassis loyihani dasturda modellashtiradi, so‘ngra mashinalar uni to‘liq hajmda chop etadi. “Yashil shahar”lar arxitektori – ekologik talablarni, barqaror rivojlanish tamoyillarini hisobga olgan holda binolar, mahallalar va butun shaharlarni loyihalash bilan shug‘ullanuvchi mutaxassis.

10.5.2024 99

Ilm olish imkoniyati cheklanmagan

Ko‘zlari ko‘rmasa-da, bashariyat xotirasida o‘chmas iz qoldira olgan shunday insonlar borki, ularning ishlari, hayot yo‘li hammaga o‘rnak bo‘la oladi. Masalan, bugun deyarli har bir ko‘zi ojiz inson o‘qishni biladi va buning uchun ular – Lui Brayldan minnatdor bo‘lishi lozim. Qizig‘i, Braylning o‘zi ham ko‘zi ojiz bo‘lgan. 1809-yilda Fransiyaning Kuvre shaharchasida tug‘ilgan Lui uch yoshida otasining ustaxonasiga kiradi va bir asbobdan jarohatlanadi. Jarohat ko‘zi ojizlikka sabab bo‘ladi. Braylda harbiylar qorong‘ida foydalanadigan yozuvni o‘zi kabilar o‘qishi uchun qo‘llash fikri tug‘iladi va buning ustida ish boshlaydi. 20 yoshli Lui 6 nuqtali kodga asoslangan, bugungi kunda butun dunyoda foydalaniladigan alifboni yaratishga muvaffaq bo‘ladi. Yoki bo‘lmasa, ko‘rish qobiliyatini to‘liq yoki qisman yo‘qotgan bu kabi insonlar tarixini o‘rganar ekansiz, ularning matonatiga qoyil qolasiz. Bunday matonat sohiblari oramizda ham ko‘p. Ulardan biri namanganlik Abdurashid Do‘stboyev. Yoshi 30 da. Bolaligida baxtsiz hodisa tufayli ko‘z nuridan ayrilgan. Hozir Uychi tumanidagi 15-maktabda ingliz tili o‘qituvchisi bo‘lib ishlaydi. U avvaliga ixtisoslashtirilgan maktab-internatini, keyin kasb-hunar kollejini tamomladi va 2016-yili Namangan davlat universiteti xorijiy tillar fakulteti ingliz tili yo‘nalishiga maxsus grant asosida o‘qishga qabul qilindi. O‘qish davomida intiluvchanligi bilan ajralib turgan qahramonimizning bugun yuzdan ortiq ilmga chanqoq o‘quvchilari bor. Shogirdlarining 3 nafarida CEFR, 2 nafarida  IELTS sertifikati bor. “Insonning imkoniyati cheklangani bilan, ilm olishi uchun imkoniyatlar cheksizdir”, – deydi u. Mumkin emas! U o‘qituvchilik kasbini tanlashining o‘ziga xos tarixi bor, odamlarning gap-so‘zi sabab bo‘lgan, desak ham bo‘ladi. “Ko‘zi ojizlarning qo‘lidan faqat qo‘shiq aytish keladi xolos, boshqa ish qila olmaydi, degan gaplarni ko‘p eshitganman. Lekin men bu fikrlarga qarshi edim. Shunday insonlarga qo‘limdan ko‘p ish kelishini, boshqa sohalarda ham muvaffaqiyatlarga erisha olishimni isbotlab qo‘yish uchun harakat qildim va buni uddaladim”, – deydi qahramonimiz. Odamlar o‘zlari va atrofdagilarga ham chegaralar qo‘yishni yaxshi ko‘radi. Qizlar uchun uchuvchilik mos kelmaydi, yigit kishi dizayner bo‘lishini qabul qila olishmaydi. Va shu barobarida imkoniyati cheklangan biror kishini ko‘rsa, uni biror kasb egasi sifatida tasavvur qila olmaydi. Albatta, bu odamlar yaratgan qobiqlar, xolos. Bunday cheklovlarni yengib o‘tish uchun esa insondan tanlagan kasbi, orzusi uchun kurashish, harakat qilish va bunga erishmaguncha to‘xtamaslik talab etiladi. Shu xislatlari tufayli Abdurashid “mumkin emas”larni “mumkin”ga aylantirdi, hozir u o‘quvchilarining mehrini qozona olgan o‘qituvchi.   “Hech kimdan kam emasman” Insonda ko‘rish, eshitish, harakatlanish imkoniyati cheklanishi mumkin. Lekin bilim olishi uchun imkoniyatlar cheklanmaydi. Ilm olishga, o‘rganishga xohish-istak bo‘lsa bas. “Sen imkoniyati cheklanganlar maktabida ishlashing kerak, oddiy maktabda ishlashga qiynalasan, deganlar ko‘p bo‘lgan. Lekin men ularga quloq solmadim. 2020-2021-o‘quv yilidan 15-maktabda ish boshladim, yaqinda 4 yil bo‘ladi. Menga o‘xshagan imkoniyati cheklanganlarning ham sog‘lom insonlardan kam joyi yo‘q, deb bilaman. Hujjat ishlari, baholash kabi masalalarda muammo tug‘ilmagan. Chunki biz ham mobil telefondan, kompyuterdan foydalanish imkoniga egamiz. Bu uchun maxsus ilovalar bor”, – deydi Abdurashid Do‘stboyev.   Unda shijoat bor “Abdurashid tanlagan kasbini juda yaxshi ko‘radi. Hatto darsdan tashqari o‘quvchilariga qo‘shimcha to‘garaklar ham tashkil qilgan. Kichikligidanoq viloyatimizda ko‘zi ojiz ingliz tili o‘qituvchisi yo‘qligi uchun shu kasbni egallashga harakat qildi va bunga erishdi. Unda ba’zi sog‘lom insonlarda yo‘q shijoatni ko‘rib quvonaman”, – deydi Uychi tumanidagi “Mevazor” mahallasi yoshlar yetakchisi Bobomurod Razzoqov. Abdurashid Do‘stboyev o‘qituvchi sifatida yoshlarga ko‘proq kitob o‘qishni tavsiya qiladi. Chunki kitob dunyoqarashni kengaytiradi, hayotga qarashni o‘zgaradi. To‘g‘ri kitob tanlab o‘qigan inson hayotda hech qachon qoqilmaydi. Asosiysi, o‘qib, o‘rganib, izlanishdan to‘xtamaslik. Boshqalarga o‘xshamaslik esa, ayb emas.

6.5.2024 170

Ko‘kdalada tarvuz pishdi!

