12:56
Aliment haqida 7 ta muhim savolga javob
09:53
O‘zbekiston Respublikasi Prezidenti Shavkat Mirziyoyev “Buyuk ipak yo‘li” xalqaro turizm markazining ochilish marosimida ishtirok etdi.
15:19
Yoshlar yetakchisi, balansi, daftari
15:07
SHIFOKOR BO‘LMOQCHIMAN
15:46
Kitob va internet bir-birini to‘ldirishi kerak(mi?)
18:40
Aliment miqdori, chet elga chiqishga taqiqni olib tashlash, alimentni kamaytirish: aliment bo‘yicha muhim 10 ta qoida
11:14
Yangi stipendiya: miqdori 1 020 ming soʻm!
20.3.2025 245
21-27-mart kunlari O‘zbekistondagi barcha davlat teatrlarida bepul spektakllar namoyishi bo‘lib o‘tadi
Haftalik davomida teatrga tashrif buyuruvchilar uchun turli spektakllar va ijodiy uchrashuvlar rejalashtirilgan. Spektakllar bepul namoyish etiladi.
4.3.2025 570
Oilaviy qadriyatlarga bag‘ishlangan mural
Ilm-fan va ta’lim-tarbiyani rivojlantirish “Ziyo Forum” fondi jamiyatning ma’naviy va madaniy qadriyatlarini mustahkamlashga qaratilgan tashabbuslarni qo‘llab-quvvatlashda davom etmoqda. Yangihayot tumani hokimligi ko‘magi, “Ziyo Forum” fondi va “BI Group” qurilish xoldingining hamkorligida yangi mural yaratildi. Ushbu san’at asari shaharni bezash bilan birga, oilaning bebaho o‘rni, avlodlar davomiyligi va an’anaviy qadriyatlarning ahamiyatini eslatib turuvchi ramziy ifodadir.
4.3.2025 555
BILIMLAR BELLASHUVI
Yangi O‘zbekistonda yosh avlodning ilmga intilish va ma’naviy-intellektual salohiyati, ongu tafakkuri va dunyoqarashini yuksaltirish, ularning qalbida Ona Vatanimiz, xalqimizga muhabbat va sadoqat tuyg‘usini kuchaytirish, barkamol shaxsni tarbiyalash, kitobga bo‘lgan muhabbatini kuchaytirish, kursantlarning intellektual mantiqiy bilimini oshirish, ularni saralash va intellektual o‘yinlarga keng jalb qilishga alohida e’tibor qaratilgan.
1.3.2025 622
FVV AKADEMIYASI KURSANTLARI FIDJITAL SPORT TURI BO‘YICHA G‘OLIBLIKNI QO‘LGA KIRITDI
Ma’lumki, keyingi yillarda dunyo miqyosida raqamlashtirish, raqamli texnologiyalar, IT sohasi rivojlanib bormoqda. Fidjital raqamli texnologiyalar asosida shakllangan sport o‘yinlaridir. Fidjital inglizcha – digital – “raqamli” +, + physical “jismoniy” so‘zlardan olingan bo‘lib, ushbu o‘yin ikki formatdagi – virtual, ya’ni raqamli va jismoniy musobaqalarni birlashtirgan sport turi hisoblanadi. Ikkala musobaqada eng ko‘p ball to‘plagan ishtirokchi o‘yin g‘olibi sanaladi. Fidjital sport o‘yinlari ham yakka, ham jamoaviy shaklda o‘tkazilishi mumkin. Fidjital atamasi 2007-yilda Avstraliyaning Experience Design tashkiloti tomonidan o‘ylab topilgan. O‘zbekistonda ham fidjital sport o‘yinlari rivojlanib bormoqda. Jumladan, Oʻzbekiston Respublikasi Fidjital sport federatsiyasi tashabbusi bilan 2025-yilning 25-27-fevral kunlari Jamoat xavfsizligi universitetida O‘zbekiston Respublikasi Qurolli Kuchlari oliy harbiy ta’lim muassasalarining kursantlari o‘rtasida “Fidjital” sport turlari bo‘yicha musobaqa o‘tkazildi. Mazkur musobaqada Qurolli Kuchlar, Davlat xavfsizlik xizmati, Favqulodda vaziyatlar vazirligi, Ichki ishlar vazirligi Akademiyalari, Jamoat xavfsizligi universiteti, Mudofaa vazirligi axborot- kommunikatsiya texnologiyalari va aloqa harbiy instituti, Chirchiq oliy tank qo‘mondonlik muhandislik bilim yurti, Bojxona instituti, Harbiy aviatsiya institutining kursatnlari ishtirok etdi. Musobaqa yakuniy natijalariga ko‘ra, mini futbol bo‘yicha Favqulodda vaziyatlar vazirligi Akademiyasi terma jamoasi faxrli 1-o‘rinni egalladi, Jamoat xavfsizligi universiteti terma jamoasi esa faxli 2-o‘rinni egallagan bo‘lsa, Bojxona instituti terma jamoasiga faxrli 3-o‘rin nasib etdi. Musobaqaning taktik otish yo‘nalishi bo‘yicha Jamoat xavfsizligi universiteti terma jamoasi faxrli 1-o‘rinni egalladi, Qurolli Kuchlar Akademiyasi terma jamoasi esa faxrli 2-o‘rinni qo‘lga kiritgan bo‘lsa, Favqulodda vaziyatlar vazirligi Akademiyasi terma jamoasiga 3-o‘rin nasib etdi. Yakunda g‘olib va sovrindorlar federatsiya tomonidan diplom, tegishli medal va esdalik sovg‘alari bilan taqdirlandilar.