Qashqadaryo viloyati Ko‘kdala tumanida tarvuz pishdi. Usta dehqonlarning bu muvaffaqiyati siri nimada? 40-50 million foyda! 186 mingdan ortiq aholiga ega Ko‘kdala tumanida 25 ming gektar maydonga ertapishar tarvuz ekilgan. 10 mingga yaqin oilaning daromad manbayiga aylangan bu paykallardan ular har yili o‘rtacha 40-50 million so‘mga yaqin foyda oladi. Tumanda ertapishar tarvuz yetishtirishni birinchi bo‘lib “O‘tamayli” mahallasining uddaburon dehqonlari boshlagan. – Mahallamizda plyonka ostida ertaki tarvuz yetishtirishning o‘ziga xos tajribalari qo‘llaniladi, – deydi “O‘tamayli” mahallasi raisi Rustam Abdullayev. –“Dolbi” navli urug‘ fevral oylarida maxsus plyonka idishlarda ko‘chat bo‘lguncha parvarishlanadi. So‘ngra issiqxonalarga o‘tqazilib, do‘ga usulida yetishtiriladi. Unumdor tuproq va suv tejovchi texnologiyalar issqxonalarimizning asosiy afzalliklari bo‘lgani bois erta bahordan to kech kuzgacha tarvuzdan barakali hosil olinadi. E’tiborlisi, mahalla ekin maydonlarining 90 foizga yaqin qismida tarvuz yetishtiriladi. Ko‘kdalada yosh-u qari o‘g‘itlash, chopiq qilish, sug‘orish va boshqa agrotexnik tadbirlarda faol ishtirok etadi. – Mahallamiz mirishkorlari orasida 20 gektargacha hududda shu faoliyat bilan shug‘ullanadiganlar bor, – deydi “O‘tamayli” mahallasi hokim yordamchisi Ilhom Fayziyev. – Ular o‘rtacha bir gektardan 45-50 tonnagacha hosil oladi. Bir kilo tarvuz 10 mingdan 15 ming so‘ggacha sotilsa, daromadini tasavvur qilavering. Mahallamiz drayveri bo‘lgan tarvuzchilik bo‘yicha aholining daromadini oshirish maqsadida 75 ta artezian qudug‘i qazilib, 7 ming gektar lalmi yer o‘zlashtirildi. Paykallarga to‘liq suv tejovchi texnologiyalar o‘rnatilgan. Ilhom Fayziyevning ma’lum qilishicha, aholi suvni tejash usullaridan oqilona foydalanmoqda. Ya’ni 5-7 sotix maydonda 3-4 metr chuqurlikda hovuz qazilib, plyonka bilan qoplanadi. Keyin 25-30 tonna suv bilan to‘ldirilib, bosqichma-bosqich sug‘orishda ishlatilinadi.   “Meni tarvuzchi deb chaqirishadi” – Mahallamizning “Qodiriy” ko‘chasi 20-uyda yashovchi Sardor Karimov va “Behbudiy” ko‘chasi 35-uyda yashovchi Solih Rajabov ishsiz ekanligini ma’lum qildi, – deydi mahalla yoshlar yetakchisi Mirkamol Ergashev. – Xatlov jarayonida yoshlarimiz dehqonchilik qilishga xohishi borligini hamda iloji boricha o‘z tomorqasidan samarali foydalanish uchun sharoit yaratib berishni so‘radi. Yoshlarning talab va istaklari inobatga olinib, 2023-yil avgust oyida tavsiyamiz asosida hokim yordamchisi bilan birgalikda imtiyozli kredit ajratishga erishildi. Yoshlar yetakchisining bu gaplari amalda qanchalik o‘z isbotini topganiga qiziqdik. – Dehqonchiligimzni dekabr oyida urug‘ni issiqxonamizga qadashdan boshlaymiz, – deydi 25 yoshli Sardor Karimov. – Fevral oyida dalaga obchiqishdan oldin ko‘chatning to‘g‘ri shakllanganiga e’tibor beriladi. Tomchilatib sug‘orish texnologiyalaridan foydalanyapmiz. Buning afzalligi nimada desangiz, oldin 3 gektar maydonga sarflangan suvni hozir 6 gektarga yetkazyapmiz. Sardor Karimov o‘tgan yili tarvuzchilikdan 120-150 tonna hosil yetishtirib, 35-40 million so‘m daromad qilgan bo‘lsa, bu yil ko‘rsatkichni 170-200 tonna va daromadni  55-60  million so‘mga yetkazishni rejalashtirgan. Yosh dehqon 3 nafar oila a’zosini doimiy, hosil yig‘ish paytida 15-20 nafar hamqishlog‘ini mavsumiy ish bilan ta’minlamoqda. Qozog‘istonga jo‘natilayotgan Ko‘kdala tarvuzlarida Sardorning ham hissasi katta. – Tarvuzchilik bilan 5 yildan beri shug‘ullanaman, – deydi yana bir qahramonimiz  Solih Rajabov. – Joriy yilda yetakchimiz tavsiyasi bilan 7 gektar yer maydonini ijaraga oldim. Gektaridan o‘rtacha 50-55 tonna hosil yetishtiramiz.  Kam bo‘lmayapmiz. Shu faoliyatimiz ortidan “tarvuzchi yigit” degan nomni olishimiz xalqimizga foydamiz tegayotganining rag‘bati bo‘lsa kerak. Ikki yildan beri tomchilab sug‘orish texnologiyalaridan foydalanayotgan Solih Rajabov o‘tgan yili 100-120 million so‘m daromad oldi. Endigi maqsad eksport hajmini oshirish. Ayni damda Solih Rossiya Federatsiyasiga har bir hosildan 50 tonnagacha  tarvuzni eksport qilmoqchi. Yoshlarimizda intilish kuchli Mahalla faollarining aytishicha, shu kunlarda “O‘tamayli”da bironta ham bekorchi yoshni uchratmaysiz.  – Maqtanyapti demang-u, yoshlarimizning deyarli hammasi mehnatkash, – deydi yoshlar yetakchisi Mirkamol Ergashev. – Dehqonchilikka qiziqishi bo‘lgan yoshlar qatorida uyushmagan, ishsiz yoshlarimizni ham band qilyapmiz. Jumladan, joriy yilda 128 nafar yoshga tuman hokimligi, Yoshlar ishlari agentligi tuman bo‘limi ko‘magida  50 sotixdan 5 gektargacha yer maydonlari  ijara asosida ajratib berildi. 1362 nafar yosh yashovchi mahallada 2023-yilgi xatlov jarayonida 12 nafar ishsiz yosh aniqlangan. Yil yakuniga qadar bu yoshlarning 2 nafari doimiy ish o‘rniga joylashtirilgan.  5 nafariga mahalladagi hokim yordamchisi bilan birgalikda tadbirkorlik faoliyatini boshlash uchun imtiyozli kredit, 2 nafar yoshga bandligini ta’minlash maqsadida subsidiya asosida mehnat qurollari ajratilgan. 3 nafar yosh qiziqishidan kelib chiqib tumandagi monomarkazda kasb-hunarga o‘qib qaytgan.

24.4.2024 242

“Ibrat”da marafon: yettovlon Londonga boradi

 Yoshlar orasida til o‘rganishga ishtiyoq ham, ular uchun yaratilayotgan imkoniyatlar ham ortib bormoqda. Shunday imkoniyatlardan biri Yoshlar ishlari agentligining “Ibrat farzandlari” loyihasi hisoblanadi. Til o‘rganishning bepul, oson, kreativ va qulay tomonlari shu ilovada jamlangan. Loyiha 2022-yilda o‘z faoliyatini boshlagan bo‘lsa, bugungi kunga kelib yoshlar orasida keng ommalashdi. Bundan tashqari, yoshlarni fikrlashga undovchi “Ibrat Quiz”, “Ibrat Debate”, “Speaking Club” va bir qator marafonlar o‘tkazib kelinmoqda. Masalan, fevral oyida boshlangan ikki bosqichli ingliz tili marafonini til o‘rganuvchi yoshlar katta qiziqish bilan kutib oldi. Birinchi bosqich 15 kun davomida “Ibrat Academy” ilovasi orqali bo‘lib, sun’iy intellekt tomonidan baholangan. Bunda 100 nafar ishtirokchi saralab olinib, ikkinchi bosqichga o‘tdi. Keyingi bosqich mock IELTS imtihoni ko‘rinishida, offlayn tartibda bo‘ldi. 7 nafar g‘olibga Londonga 1 haftalik ta’lim sayohati, qolgan barcha ishtirokchilarga 1 million so‘mdan pul mukofoti taqdim etilgan. Londonga yo‘llanma olgan yoshlar ko‘pchilikka qiziq bo‘lsa kerak. “Yoshlar ovozi” g‘oliblar bilan bog‘lanib, bir qancha savollarga javob topishga harakat qildi.   “Londonga ikkinchi yo‘llanma” Jasminabonu Ismoilova 11-sinf o‘quvchisi. Shu kunga qadar IELTSdan uch marotaba 8,5 natijani qo‘lga kiritgan. “To‘g‘risini aytsam, boshida o‘zimga ishonib, yutaman deb o‘ylagan edim. Chunki IELTSdan uch marta 8,5 balni qo‘lga kiritganman va  6 nafar o‘quvchim bor. Ularga individual dars o‘taman. Qarasam, o‘qituvchilar ko‘p ekan, lekin to‘xtamasdan harakat qildim. Birinchi o‘rinni olganimni eshitib juda xursand bo‘ldim. 2022-yil “Xorijiy tillarni o‘qitish bo‘yicha eng yaxshi maktab” tanlovida g‘olib bo‘lib, 500 million so‘m pul mukofoti va Londonga 1 haftalik yo‘llanma yutib olgandim. Endi esa yana Londonga borish imkoniga ega bo‘lyapman”, – deydi Jasminabonu. Farzand tarbiyasida, ta’lim olishida ota-onaning o‘rni beqiyos. Jasminabonuning ham ota-onasi ingliz tili o‘qituvchisi ekani uning tilga yoshlikdan mehr qo‘yishiga sabab bo‘lgan. Keyinchalik o‘zi ham o‘quv markazida dars berishni boshlagan. Qahramonimiz yaqinda maktabni tamomlaydi, u qaysi universitetga hujjat topshirmoqchi ekaniga qiziqdik. “Amerikaning “Wesleyan University” universitetiga grant yutib olganman. O‘qishim va yashashim uchun hamma xarajatlarni qoplaydi”, – deydi Jasminabonu. Aytgancha, bu Amerikadagi eng nufuzli universitetlardan biri ekan.   “Uchta tilni o‘rganyapman” Marafon haqida ko‘pchilik ijtimoiy tarmoqlar orqali yoki kimningdir tavsiyasi bilan xabar topgan va qatnashish istagi paydo bo‘lgan. Sevaraxonning oila a’zolari ham til o‘rganishga katta qiziqish bildiradi. U marafon haqida ukasidan eshitgan va uning tavsiyasi bilan qatnashishga ahd qilgan. – Ukam “Ibrat farzandlari” loyihasini anchadan beri kuzatib boradi. Natijasi esa yomon emas. Marafonda ilovadan to‘liq foydalanishni boshladim. Qatnashish davomida ingliz tilidan kamchiliklarimni to‘ldirib, yanayam yaxshilashimga katta yordam berdi, – deydi Sevara Rohataliyeva. – Tengdoshlarimga ham ilovadan foydalanib, til o‘rganishini tavsiya qilaman. Chunki o‘zim ham ilovada yana ikkita tilni o‘rganishni boshladim. Bular rus va turk tillari. Ilova oraqali til o‘rganish men uchun har taraflama qulay. Masalan, har bir darsdan keyin sinov testlarining borligi o‘tilgan darsni mustahkamlashga yordam beradi. Darslarning onlaynligi vaqtni tejashga va to‘g‘ri taqsimlashga yordam beradi. Sevaraxon tibbiyot yo‘nalishida o‘qiydi. Aytishicha, til o‘rganish o‘qishining keyingi bosqichlarida juda zarur.   “Universitetdan “acceptance letter” kutyapman” Azizbek Tojiddinovning maqsadlari juda ko‘p. Ularga erishish uchun til o‘rganishni muhim deb hisoblaydi. Chunki chet elda o‘qish istagi va tanlagan sohasi shuni talab qiladi. Shuning uchun uch yildan beri inliz tilini o‘rganib kelmoqda.  Yaqinda IELTSdan 7,5 natijani qo‘lga kiritgan Azizbek Amerika universitetidan tavsiya xati kelishini kutyapti. “Marafon haqida boshlanishiga bir kun qolganida eshitdim va qatnashishga qaror qildim. Maqsadim yo‘llanmani qo‘lga kiritish edi va men buni uddaladim. Jarayon unchalik qiyin kechmadi. Faqat boshida vaqtni taqsimlab olishga biroz qiynaldim. Keyinchalik o‘z o‘rniga tushib ketdi. Marafon davomida ilovani to‘liq o‘rganib chiqdim va menga yoqdi. Ayniqsa, til o‘rganishni endi boshlaganlar uchun juda qulay va foydali bo‘la olishiga ishonchim komil”. Aytishicha, Azizbek kelajakda kiber xavfsizlik bo‘yicha mutaxassis bo‘lmoqchi. Bu soha bugungi kunda rivojlanayotgan sohalardan biri. Yurtimiz kelajagi uchun bunday yoshlarning yetishib chiqayotgani juda quvonarli.   “Ibrat”ga rahmat!” Boyqobilov Islombek ham “Ibrat Academy” ilovasi ilova orqali xitoy tilini o‘rganishni boshlagan. Ingliz tili esa, aytishicha, uning hayotida katta o‘ringa ega. Chunki ishi va loyihalarini amalga oshirishida bu til muhim omil hidoblanadi. “Ilova orqali men IELTS imtihoniga qanchalik tayyor ekanligimni bilib oldim. Yaqinda imtihon topshirish niyatidaman. Marafonda g‘olib bo‘lganim esa meni juda quvontirdi. Sayohat davomida biz uchun manfaatli bo‘lgan turli tashrif va uchrashuvlar tashkil qilinadi degan umiddaman”. Islombek hozir 8 nafar o‘quvchiga ustozlik qilib, ingliz tilini o‘rgatib kelmoqda. Buning qiyinchiliklari haqida u juda yaxshi biladi va “Ibrat farzandlari” loyihasiga o‘zining minnatdorligini bildirdi: “O‘qituvchi sifatida bu ilovadan foydalanishni barcha yoshlarga tavsiya qilgan bo‘lardim. Sababi bu ilova qisqa vaqt ichida yaxshigina muvaffaqiyatga erishdi va bundan keyin ham ilmga chanqoq yoshlar bor ekan, o‘sishdan to‘xtamaydi”.   “Barcha uchun foydali” Yangi O‘zbekiston Universiteti talabasi Shamshodbek Ahmadov “Ibrat Academy” ilovasidan 2023-yil iyul oyidan beri foydalanadi va koreys tilini o‘rganmoqda. – Koreys tilini qimmat kurslarga borib yoki internetda ingliz tili yordamida o‘rgangandan ko‘ra, “Ibrat”da o‘rganish yaxshiroq. O‘zbekchada tushuntirishlari ajoyib, – deydi Shamshodbek. – Test savollaridagi ba’zi kamchiliklarni aytmaganda, barcha uchun juda foydali ilova desam yanglishmayman. U ilovadan til o‘rganishni davom etishini alohida ta’kidladi. Shu kungacha ilova orqali koreys, ingliz va rus tilini o‘zlashtirishga harakat qilgan. Endi esa Yapon tilini o‘rganmoqchi.   “Turk tilini ham o‘rganmoqchiman” – 2500 dan ortiq ishtirokchi qatnashgan marafonda kuchli 7 likka kirganimdan juda xursandman, – deydi Ilhomjon Baxronov. – Marafonda berilgan vazifalarni 15 kun davomida o‘z vaqtida bajarib bordim. Ikkinchi bosqichga o‘ta olsam, yo‘llanmani qo‘lga kirita olaman deb o‘ylagandim va buni uddaladim. Marafondan oldin IELTS imtihonini topshirgani unga qo‘l kelgan. Chunki imtihonga tayyorlanish jarayoni ancha qizg‘in kechadi. Hozir esa IELTSdan 8 ball sohibi. “2023-yil avgust oyidan beri shu ilovadan foydalanaman. Interaktiv, bir vaqtda ko‘p tillarni o‘rganish imkoniyati va har bir mavzu uchun testlar mavjudligi juda ham foydali va samarali. Hozir rus va turk tillarini ilova orqali o‘rganishni boshlaganman. Turk tilini mukammal o‘rganib, keyingi marafonlarda turk tilidan qatnashish niyatim ham bor”, – deydi u.   “Do‘stlarimga tavfiya qilaman” Komila Nurullayeva 2023-yil avgustdan beri ilova orqali ingliz va koreys tilini o‘rganadi. “Ilovaga rus tilida o‘tiladigan darslar qo‘shilsa, maqsadga muvofiq bo‘lardi. Chunki menga o‘xshab o‘zbek tilini yaxshi bilmaydiganlar ilovadan ayrim tillarni o‘rganishga qiynalishadi. Agar shu taklifim inobatga olinsa, bu ilovadan boshqa davlat vakillari ham foydalanish imkoniyati oshadi. Balki “duolingo” ilovasi darajasiga ham chiqib olishi mumkin. Bu ilovadan ham bir yildan beri foydalanaman. Lekin “minus” taraflari ham bor”.