25.2.2025 752
Shaharlarimiz “qishloq”qa aylanmoqda (...yoki AYOZNOMA!)
Boysunda besh oydan beri “M – 25” gaz konidan olov otilib yotibdi. To‘rt odam gazdan zaharlanib o‘ldi. Qancha odam uyini tashlab ketishga majbur bo‘ldi. Bugun u yoqdagi yigirmatacha quduqdan gaz sizib, havoga sovurilayotir. Paradoks shuki, o‘sha qishloq ahli tappi, ko‘mir, o‘tin yoqib kun kechiradi!
19.2.2025 851
Milliy malaka tizimini rivojlantirishda Albaniya tajribasi
Joriy yilning 18 fevral kuni YUNESKO, shuningdek, “Ta’lim sohasidagi loyihalar markazi” loyiha ofisi hamda Milliy malaka tizimini rivojlantirish instituti hamkorligida “Milliy malaka tizimini rivojlantirishda Albaniya tajribasi” mavzusida seminar-trening tashkil etildi.
18.2.2025 986
1 million tonna plastik chiqindi mamlakatimizda ekologik vaziyatni og‘irlashtirmoqda
Do‘kondan xarid qilgan narsalarimizni yelimxaltada olib ketamiz. Uyda esa yelimxalta saqlanadigan tortma yoki quti doim to‘lib turadi. Sababi ayrim yumushlar uchun juda qulay. Ayniqsa, chiqindilarni saqlashda deyarli hamma shundan foydalanadi. Bir necha yil oldin mamlakatimizda yelimxalta uchun ma’lum narx belgilanganda norozi bo‘lganmiz. Ammo buning o‘ziga yarasha jiddiy sababi borligi endi ko‘pchilikka ayonlashmoqda. Shunday bo‘lsa-da, ulardan foydalanish kamaygani yo‘q. Do‘konlarda hatto ko‘katlar ham alohida polietilen plyonkalarga qadoqlangan. Rivojlangan mamlakatlar polietilen qadoqlash vositalaridan voz kechayotgan bir paytda ko‘katlarni qadoqlash kimga kerak? Umuman, mahsulotlarni qayta-qayta qadoqlashdan nima foyda? Masalan, quruq choyni olaylik. Avval yelim qog‘ozga, undan keyin qog‘oz qutiga solinib, yana polietilen plyonka bilan qadoqlanadi. Sotib olinganidan so‘ng esa barcha qadoqlar chiqindiga tashlanadi. Balki boshqa qadoqlash usulini o‘ylab topish kerakdir? Kundalik hayotda biz deyarli har kuni ishlatadigan plastik mahsulotlarning o‘rtacha parchalanish vaqti 400 yildan 700 yilgacha ekanligi aniqlangan. Bu ularning chidamliligi va mustahkamligini isbotlovchi dalildek bo‘lib ko‘rinishi mumkin. Lekin boshqa tarafdan olib qaralsa, biz bu mahsulotlar arzon bo‘lgani uchun ishlatamiz. Natijada vazifasini o‘tab bo‘lgan bir martalik idishlar chiqindiga uloqtiriladi. Tashvishli jihati shuki, plastik buyumlar yerga tushib, mayda zarrachalarga boʻlinadi va ishlab chiqarish jarayonida ularga qoʻshilgan kimyoviy moddalarni atrof-muhitga tarqatadi. Bu xlor, turli kimyoviy moddalar, masalan, zaharli yoki olovga chidamli kanserogenlar boʻlishi ham mumkin. Ayni kimyoviy moddalar yer osti suvlariga yoki boshqa ochiq suv manbalariga tushishi va bu suvdan u yoki bu ko‘rinishda foydalanadigan kishilar salomatligiga jiddiy zarar yetkazishi mumkin. Bundan tashqari, okean va dengizda yashovchi hayvonlarga, o‘simliklarga, umuman, flora va faunaga zarar yetkazmay qolmaydi. Ma’lumotlarga ko‘ra, plastik chiqindilar okeanga tushgach, quyosh, shamol va turli to‘qnashuvlar sabab mayda, polimer tuzilishini saqlab qolgan zarralarga bo‘linadi. Suvda yashovchi jonzotlar esa bu zarralarni yutadi. Shu tariqa ular oziq-ovqat zanjiriga ulanadi. Ayrim plastik turlari biologik jihatdan parchalanganda metan gazini ajratadi va bu global isishga sabab bo‘ladi. Ahvol yomonlashayotganini havoning o‘rtacha harorati oshib borayotganidan ham sezish qiyin emas, aslida. Yaxshisi, bu haqda faktlar gapirsin. Yiliga 350 million tonna plastmassa chiqindi Har yili dunyo bo‘ylab taxminan 350 million tonna plastmassa chiqindi ajraladi. Tadqiqotlar natijasiga ko‘ra, Hindiston plastik ifloslanish bo‘yicha dunyoda yetakchi bo‘lib, yiliga 9,3 million tonnagacha plastik chiqindi tashlaydi. Keyingi o‘rinlarda Nigeriya (3,5 mln t), Indoneziya (3,4 mln t), Xitoy (2,8 mln t), Pokiston (2,6 mln t), Bangladesh (1,7 mln t), Rossiya (1,7 mln t), Braziliya (1,4 mln t), Tailand (1 mln t) va Kongo (1 mln t) egallaydi. Ayni paytda O‘zbekistonda yiliga 10,2 million tonnadan qattiq maishiy chiqindi hosil bo‘lib, uning 10,3 foizini (1,05 mln t) plastik chiqindilar tashkil etadi. Chiqindilarning asosiy manbayi qadoqlash bo‘lib, odatda mahsulot xarid qilingandan so‘ng qadoqlar tashlab yuboriladi. Bundan tashqari, mamlakatimizda plastik mahsulotlar importi eksportdan sezilarli darajada oshib, 2023-yilda 158,5 ming tonnani tashkil etgan va plastik mahsulotlar importining ulushi 2020-yilga nisbatan 54,6 foizga oshganini ko‘rish mumkin. Dunyo aholisining 80 foizdan ortig‘i istiqomat qiluvchi 76 ta davlatda yelimxaltalar muomalasini tartibga solish bo‘yicha cheklovlar joriy etilgan. Bu borada birinchi taqiq 2002-yilda Bangladeshda joriy qilingan bo‘lib, mamlakatda shahar quvur tizimini yelimxaltalar yopib qo‘ygani tufayli suv toshqini yuzaga kelgan va odamlar halok bo‘lgan. Shundan buyon dunyoning rivojlangan mamlakatlari plastik qadoqlar va yelimxaltalardan foydalanishdan bosqima-bosqich voz kechmoqda. Gruziya va Moldova birinchilardan bo‘lib polietilen xaltalarni ishlab chiqarish va sotishdan voz kechdi. Fransiyada undan foydalanish taqiqlangan. O‘zbekistonda vaziyat yaxshilanadimi? O‘zbekiston plastik chiqindilarni tizimli tarzda inventarizatsiyadan o‘tkazgan. Bu jarayon mamlakatda chiqindilarni boshqarish strategiyasini shakllantirish uchun muhim vosita bo‘lib, u plastikning qaysi sektorda eng ko‘p ishlatilishini, qayta ishlash darajasini va chiqindilar hajmini baholash imkonini beradi. Ammo mamlakatda qayta ishlash sektori hali yetarlicha rivojlanmagan. Cheklangan qayta ishlash korxonalari plastik chiqindilarni samarali qayta ishlashda muammolar tug‘diradi. Bu holatni yaxshilash uchun yangi qayta ishlash zavodlarini qurish va mavjudlarini takomillashtirish rejalashtirilmoqda. Chiqindilarni alohida yig‘ish tizimi rivojlanyapti, ammo hali bu jarayon butunlay samarali emas. Alohida yig‘ish punktlarini kengaytirish, ekologik madaniyatni oshirish maqsadida aholi o‘rtasida targ‘ibot ishlari olib borish zarur. Plastik chiqindilarni boshqarish bo‘yicha qonunchilikni takomillashtirish rejalashtirilmoqda. Bu plastikni qayta ishlash