24.4.2024 122

Ular mehnatdan baxt yaratmoqda

  “Issiqxona qurib, kam bo‘lmadim” Yoshlar bandligini ta’minlash orqali ularni daromadli qilish, turmush farovonligini oshirish “Yoshlar va biznesni qo‘llab-quvvatlash yili” davlat dasturining ustuvor yo‘nalishi sifatida tanlab olingan. Natijada sohaning eng so‘nggi yutuqlari, bilim va tavsiyalaridan yosh dehqonlar unumli foydalanib, yaxshigina hosil yetishtirmoqda. E’tiborlisi shuki, avvalari qishloq xo‘jaligining katta qismida erkaklar faoliyat yuritgan bo‘lsa, hozir dehqonchilik xotin-qizlar uchun ham begona bo‘lmay qoldi. To‘rtko‘l tumanidagi “Shodlik” mahallasi markazga yaqin hududda joylashgan. Albatta, bu yoshlar siyosati borasida yaratilayotgan imkoniyat va imtiyozlardan mahalla yoshlarini o‘z vaqtida xabardor qilishga zamin yaratadi. Yoshlar yetakchisining bu borada shijoat va tashabbusi ko‘plab yoshlar hayotini ijobiy tomonga o‘zgartirdi. Ravshan Jonibekov yoshlar bilan hamjihatlikda ishlash, ularning muammolarini hal qilish borasida salmoqli natijalarga erishmoqda. – Mahallamiz balansida jami – 502 nafar yosh haqida ma’lumot jamlandi, – deydi yoshlar yetakchisi biz bilan suhbatda. — 2023-yilgi xatlov jarayonida 25 nafar ishsiz yoshni aniqladik. Mahalla idorasi vakillari, tumanimiz mutasaddilari bilan maslahatlashib, yil yakuniga qadar ularning 8 nafari doimiy ishga joylashtirilgan bo‘lsa, 10 nafariga hokim yordamchisi bilan birgalikda tadbirkorlik faoliyatini boshlashga ko‘maklashildi. Aniqrog‘i, ularga imtiyozli kredit olish hamda subsidiya asosida mehnat qurollarini ajratishga erishildi. Yana 9 nafar yosh qiziqishidan kelib chiqib, tumandagi monomarkazda kasb-hunar kursida o‘qib qaytdi. Ravshan Jonibekovning so‘zlariga ko‘ra, ayni paytda hudud yoshlarining ko‘p qismi dehqonchilik qilish uchun ijara asosida yer olish maqsadida murojaat qilmoqda. Mahalladagi “Quruvchilar” ko‘chasi 35-uyda yashovchi Saida To‘xtaboyeva hamda “Sumbula” ko‘chasi 3-uyda yashovchi Ayitgul Yo‘ldasheva ana shunday yoshlardan. Saida va Ayitgul ishsiz ekani va dehqonchilik qilishga istagi borligini bildirib, iloji boricha o‘z tomorqasidan samarali foydalanish uchun sharoit yaratib berishni so‘ragan edi. Buni inobatga olib, 2022-yil mart oyida yoshlar yetakchisi tavsiyasi bilan yoshlarning xonadon tomorqasiga issiqxona qurib berilgan. Bu dehqon qizlarimiz hayotida tom ma’noda yangi sahifa ochilishiga turtki bo‘ldi.   Yurgan – daryo... Ravshan Jonibekov hamrohligida yuqorida tilga olingan qahramonlarimizning hozirgi kundagi faoliyati bilan tanishdik. – Issiqxonamiz maydoni 1 sotix. – deydi Saida To‘xtaboyeva. – Bodring, rediska, ko‘katlar yetishtiramiz. Mahsulotimizni qo‘ni-qo‘shnilar, yaqin hududdagi do‘kon egalari so‘rab kelishadi. Har yili o‘rtacha 200-300 kg. bodring, 100-150 kg.ga yaqin rediska va ko‘katlar olyapmiz. O‘zimdan tashqari, oila a’zolarim bo‘sh vaqtida issiqxona ishlarida ko‘maklashadi. Yurgan – daryo, o‘tirgan bo‘yra deyishganidek, har holda ro‘zg‘orimizga foydasi tegyapti. Erta bahor ilik uzildi paytda bodring va rediska sotishga tayyor bo‘ladi. Saida To‘xtaboyevaning aytishicha, xonadonda ayni paytda biogumus organik o‘g‘iti ham tayyorlanmoqda. Bu o‘g‘it yordamida mingdan ortiq pomidor ko‘chatlari yetishtiriladi. May oyi yakunida bodring hosilidan bo‘shagan yerga pomidor ekilib, to kech kuzgacha hosil olinadi. Har yili 7-10 million qo‘shimcha daromad shuning ortidan. Ayni paytda xonadon egalari yaqin hududda joylashgan 10 sotix bo‘sh yer maydoniga yoshlar yetakchisi bilan issiqxona qurishni rejalashtirmoqda.   Issiqxona Atirguli So‘ng Ayitgul Yo‘ldashevaning issiqxonasi tomon otlandik. Ayitgulning turmush o‘rtog‘i Jasurbek Kenjayev ayni damda Rossiya Federatsiyasida ishlaydi. Bir nafar farzandning onasi oilada yagona mehnatga layoqatli bo‘lgani uchun issiqxona maydonini kengaytirib, ko‘proq hosil yetishtirish hamda daromadni yaxshilash maqsadida yoshlar yetakchisiga murojaat qilgan va issiqxona uning uyida ham qurib berilgan. Qahramonimiz bilan issiqxonaga kirar ekanmiz, 0,5 sotix maydonda baravj o‘sayotgan pomidor va bodring ko‘chatlaridan tashqari, issiqxona chetida ochilib yotgan gul ko‘chatlari ko‘zimizni quvnatib yubordi. – Gulchillikka avvaldan qiziqaman, – deydi Ayitgul. – Shuning uchun issiqxona bahonasida sevimli mashg‘ulotimni qilishga ham vaqt topyapman. Ko‘chat yetishtirish, mahalliy va mineral o‘g‘itlar sotib olishga o‘rtacha 200-300 ming so‘m sarflaymiz. Erongul, kartoshkagul, aloe kabi gullarimiz o‘rtacha 1000-2000 so‘mdan sotiladi. Gullarimizni hududdagi tashkilotlar, maktab va jamoat joylariga ekish uchun yetkazib beramiz. 10-15 kundan keyin bodringimiz tayyor bo‘ladi. Asosan, uy bekalari tuzlama va salat tayyorlash uchun so‘raydi. Shu desangiz, to kech kuzgacha issiqxonadan chiqmaymiz. Ayitgul Yo‘ldashevaning aytishicha, issiqxonada bodringning o‘rtapishar “Gulnoz”, pomidorning “Do‘stlik” navi parvarishlanmoqda. Bir burchakga ertapishar rediska ekilganiga esa 1 oydan oshdi. Yaqin kunlarda bu mahsulot bozor peshtaxtasidan o‘rin oladi. Ishning ko‘zini bilgan Ayitgul Yo‘ldashevaning mo‘jazgina issiqxonasida piyoz, sarimsoqpiyoz va ko‘katlar ham nish urgan.   Yurtning ro‘zg‘orida sen baraka, bol... – Bu issiqxonalardan yoshlarimiz samarali foydalanmoqda, – deydi yoshlar yetakchisi Ravshan Jonibekov. – Har yili erta bahorda sabzavot ko‘chatlarini yetishtirib, qo‘shnilarga va bozorga olib chiqib sotishni kanda qilishmaydi. Oddiy tomorqaga nisbatan bir oy oldin yaxshi hosil olib, oilasi daromadlariga hissasini qo‘shib kelmoqda. Darhaqiqat, mehnat insonni ulug‘laydi. Kichik maydonda o‘zining bo‘sh vaqtini behuda o‘tkazmasdan, yaqinlari bilan birga yerga mehr berayotgan qahramonlarimizning ertangi kunga ishonchi yuksak. Nozik xilqat vakilalarining uddaburonligi, mehnatsevarligi, nafaqat oilasi, balki qo‘ni-qo‘shnisi uchun manfaatli bo‘lmoqda. Shularni teran anglab, Oydin Hojiyevaning dehqon ayollarga bag‘ishlangan “Yurtning ro‘zg‘orida sen baraka, bol...” satrlari xayolimizdan o‘tdi.

19.4.2024 143

“O‘zagrosug‘urta” parkentlik bir guruh yoshlarning salohiyatini yuzaga chiqarishda hamkorlik qiladi

O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining “O‘zbekiston — 2030” strategiyasini “Yoshlar va biznesni qo‘llab-quvvatlash yili”da amalga oshirishga oid davlat dasturi to‘g‘risida”gi Farmonida “Yoshlar balansi” asosida vazirlik, idora va tashkilotlar rahbarlari alohida ishlash talab etiladigan, shuningdek, iste’dodli va iqtidorli yoshlarga biriktirilishi belgilangan. Unga ko‘ra, har oyda ular bilan uchrashib, muammolarini hal qilish, istak-va qiziqishlari, iqtidor va salohiyatini yuzaga chiqarish, kasb-hunarga o‘qitish, huquqiy ongi va madaniyatini yuksaltirishga har tomonlama ko‘maklashish, umuman, hayotda o‘z o‘rnini topishida tegishli chora-tadbirlarni amalga oshirib boradi. Toshkent viloyati Parkent tumanidagi to‘rtta mahallada yashovchi 24 nafar yoshlar “O‘zagrosug‘urta” AJ Boshqaruvi raisiga biriktirilgan bo‘lib, hududiy yoshlar yetakchilari bilan hamkorlikda ular bilan muntazam ravishda uchrashuvlar o‘tkazish yo‘lga qo‘yilmoqda. Jamiyat rahbariyatining dastlabki uchrashuvi doirasida yoshlarning madaniy hordiq chiqarishiga alohida e’tibor qaratildi. Yoshlarning poytaxtimizdagi Muqimiy nomidagi O‘zbek davlat musiqali drama teatriga safar uyushtirildi. Safar davomida madaniyat markazining tashkil etilishi tarixi, teatr hayot va faoliyati bilan tanishitirildi. Shuningdek, ular “Olifta” spektaklini tomosha qilishdi. Spektakl tarbiyaviy ahamiyatga ega bo‘lib, yoshlarni fikrlashga, mulohaza yuritishga undaydi. Asar qahramoni bo‘lgan yigit qishloqqa qarindoshlarini izlab boradi va u yerda bir qizni sevib qoladi. Asarda yigit yengil-yelpi hayot kechirishdan ko‘ra, mehnat qilish afzalligini tushunib yetadi. Jamiyat Boshqaruvining parkentlik yoshlarni har tomonlama qo‘llab-quvvatlash borasidagi sa’y-harakatlari davom etadi.

19.4.2024 137

Bir mavsumda 30 mln daromad

 Mamlakatimizda ishsiz yoshlarning qishloq xo‘jaligida bandligini ta’minlashga jiddiy e’tibor qaratilmoqda. Mehnatsevar, shijoatli yoshlarga imtiyozli davr bilan yer maydonlari ajratilayotgani juda katta samara bermoqda. Shundan oilasiga daromad olib kirayotgan yoshlar safi kengaydi. Jarqo‘rg‘onlik 24 yoshli Ilhom Toshtemirov shunday yoshlardan biri. “Qurilishda nima ish bo‘lsa, qildim”... Jarqo‘rg‘on tumanining “Oqtepa” mahallasida yashovchi Ilhom Toshtemirov o‘rta maktabni tamomlagach, oliy ta’limga hujjat topshirdi. Biroq natija kutilgandek bo‘lmadi. Endi u ishlashi lozim edi. Bir-ikki tanishining yordami bilan yaqin hududdagi qurilishlarda ishlab, pul topdi. Biroq og‘ir mehnat sharoiti bora-bora uning sog‘ligiga salbiy ta’sir qildi. – Qurilishda nima ish bo‘lsa, qilib ko‘rdim, – deydi Ilhom Toshtemirov. – Sog‘ligim ko‘tarmagani uchun bu ishdan ketdim. Ancha muddat o‘zimga to‘g‘ri keladigan ish izlab, bormagan joyim, kirmagan eshigim qolmadi. Bittasida til bilmasligim, yana birida kompyuterni tushunmasligim pand berdi. Ayni kuchga to‘lgan paytda kunni shunchaki o‘tkazishni xohlamasdim. Shunday kunlarning birida ijtimoiy tarmoqlar orqali davlatimiz tomonidan ishsiz yoshlarga imtiyozli shartlarda yer ajratilayotgani to‘g‘risidagi xabarlarga ko‘zim tushdi. Dehqonchilikdan yaxshigina xabari borligi, astoydil mehnat qilsa, yaxshi natijalarga erishishi mumkinligini o‘ylab, Ilhom Toshtemirov mahalla yoshlar yetakchisiga murojaat qiladi. Yetakchi unga “Yoshlar daftari”ga kiritish orqali yer bilan ta’minlashga va uyiga yaqin hududdan 30 yil muddatga ijara asosida 30 sotix yer ajratib berishga yordam bergan. Yoshlarimiz anchagina tirishqoq – Bugun mehnat qilaman, yurt koriga yarayman, deydigan yoshga istalgan sohada ko‘plab imkoniyat eshiklari ochilmoqda, – deydi “Oqtepa” mahallasi yoshlar yetakchisi Otabek Mahmadiyorov. — Xususan, “Yoshlar daftari”ning amaliyotga joriy etilishi “Oqtepa” mahallasi yoshlarining hayotini tubdan o‘zgartirib yubordi. Misol uchun, o‘tgan yilda iqtisodiyotning ma’lum bir tarmog‘ida band bo‘lmagan Ilhom Toshtemirovdan tashqari, yana 3 nafar mahallamiz yoshlariga tuman hokimligi ko‘magi asosida 30 sotixdan yer ajratib berildi. Mazkur yer maydonlaridan ular 30 yil ijara asosida foydalanish huquqiga ega bo‘ldilar. 2023-yilda yosh fermerlarimiz o‘zlariga tegishli yer maydoniga sinov tariqasida yeryong‘oq ekishdi. Yetakchining so‘zlariga ko‘ra, yoshlarga ekinni yetishtirish bo‘yicha tajribali bobodehqonlar o‘z maslahat va tavsiyalarini berib borgan. Yer unumdorligi, ta’bir joiz bo‘lsa, inson e’tiborini sog‘inganidanmi, hosili barakali bo‘ldi. Endi menda ham yer bor! — Insonning har bir ishni boshlashda turli xil to‘siqlarga duch kelishi tabiiy holat, – deydi Ilhom Toshtemirov biz bilan suhbatda. — Biz, yoshlarda ham avval tajriba, hali sohani yetarli darajada o‘rganmaganimiz zarar qilmasmikan, hosilimiz yaxshi bo‘larmikan, degan fikrlar xayolimizda g‘ujg‘on aylanardi. Biroq mahallamiz mas’ullari, xususan, yetakchimiz va tajribali dehqon hamda fermerlar bu borada bizni qo‘llab-quvvatladi. Yaxshi niyatda 30 sotix yerimizga 4-5 million xarajat qilib, yeryong‘oq ekdik. Vaqtida o‘g‘itladik, sug‘ordik, chopiq qildik. 25-30 million so‘mga yaqin daromad qilib, oilamizga foyda olib kirdim. Xalqimiz dasturxoniga yeryong‘oq yetkazib berishga o‘zimning kichik hissamni qo‘shayotganimdan xursandchilik va baxtiyorlik sezdim. Endi men ham jamiyatga kerakman, chunki yerim, mehnat qilishga arzigulik vazifam bor! Ayni paytda qahramonimiz 1 nafar oila a’zosini doimiy, hosil yig‘ish paytida 10 ga yaqin hamqishlog‘ini mavsumiy ish bilan ta’minlagan. E'’iborlisi, Ilhomjonga tegishli yer hozirda bo‘sh yotgan emas. Erta bahordan dalada bo‘lgan Ilhom qishning so‘nggi kunlarida yerga sepgan urug‘idan ungan ko‘katlarni bozorga yetkazib berishga tayyorlanmoqda. Shuningdek, joriy yilda qo‘shimcha yer maydoni olib, yeryong‘oq yetishtirishni ko‘paytirish, eng muhimi, sifatli eksportbop mahsulot qilishga jiddiy bel bog‘lagani tahsinga sazovordir. Intilish va izlanish hosilasi Uning aytishicha, Prezidentimiz joriy yil 5-aprelda “Yoshlarga yer ajratish orqali ularning daromadlarini oshirish va bandligini ta’minlash, shuningdek, yangi yer maydonlarini o‘zlashtirish chora-tadbirlari to‘g‘risida”gi qarorni imzolashi ishsiz yoshlarni qishloq xo‘jaligiga jalb etish va shu orqali yer egalarining daromadlarini ko‘paytirishga xizmat qilishida kutilgan voqealardan biri bo‘ldi. Qarorga ko‘ra, talabgorlarga 30 yil muddatgacha kichik lotlarda “bir massiv – bir mahsulot” tamoyili asosida sabzavot, kartoshka, poliz ekinlari, gul, ko‘katlar, makkajo‘xori doni, dukkakli va moyli ekinlar yetishtirishga sug‘oriladigan ekin maydonlari, bog‘dorchilik-uzumchilik yo‘nalishlari uchun ko‘p yillik daraxtzorlar yoki samarasiz bog‘lar yer maydonlari hamda dorivor o‘simliklar yetishtirish, chorvachilik yo‘nalishlari uchun chorva ozuqasi ekinlarini yetishtirishga mo‘ljallangan, lalmi, bo‘z, yaylov va yangi o‘zlashtirilgan yer maydonlari beriladi. Bunda yer maydonlarini ijaraga berish bo‘yicha elektron onlayn auksion savdolari g‘oliblariga yer uchastkasi narxini 10 yil muddatga teng ulushlarda foizsiz bo‘lib-bo‘lib to‘lashga ruxsat beriladi. Dehqonchilik- savobli va mashaqqatli mehnatni talab etadi. Yaxshi niyat bilan yerga nihol qadab, undan rizq undirish sabr-toqat, zalvorli mas;uliyat demak. Shunday ekan, harakat va izlanishlardan to‘xtamaydigan Ilhom Toshtemirov kabi yoshlarimizning ko‘payishi dasturxonlarimizni to‘kin, hayotimizni farovon bo‘lishida muhim omil desak yanglishmagan bo‘lamiz.

15.4.2024 194

Migrantlarni yurtimizga qaytaryapmiz

Prezidentimiz qarori bilan 2022-yilda har bir mahallada yoshlar yetakchisi lavozimi joriy etildi. Mahalla yoshlar yetakchilari yoshlarning jamiyatda o‘z o‘rinini topishi, bo‘sh vaqtlarini mazmunli o‘tkazishi va yoshlar o‘rtasida jinoyatchilikning oldini olish uchun tizimli ishlarni olib bormoqda. Men yoshlar yetakchisi lavozimi tashkil etilganidan buyon Qarshi shahar “Eski anhor” mahallasi yoshlar yetakchisi sifatida faoliyat olib bormoqdaman. Faoliyatim davomida mahallam yoshlarining ko‘plab murojaatlariga yechib topib, ularni har tomonlama qo‘llab kelyapman. Mahallamda migratsiyada yurgan yoshlar ko‘pchilikni tashkil etadi. Ularni O‘zbekistonga qaytarish va ish bilan ta’minlash bo‘yicha zarur shart-sharoitlar yaratilyapti. Masalan, Jaloliddin Mamatov 2002-yilda tug‘ilgan. Bundan bir necha oy oldin chet davlatga ishlash uchun chiqib ketgan. U Ukraina davlatiga ishlash uchun borgan, lekin u yerda firibgarlar tuzog‘iga tushib, og‘ir vaziyatda qolgan edi. Jaloliddinni u yerdan olib kelish uchun shahar hokimi va Yoshlar ishlari agentligi Qarshi shahar bo‘limi boshlig‘iga murojaat bilan chiqdim. Qarshi shahar hokimi Normo‘min Xolboyev va Yoshlar ishlari agentligi Qarshi shahar bo‘limi boshlig‘i Jahongir Po‘latov migratsiyadagi Jaloliddin Mamatov bilan onlayn suhbatlashib, vaziyatni o‘rgandi. Shu tashabbus natijasida shahar hokimligi ko‘magida chet elda og‘ir vaziyatda qolgan Jaloliddinni O‘zbekistonga qaytarish uchun 8 million so‘m moddiy ko‘mak ajratildi. Mahalladoshimiz tez orada O‘zbekistonga qaytadi. U bilan suhbatlashganimda IT sohasiga qiziqishi borligini aytdi. Qiziqishidan kelib chiqib, uni zamonaviy kasblarga o‘qitishni reja qilganman. Ishonchim komil, u o‘zini ko‘rsatib, yoshlarga namuna bo‘la oladi. Mahallam yoshlarining taqdiri mening ham taqdirimdir. Shuning uchun ularning jamiyatda o‘z o‘rinini topishi, salohiyatli kadrlar bo‘lib yetishishida jonbozlik ko‘rsatib, barcha chora-tadbirlarni yo‘lga qo‘yganman. Men ishimni yaxshi ko‘raman.