uchun majburiy kvotalar, bir martalik plastik mahsulotlarga cheklovlar va plastik ishlab chiqaruvchilarning kengaytirilgan majburiyatlari orqali amalga oshiriladi. Biologik parchalanadigan materiallar ishlab chiqarishga investitsiyalar jalb qilish, plastik mahsulotlarga alternativalarni ishlab chiqish va yopiq tizimlarni yaratish kabi innovatsion yondashuvlar ham o‘ylab topilmoqda. Aholini ekologik madaniyatga o‘rgatish, chiqindilarni saralashning ahamiyatini tushuntirish hamda ekologik savodxonlikni oshirishga qaratilgan axborot dasturlari va maktablar, korxonalarda ma’rifiy tadbirlarni tashkil etish muhim ahamiyat kasb etadi. Shuningdek, plastik chiqindilarni barqaror boshqarish uchun davlat, biznes va fuqarolik jamiyatining faolligi muhim ahamiyatga ega.
18.2.2025 836
Autstaffing xizmatlari ishsizlik muammosini kamaytiradimi?
Zamonaviy iqtisodiyotda ilg‘or kompaniyalar borgan sari ko'p xodimlarni boshqarishning an'anaviy usullaridan voz kechib, yanada ilg'or usullarga murojaat qilmoqdalar. Xo'sh, autstaffing kabi yangi, ammo allaqachon keng tarqalgan tushunchaning mohiyati nimada? Autstaffing xizmati bu — autstaffer (ish beruvchi) tomonidan o‘z xodimlarini ularning roziligi bilan boshqa yuridik shaxslarga (qabul qiluvchi tashkilotga) ushbu xodimlar tomonidan autstaffer va uning xodimi o‘rtasida tuzilgan mehnat shartnomalarida hamda jamoa kelishuvlarida belgilangan mehnat vazifalarini bajarish uchun vaqtincha yuborish yo‘li bilan ko‘rsatiladigan xizmat turi xisoblanadi. Bu borada, O‘zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining 2024-yil 26-oktabrda 706-son “Autstaffing xizmatlarini ko‘rsatish tartibi to‘g‘risidagi nizomni tasdiqlash haqida”qarori e`lon qilingan bo`lib ushbu sohani rivojlantirishga xizmat qilib kelmoqda. Ushbu xizmatlar bu biznes-jarayonlarni tashqi kompaniyaga topshirish xizmatlaridan biri bo‘lib, tashkilot o‘z xodimlarini yoki muayyan funksiyalarni tashqi xizmat ko‘rsatuvchi tashkilotga vaqtinchalik o‘tkazib beradi. Bu xizmat ko‘p hollarda korxonalarga operatsion xarajatlarni kamaytirish, jarayonlarni optimallashtirish va malakali mutaxassislarni jalb qilish imkonini beradi. Autstaffing xizmatlarining asosiy turlari: IT-autstaffing Axborot texnologiyalari sohasida mutaxassislarni vaqtinchalik jalb qilish. Bu, asosan, dasturchilar, tizim administratori yoki kiberxavfsizlik bo‘yicha mutaxassislar uchun qo‘llaniladi. Moliyaviy va hisob-kitoblar autstaffing Bu xizmatda buxgalteriya yoki moliya bo‘limining vazifalari tashqi kompaniyaga topshiriladi. HR-autstaffing Kadrlar bilan ishlash funksiyalarini autstaffing orqali tashqi xizmat ko‘rsatuvchi tashkilotlarga topshirish. Ishlab chiqarish autstaffingi Ishlab chiqarish yoki logistika sohasidagi muayyan vazifalarni bajarish uchun malakali ishchilarni vaqtinchalik jalb qilish. O‘zbekiston sharoitida aholigi bandligini ta`minlash maqsadida Autstaffing xizmatlarining qaysi turlaridan foydalanish zarur? Mamlakatimizda Autstaffing xizmatlari nafaqat ishlab