15.4.2024 216

12 yoshda IELTS 7 ball

Biz 16-17 yoshli maktab o‘quvchilarining IELTSdan 7-8 ball olgani haqida ko‘p eshitamiz. Ular 3-4 yillik o‘rganish va mehnat orqasidan shu natijaga erishgani maqtovga loyiq. Ammo 12 yoshli qizning bunday yuqori natijaga erishishi hayratlanarli, u nafaqat o‘z tengqurlari, balki o‘zidan 5-10 yosh kattalarga ham o‘rnak bo‘ladi. Saidaxon Hamroyeva poytaxtimizning Yashnobod tumanidagi 30-maktabning 6-sinf o‘quvchisi. 1-sinfdan ingliz tiliga mehr qo‘ygan. Bu fanni sevib o‘rganishiga onasi Dilnavoz Murodova yaqindan ko‘maklashgan. — Onajonim mening birinchi o‘qituvchim, – deydi Saidaxon. — Chunki o‘zlari ham ingliz tilidan dars beradi. Farzandlarning katta yutuqlarga erishishida ota-onaning o‘rni beqiyos. Qahramonimiz ham onasidan olgan saboqlariga asoslanib, o‘z ustida mustaqil shug‘ullangan. Bola boshidan deganlaridek, 9-10 yoshli qizcha uchun tilni mustaqil o‘rganishga harakat qilishi e’tirof etishga arzigulik holat. Aytishicha, onasi bergan vazifalarni o‘zi mustaqil bajarib, o‘zi tekshirib o‘rgangan. Keyinchalik, IELTSga tayyorlanishni boshlab, asosan “Complete IELTS” kitobidan foydalangan. Imkoniyatlardan foydalana olish muvaffaqiyat eshiklarini ochadi. Saidaxon ham shunday imkoniyatlarning biridan foydalanganligini aytdi. Registon o‘quv markazining Oliygoh.uz jamoasi bilan hamkorlikda “Ta’lim Granti” tanlovini e’lon qilgani u uchun ayni muddao bo‘lgan. Natijada shu o‘quv markazida 4 oy grant asosida o‘qib, IELTSdan 7 balni qo‘lga kiritgan. – Mustaqil o‘qigan paytlarim kuniga 2-3 soat shug‘ullangan bo‘lsam, 4 oy qattiqroq tayyorlanishga to‘g‘ri keldi va kamida 3-4 soat ingliz tili bilan shug‘ullandim. Natijasi ota-onam va o‘qituvchilarimni ham juda quvontirdi, – deydi ko‘zlari yonib turgan Saidaxon. – Ingliz tilidan tashqari, biologiya va matematikaga qiziqaman. Kelajakda shifokor bo‘lmoqchiman. Saidaxondek zukko yoshlar uchun bir qator imkoniyatlar yaratilgan, albatta. 2024-yilda chet tilini bilish bo‘yicha xalqaro imtihondan yuqori ball olganlarga nafaqat imtihon xarajati, balki olti oylik o‘qish puli ham to‘lab berilishi belgilangan. Hozir Saidaxon ushbu umkoniyatdan foydalanish uchun ariza topshirgan va tez orada Yoshlar ishlari agentligi tomonidan mablag‘lar to‘lab beriladi.

5.4.2024 262

7 yilga umrim uzaysin desangiz, ko'proq piyoda yuring

Piyoda yurish — jismoniy mashqlar orasidagi eng oson va qulay turi. Yurish salomatlik uchun foydali bo‘libgina qolmay, insonning ruhiy holatiga ham ijobiy ta’sir etadi. Xo‘sh, piyoda yurishning nafi haqida mutaxassislar qanday tibbiy tavsiyalar beradi? Mutaxassis fikri — Odam o‘zini yaxshi his qilishi va tashqi ko‘rinishining ko‘rkam bo‘lishida piyoda yurishning ahamiyati katta, — deydi Salomatlik va strategik rivojlanish instituti bo‘lim boshlig‘i, tibbiyot fanlari nomzodi Feruza Tohirova. — Sababi yayov yurganda insonning barcha muskullari harakatga kelib, tanada moddalar almashinuvi yaxshilanadi. Ayniqsa, erta tongda piyoda yurish salomatlik uchun juda foydali. Chunki bu vaqtda havo toza bo‘ladi, kishi kechasi uxlab, dam olgani sababidan charchamasdan 30-40 daqiqa bemalol yayov kezishi mumkin. Qolaversa, kechki payt ishdan chiqqach, imkon bo‘lsa, yo‘lning bir qismini piyoda bosib o‘tish, ruhiyatga tetiklik baxsh etib, kishini tinchlantiradi va charchoqni oladi. Shuningdek: ▪️Umr davomiyligini uzaytiradi. Ko‘p yillik tadqiqotlar natijasiga ko‘ra, har kuni bir yoki undan ortiq kilometr masofani piyoda bosib o‘tishga odatlanganlar bunday mashg‘ulotni xush ko‘rmaydiganlarga nisbatan 7 yilgacha ko‘proq umr ko‘rar ekan. Shuningdek, muntazam piyoda yurish yoshlikni uzaytiradi. ▪️Moddalar almashinuvini yaxshilaydi. Yuqori qon bosimi, qand miqdorining balandligi, ortiqcha vazn, asabiylik, turli kasalliklarga tez chalinuvchanlik, bosh og‘rig‘i, tez charchash... Bu ro‘yxatni yana uzoq davom ettirish mumkin va bularning barchasiga muntazam piyoda berish orqali yaxshigina zarba berish mumkin. ▪️Mablag‘ni tejaydi. Bugun yurtimizda sport zallari va fitnes klublari ko‘p. Ammo ularga qatnash uchun mablag‘ kerak. Bundan tashqari, velotrenajyor sotib olib, uyda shug‘ullanish uchun ham pul zarur. Shunchaki piyoda yurish esa yo‘l-yo‘lakay ishlarni bitirish bilan birga, sizni ana shunday xarajatlar, eng muhimi, qimmat tibbiy muolajalardan xalos etadi. ▪️Uyquni yaxshilaydi, stressdan himoyalaydi. Asrimizning quloch yozayotgan muammolari qatorida stress va uyqu buzilishi alohida o‘rin tutadi. Ularning har ikkisi bir-biriga chambarchas bog‘liq. Muntazam piyoda yurish aqliy tetiklik bilan birga, jismoniy charchoqqa olib keladi. Bu esa o‘z navbatida asabni tinchlantirib, tiniqib uxlashga yordam beradi. ▪️Suyaklarni mustahkamlaydi. Qator suyak kasalliklari borki, ularda piyoda yurish nafaqat befoyda, balki zararli va xavfli hamdir. Yangi jarohatlar, artritning faol bosqichlari shular jumlasidan. Ammo mutlaq ko‘pchilik uchun piyoda yurish suyaklarni mustahkamlashdek muhim yutuqni keltiradi. Tayanch-harakat tizimining sog‘lomligi esa organizmdagi juda ko‘p muammolarning oldini oladi. ▪️Ko‘rish qobiliyatini yaxshilaydi. Ochiq havoda, istirohat bog‘larida, keng dalalarda sayr qilayotgan inson istasa-istamasa, uzoqlarga tikiladi, turli manzaralarni tomosha qiladi. Piyoda yurish ortidan qon aylanishi yaxshilanishi ko‘zga ham o‘z ta’sirini o‘tkazmay qolmaydi. ▪️Kasalliklarning oldini oladi. Me’yorida, ma’lum bir masofaga piyoda yurishning nojo‘ya ta’siri yo‘q, aksincha salomatlik uchun foydali jihatlari talaygina. Xususan, yayov kezish semizlik, yurak-qon tomir xastaliklari, shamollash, qandli diabet kabi kasalliklar va turli zararli odatlardan xalos bo‘lishga yordam beradi. Shunday ekan piyoda yurishni odatga aylantiring va doimo sog‘lom bo‘ling. (https://telegra.ph/file/11ff483efebc0a3298193.jpg)

13.3.2024 392

Xiyobon kim uchun?

Aka, turing. Bu yerda oʻtirish mumkin emas. Nega? Kimgadir zararim tegyaptimi? Fuqarolar uchun oʻrindiqlar qo‘yilgan. Marhamat, oʻsha yerda ishingiz bilan shugʻullaning. Chimni bosish taqiqlangan. Amir Temur xiyobonida Mulliy gvardiya xodimi bilan suhbatimiz mening chim ustidan turib ketishim, toʻgʻrirogʻi, turgʻizib yuborilishim bilan yakun topdi. Tor uyning toʻrt devoridan siqilgan payt koʻngil koʻchada kitob varaqlashni istaydi-yu, bir boqqa borarkansan, doim shu ahvol. Milliy gvardiya xodimi oʻtirish uchun “skameyka”lar borligini vaj qilib, chim ustidagi maroqli mutolaani buzishdan “rohatlanadi”. Ulargayam “tepa”dan shunday buyruq kelgandir-da. Atrofga qarasam, o‘rindiqlarning yarmi quyoshda qizib yotibdi, o‘tirib bo‘lmaydi. Qolganlari “ishq mutolaasi” bilan band. Biror “Bookcafe”ga borib, kitob oʻqiy desang, u yerda narxlar qimmat. Yana uyga borib, oʻsha to‘rt devor ichidagi mutolaadan boshqa chora qolmaydi... Bugun rivojlanishning har jabhasida Ovroʻpadan andoza olayotgan hukumatimiz, kishilarning hordiq chiqarishi yoki kitob oʻqishi uchun mavjud boʻlgan bogʻlar masalasida ham oʻrnak olishsa yomon boʻlmasdi. Shunaqangi paytlarda qishlogʻimdan beminnat joy yoʻqligi xayolimga kelaveradi. Qayerda oʻtirasan, qayerda yurasan, xullas, ixtiyor oʻzingda. Birov pishagingni “pisht” demaydi. Bu Toshkentda ajiriqning ham qadri baland...      

13.3.2024 393

ENG YOSH VA “ZULFIYA”CHI YETAKCHI

Bugungi kunda hayotimizning turli jabhalarida ayollarning faolligi, nufuzi ortib bormoqda. Mamlakatimiz taraqqiyotini, jamiyatimiz rivojini ayollarsiz, ularning faol ishtirokisiz tasavvur eta olmaymiz. Mashaqqatli kasblarda shijoat va matonat bilan faoliyat yuritayotgan ayol-qizlarimiz esa alohida e’tirofga, e’tiborga loyiq. 2022-yilda Prezidentimiz tashabbusi bilan yurtimizdagi barcha mahallalarda yoshlar yetakchisi lavozimi joriy etilgan edi. Ayni paytda mazkur lavozimda, jumladan, 829 ta ayol-qizlar faoliyat yuritmoqda. Ularning aksariyati yoshlarni to‘g‘ri yo‘lga boshlash, vaqtini foydali mashg‘ulotlarga yo‘naltirish, kasb-hunar egallashi, ishli bo‘lishiga beqiyos hissa qo‘shib kelmoqda. Bugungi maqolamiz ana shunday lider qizlardan biri, Andijon viloyati Xo‘jaobod tumani “Gara guri” mahallasi yetakchisi, 23 yoshli Husniyobonu Jonibekova. Husniyobonu Jonibekova – 2000-yil 19-avgustda Xo‘jaobod tumanida ziyoli oilada tug‘ilgan. 2023-yil 16-iyundan buyon Xo‘jaobod tumani “Gara guri” mahallasi yoshlar yetakchisi sifatida faoliyat yuritmoqda. Yoshlar siyosati sohasidagi samarali faoliyati yuksak baholanib, yaqinda O‘zbekiston Respublikasi Prezidenti qaroriga asosan Zulfiya nomidagi davlat mukofoti bilan taqdirlandi.   Erishgan yutuqlari: “Yilning eng namunali mahalla yoshlar yetakchisi” tanlovining viloyat bosqichida “Alohida e’tiborga muhtoj bo‘lgan yoshlar bilan samarali ishlagan eng namunali mahalla yetakchisi” nominatsiyasi g‘olibi (2023-yil); “Ibrat Academy” ilovasi orqali turk tili kursini muvaffaqiyatli tamomlab, sertifikat bilan taqdirlangan (2023-yil); Yoshlar muammolarini bevosita mahallada hal etish, ularni har tomonlama qo‘llab-quvvatlash borasidagi samarali faoliyati uchun Mahallalarda yoshlar bilan ishlash masalalarini muvofiqlashtirish bo‘yicha Respublika komissiyasi tomonidan tashakkurnoma bilan taqdirlangan (2023-yil).   Xo‘jaobod tumani “Gara guri” mahallasi aholisining 629 nafarini yoshlar tashkil etadi. Husniyobonu mahalla yoshlarining balansini to‘liq shakllantirgan. Faoliyati davomida mahallada yoshlarning bo‘sh vaqtini mazmunli tashkil etish yo‘nalishida 60 dan ortiq loyiha va tadbirlar tashkil etdi. Ushbu tadbir va loyihalarga jami 590 nafar yoshlar qamrab olindi. Mahalla yoshlarining murojaatlari o‘rganib chiqilib, barchasi ijobiy hal etilmoqda. Ishsiz yoshlarning: – 25 nafari doimiy ishlar bilan ta’minlandi; – 30 nafari “Bandlik dasturi” orqali ish bilan ta’minlandi; – 12 nafari kasb-hunarga o‘qitilyapti; – 7 nafariga tadbirkorlik faoliyatini boshlashi uchun imtiyozli kreditlar ajratildi;.   Xatlov jarayonlarida 38 nafar ijtimoiy himoyaga muhtoj yoshlar aniqlandi. Yetakchining tavsiyasiga ko‘ra, ularni “Yoshlar daftari”ga kiritish orqali: – 12 nafar talabaga shartnoma pullari to‘lab berildi; – 4 nafar yoshga ish qurollari uchun subsidiyalar ajratildi; – 5 nafarining davolanish xarajatlari qoplandi; – 11 nafariga bir martalik moddiy yordam berildi; – 5 nafariga dehqonchilik qilishi uchun ijara asosida yer ajratildi; – 1 nafari haydovchilik kursida o‘qitildi.   Yetakchi mahalla yoshlarini yot g‘oyalar ta’siridan asrash, bo‘sh vaqtlarida foydali ishlar bilan band bo‘lishini alohida nazoratga olgan. Maktab o‘quvchilari hamda uyushmagan yoshlar o‘rtasida doimiy ravishda tadbirlar o‘tkazib keladi. Jumladan, o‘tgan vaqt davomida 21 marotaba sport musobaqalari va bellashuvlar o‘tkazildi. 9 nafar muntazam dars qoldiruvchi o‘quvchi va ularning ota-onalari bilan tushuntirish ishlari olib borilib, darslarga qatnovi yo‘lga qo‘yildi.  “Gara guri” mahallasi yetakchisi homiylar bilan birgalikda 12 nafar ijtimoiy himoyaga muhtoj oila farzandlarini o‘quvchilar formasi bilan ta’minlanishida yordam berdi. Mahallada ishsiz, bandligi ta’minlanmagan, jinoyatga moyil 28 nafar “qizil” toifadagi yoshlar yetakchining sa’y-harakatlari naijasida “yashil” va “sariq” toifalarga o‘tkazildi. Yoshlar o‘rtasida jinoyatchilikning oldini olish uchun ular bilan ishlash tizimini to‘g‘ro yo‘lga qo‘yish kerak. Bu asosan yoshlar yetakchisining zimmasiga tushmoqda. Husniyobonu Jonibekova mahallasidagi jinoyatga moyilligi bor va tarbiyasi og‘ir yoshlar bilan tizimli ishlarni yo‘lga qo‘ygan. 4 nafar profilaktika hisobidagi yoshlar bilan profilaktika inspektori hamda yoshlar yetakchisi hamkorligida muntazam olib borilgan targ‘ibot ishlari natijasida bu yoshlar profilaktik hisobidan chiqarildi. 2 nafar tarbiyasi og‘ir yosh bilan ishlashda jamoatchilikni jalb qilgan holda tarbiyasi og‘ir yoshlar bilan tushuntirish ishlari olib borildi va ularni sog‘lom hayotga qaytarishga erishdi. Ushbu yoshlar mahalla profilaktika inspektoriga biriktirilib, ular doimiy nazoratga olindi. Buning natijasi o‘laroq, “Gara guri” mahallasi yoshlari o‘rtasida jinoyatchilik holatlari qayd etilmagan. Yetakchi mahalla yoshlarining kelajakda hayotda munosib o‘rnini topishi, yetuk kadr bo‘lishi, ularni harbiy-vatanparvarlik ruhida tarbiyalash maqsadida hududdagi harbiy okrug bilan hamkorlikda “Vatan – ulug‘, burch – muqaddas!” mavzusida tadbirlar tashkil etmoqda. Oila jamiyatning muqaddas maskani, tarbiya makonidir. Husniyobonu mahalladagi yosh oilalarning turmush sharoitlarini yaxshilash, oiladagi muhitni yaxshilashga alogida e’tibor qaratadi. Natijada, faoliyati davomida 2 ta ajrim yoqasiga kelib qolgan yosh oilani mahalladagi jamoatchilik, xotin-qizlar faollarini jalb qilgan holda muammolarini hal etib, yarashtirishga erishdi. Yoshlarni oilaviy hayotga tayyorlash bo‘yicha mahalla raisi, xotin-qizlar faoli, diniy soha vakillari bilan hamkorlikda turmush qurish arafasidagi yoshlar bilan davra suhbatlari tashkil etib keladi. Yosh oilalar bilan “Oila – muqaddas dargoh” mavzusida davra suhbatlari, “Ibratli qaynona va kelin” tanlovlarini ko‘chalar kesimida o‘tkazib kelmoqda. Mazkur tanlovlarda qaynonalarning ham ishtiroki va o‘z kelinini qo‘llab-quvvatlashi barchaga namuna bo‘lmoqda. Husniyobonu kabi o‘z taqdirini Vatan taqdiri bilan chambarchas bog‘lagan yoshlarimizning ko‘pligi O‘zbekistonning kelajagi ishonchli qo‘llarda ekanligini ko‘rsatmoqda.   Go‘zaloy MAHAMATOVA, “Gara guri” mahallasidan, 28 yosh: – Mahallamizdagi tikuvchi ayoldan tikuvchilik sirlarini o‘rganganman. 3 yildan beri uyimda qo‘l tikuv mashinasida ishlardim. Yoshlar yetakchisi Husniyobonu oilaviy holatimizni o‘rganish uchun kelganida tikuvchilik mashinasi kerakligini aytgandim. Shundan keyin meni “Yoshlar daftari”ga kiritib, subsidiya asosida tikuv mashinasi va tikish uchun barcha asbob-uskunalar olib berildi. Uyimdan bir xonani chevarxonaga aylantirib, hozir 2 ta ishchi o‘rin yaratganman. Oylik daromadim 1 million atrofida. Qo‘shni mahallalardan ham kiyim tiktirish istagida bo‘lgan ayol-qizlar kelib buyurtma bermoqda. Kelajakda tikuvchilik faoliyatimni kengaytirib, ishlab chiqarishni yo‘lga qo‘ymoqchiman. Mahsulotlarimni eksport qilishni reja qilyapman.   Beksulton TOLIPOV, “Gara guri” mahallasidan, 26 yosh: – Mahallamiz yetakchisi yordami bilan asalarichilik faoliyatini yo‘lga qo‘yish maqsadida 33 million so‘m imtiyozli kredit oldim. Hozir 10 ta qutida asalari boqyapman. Bu ishim mavsumiy faoliyat bo‘lgani uchun 15-20 million so‘m atrofida daromad bo‘lyapti. Asalari boqish ko‘p mehnat talab etmaydi, faqat vaqtida parvarishlash kifoya. Asalari boqish bilan birga boshqa faoliyat ham olib borsa bo‘ladi. O‘zimiz yig‘ib olgan asalni tumandagi savdo mazrkazlariga yetkazib beramiz. Sifatli, toza asal bo‘lgani uchun mahsulotimizga talab yuqori. Faoliyatimizni kengaytirish uchun yana quti olib kelishni maqsad qilib turibman.