chiqarish va qishloq xo‘jaligi sohalarida, balki turizm, IT, logistika va xizmat ko‘rsatish kabi sohalarda ham bandlikni oshirishda muhim ahamiyatga ega. Mahalliy hokimiyat organlari va biznes sektori ushbu xizmatlarni joriy etish uchun qo‘llab-quvvatlash mexanizmlarini yaratishi zarur. Bu, ayniqsa, yoshlar va ish bilan band bo‘lmagan aholining bandligini oshirishda samarali bo‘ladi. Bizning fikrimizcha, ushbu xizmatlarni milliy iqtisodiyotimizda xizmat ko‘rsatish sohasi ayniqsa bir martalik ish bilan ta`minlashda kenf foydalansa bo‘ladi. Albatta ushbu xizmatlardagi yuboriluvchi xodimning huquq va majburiyatlari Autstaffing shartnomasi bo‘yicha belgilab qo‘yiladi. Mamlakatimizning turistik potensiali hamda aholining asosiy qismi yoshlar ekanligidan kelib chiqib tarixiy shaxarlarimiz Samarqand, Xiva, Buxoro, Qo‘qon shaxarlarida xam yoshlar o‘rtasida bu xizmatlarni yo‘lga qo‘yish milliy iqtisodiyot rivojlantirish va aholi bandligini ta`minlashda kata hissa qo‘shadi. Bu borada yuqorida aytganimizdek, mahalliy hokimyat o‘rganlari va tegishli sektorlar hamda aholi bandligini ta`minlash borasidagi soha mutaxassislaridan keng ko‘lamli chora-tadbirlarni amalga oshirishni taqozo etadi. Autstaffing jarayoni quyidagi ketma-ketlikda amalga oshiriladi. Buyurtmachi, yaʼni qabul qiluvchi tashkilot qo‘shimcha ishchi kuchiga bo‘lgan extiyojini va kerakli ishchi-xodimlar sonini aniqlaydi hamda autstaffing xizmatidan foydalanish bo‘yicha autstaffer tashkilotga taklif (oferta) yuboradi. Qabul qiluvchi va autstaffer o‘rtasida autstaffing shartnomasi tuziladi. Autstaffer shtatidagi xodimlardan qabul qiluvchi tashkilotga yuboriladigan xodimlarning ro‘yhatini tuzadi va ularning mehnat shartnomasiga ularni qabul qiluvchi tashkilotga yuborish haqida qo‘shimcha kelishuvlar tuzadi. Shundan so‘ng, autstaffer tashkilot qabul qiluvchi tashkilotga yuqoridagi xodimlarni yetkazib beradi. Autstaffer tashkilot zaruratga ko‘ra, qabul qiluvchi tashkilotda ish boshlagan xodimlarning mehnat shartnomasi va qo‘shimcha kelishuv shartlariga rioya etishini nazorat qiladi. Qabul qiluvchi tashkilot xodimlarni qabul qilib oladi, ularni tegishli ishlarga yo‘naltiradi hamda har oy davomida qabul qilingan har bir xodim uchun ishlangan vaqti va ish haqi to‘g‘risida hisobot tuzadi. Shuningdek, autstafferga xizmatlar uchun autstaffing shartnomasida ko‘rsatilgan shartlar asosida to‘lov to‘lab boradi. O‘z navbatida autstaffer tashkilot qabul qiluvchi tashkilotda ishlayotgan xodimlariga har oyda kamida 2 martadan ish haqi to‘lovlarini to‘lab boradi. Autstaffer va qabul qiluvchi tashkilot o‘rtadagi autstaffing shartnomasi ijrosi bo‘yicha bajarilgan ishlarni qabul qilish-topshirish dalolatnomasi tuzadi. To‘lovlar bo‘yicha xatlar va talabnomalar almashishi mumkin. Hamda shartnomaga muvofiq hisob-kitoblarni o‘z vaqtida amalga oshirib boradi. Xurshidjon ABDULLAYEV TDYU Davlat boshqaruvi kafedrasi o‘qituvchisi, Javlon VAFOYEV, TDYU Jamoatchilik va OAV bilan aloqalar bo‘limi bosh mutaxassisi