4.3.2024 876

Zulfiya nomidagi Davlat mukofoti bilan taqdirlanganlar roʻyxati

⚡Oʻzbekiston Respublikasi Prezidentining “Zulfiya nomidagi Davlat mukofoti bilan taqdirlash toʻgʻrisida”gi qarori e'lon qilindi Zulfiya nomidagi Davlat mukofoti bilan taqdirlanganlar roʻyxati: ▪️Xudaybergenova Gulshinar Jangabayevna - Nukus shahridagi 1-bolalar musiqa va san’at maktabining o‘qituvchisi ▪️Kokanova Nursuliu Jenisbay qizi - Qoraqalpoq davlat universitetining 4-bosqich talabasi ▪️Suleymanova O‘g‘ilxon Abdurazok qizi - O‘zbek milliy maqom san’ati markazining Andijon viloyati bo‘limi artist-maqomchisi ▪️Jonibekova Xusniyobonu Ergashvoy qizi - Andijon viloyati Xo‘jaobod tumani "Gara guri" mahalla yoshlar yetakchisi ▪️Pulatova Mohichexra Temirovna - Buxoro davlat universitetining tayanch doktoranti ▪️To‘xtamishova Gulnora Mels qizi - Buxoro viloyati Romitan tumanidagi 2-kasb-hunar maktabi o‘qituvchisi ▪️Chilmurzayeva Maftuna Abdumannon qizi - O‘zbekiston Milliy universitetining mustaqil tadqiqotchisi (Jizzax viloyati) ▪️Xojiboqiyeva Niginaxon O‘tkir qizi - O‘zbekiston Milliy universitetining Jizzax filiali psixologiya fakulteti iqtisodiyot yo‘nalishi 3-bosqich talabasi ▪️Hakimova Shahzoda Bahriddin qizi - Toshkent tibbiyot akademiyasining davolash fakulteti 1-bosqich talabasi (Qashqadaryo viloyati) ▪️Mirzayorova Sevara Ubaydullayevna - Qarshi muhandislik-iqtisodiyot institutining sanoat issiqlik energetikasi ixtisosligi bo‘yicha tayanch doktoranti ▪️Eshpo‘latova Mohira O‘tkirjon qizi -Toshkent shahri Shayxontohur tumanidagi 34-umumiy o‘rta ta’lim maktabining o‘zbek tili va adabiyoti fani o‘qituvchisi (Navoiy viloyati) ▪️Omonboyeva Meruyert Erkin qizi - Navoiy viloyati Nurota tumanidagi «Qosimqaji-Meruyert» mas’uliyati cheklangan jamiyati direktori ▪️Xakimova Dilshoda Oybek qizi - O‘zbekiston davlat jahon tillari universitetining ingliz filologiyasi fakulteti 4-bosqich talabasi (Namangan viloyati) ▪️Ahmadjonova Muhayyojon Akramjon qizi - Toshkent tibbiyot akademiyasining davolash fakulteti 6-bosqich talabasi (Namangan viloyati) ▪️Savadyan Vilana Arsenovna - Samarqand viloyati Samarqand shahridagi 51-ixtisoslashtirilgan umumiy o‘rta ta’lim maktabining 10-sinf o‘quvchisi, badiiy gimnastika bo‘yicha O‘zbekiston milliy terma jamoasi a’zosi ▪️Yunusova Nargiza Tuychimurod qizi - Samarqand viloyati Tayloq tumani «Qo‘shchinor» gazetasi muxbiri ▪️Akramova Sarvinoz Abduvohid qizi - Toshkent davlat sharqshunoslik universitetining sharq filologiyasi va tarjimashunoslik fakulteti 3-bosqich talabasi (Sirdaryo viloyati) ▪️Irisqulova Kamola Normat qizi - Toshkent davlat transport universitetining avtomobil yo‘llarini loyihalash va qurish mutaxassisligi bo‘yicha 1-bosqich magistranti (Sirdaryo viloyati) ▪️Ergashova Sadoqat Eshmamat qizi - Toshkent davlat o‘zbek tili va adabiyoti universitetining tayanch doktoranti (Surxondaryo viloyati) ▪️Suyunova Shamsiqamar Iskandarovna - Ro‘zi Choriyev nomidagi Surxondaryo viloyati ixtisoslashtirilgan san’at maktab-internatining 11-sinf o‘quvchisi ▪️Tursunboyeva Fotima Botir qizi - Alisher Navoiy nomidagi O‘zbekiston davlat akademik katta teatri opera ijrochisi (Toshkent viloyati) ▪️Xaqnazarova Umida Ural qizi - Toshkent davlat agrar universitetining ipakchilik mutaxassisligi bo‘yicha 2-bosqich magistranti ▪️Abdusattorova Ziyodaxon Dilshodjon qizi - Farg‘ona viloyati yakkakurash sport turlariga ixtisoslashtirilgan sport maktabining kamondan otish bo‘yicha sportchisi ▪️Yo‘ldasheva Muxayyoxon Alisher qizi - Farg‘ona politexnika institutining qurilish fakulteti 4-bosqich talabasi ▪️Shomurotova Zulfiya Akmaljon qizi - Xorazm viloyati Xiva shahridagi Prezident maktabining 11-sinf o‘quvchisi ▪️Sapayeva Risolat Rustam qizi - O‘zbekiston davlat xoreografiya akademiyasining Urganch filiali xoreografiya fakulteti 2-bosqich talabasi ▪️Tosheva Marjana Rustam qizi - Yunus Rajabiy nomidagi O‘zbek milliy musiqa san’ati institutining vokal va cholg‘u ijrochiligi pedagoglarini tayyorlash kafedrasi o‘qituvchisi ▪️Trashkova Yelizaveta Dmitriyevna - O‘zbekiston davlat xoreografiya akademiyasining xoreografiya san’ati fakulteti 1-bosqich talabasi

23.2.2024 417

Ota-onasi bilan birga yashaydiganlar alohida yashovchilarga qaraganda farovonroq turmush kechiradi

Ma’lumki, farzandning komil inson sifatida voyaga yetishida ota-onaning roli nihoyatda katta. Farzand tarbiyasi ota-onadan juda katta mas’uliyatni talab qiladi. Farzand ota-ona uchun ulug‘ bir ne’mat bo‘lgani kabi, o‘z navbatida farzandlar ham ota-onasini hurmat qilishi, e’zozlashi xalqimizga xos milliy qadriyatlardandir.  Ota-ona bilan muloyim gaplashish, ehtirom ko‘rsatish, maslahatlashish, ularga g‘amxo’rlik ko’rsatish va xabar olish farzandlarning ota-ona rizoligini olishidagi muhim qadriyatlarimizdan biridir.  Generativlik xususiyati Masalaning yana bir muhim jihati bu farzandlarning voyaga yetganidan keyin ham ota-onasi bilan birga yashashi va ularga g‘amxo‘rlik qilishidir. Bu esa chuqur hurmat va mehr-oqibat belgisi hisoblanadi. Aynan shu jihat avlodlar o‘rtasida bir-biriga nisbatan ehtirom va qo‘llab-quvvatlash istagini yuzaga chiqaradi. Bu jihat ilmiy tadqiqotlarda generativlik xususiyati deyiladi.   Misol uchun, psixologik va psixo-ijtimoiy rivojlanish nazariyasini ishlab chiqqan E. Erik "generativlik" konsepsiyasini taklif qilgan. Unga ko‘ra, kattalar qadriyatlarni qaror toptirish va keyingi avlodlarga yetkazish hamda ularning farovon hayot kechirishini ta’minlashga intiladi. Ota-onalar bilan yashash bu generativlikning ifodasidir.Bu yerda voyaga yetgan farzandlar ota-onalariga hurmat va g‘amxo‘rlik ko‘rsatadi, yordam beradi va qo‘llab-quvvatlaydi.  Oilalarning faravonlik darajasiga taʼsiri Оta-ona bilan yashash oila a’zolariga g‘amxo‘rlik qilishning uzoq muddatli yechimi bo‘lib, oilalarning farovonlik darajasiga ham ta’sir qiladi. Shuningdek, ota-ona bilan birga yashash farzandlarda mas’uliyat hissini oshirib, ularda kasb-hunar o‘rganish, mehnat qilish va ko‘proq daromad topishga intilish hissini kuchaytiradi.  Soʻrovnoma va hisob-kitoblar Shundan kelib chiqib MHTI mutaxassislari milliy qadriyatlarimizdan biri bo’lgan ota-onaga ehtirom ko’rsatishning oilaning umumiy iqtisodiy daromadiga va farovonligiga ta’sirini tahlil qilib chiqdi.  Yuqoridagi nazariyalarga asoslanib, ota-onalar bilan yashash daromadni oshirishda yordam beradi, degan gipoteza shakllantirildi. Ushbu gipotezani isbotlash uchun ota-onalar o‘rtasida so‘rov o’tkazildi va hisob-kitoblar amalga oshirildi.  Ushbu modelda ota-ona bilan yashashning uy xo‘jaligi daromadiga ta’siri aniqlandi.  Daromadga ijobiy taʼsir Olingan natijalarga ko‘ra, ota-onasi bilan birga yashaydigan fuqarolarning jon boshiga o‘rtacha oylik daromadi alohida yashovchilarnikiga qaraganda 0,09 foizga yuqori ekanligi aniqlandi. Ushbu natijalar yuqoridagi gipotezani tasdiqlagan holda farzandlarning ota-onalar bilan yashashi ularning daromadiga ijobiy ta’sir qilishini isbotlaydi.